Dante Aligieri - Ferri...

Ne kete teme do t'ju sjell vepren e Dante Aligierit, te titulluar Ferri.

Ju uroj lexim te kendshem.

Ferri


Kenga e I

Ne mes te shtegetise se kesaj jete
U gjeta ne nje pyll krejt erresi,
Se kishe humbe une rrugen e vertete.

Si ish ta them sa kam veshtiresi
Ai i egri pyll, i ashper, pyll hata,
Sa ta mejtoj me kall frike perseri!

Vecse ma e idhte ne qofte vdekja paksa!
Po me tregue c’te mire kam gjete n’ate ane,
Do flas per sende tjera qe kam pa.

Si hyna mbrende as une s’di me ju thane,
Aq gjume i forte qepallat kish randue,
Kur rrugen e vertete e pata lane.

Po kur te rranza e kodres qeshe afrue,
Atje ku merrte fund ajo lugine,
Qe me aq tmer ne zemer m’kish trazue,

Veshtrova lart e pashe se si ne shpine
Po vishej krejt nga rrezet e planetit,
Qe ne gjithe shtigjet njerezve u prin.

At’here vec frika m’iku pak te shkretit
E zemren une e ndjeva ma te lire
Nga nata, qe kalova mes sikletit.

Si ai, qe tue marre fryme me te veshtire,
Prej detit del ne breg e nga ato vale
Aq te rrezikshme syte e vet i prir,

Dhe shpirti im, qe ikte pa u ndale,
Mbrapa u suell me pa ate rrugen trishte,
Qe s’la njeri te gjalle andej me dale.

Dermue, si u clodha pak mbi ate gurishte,
Ia nisa rruges neper breg t’shkretuem,
Cdo here kamba e ndalun ma poshte ishte.

vazhdon...

E, ja, gati perpjeten pa filluem,
Me doli nje pantere e lehte, e shpejte,
Qe me lekure te larme ish mbuluem;

Synin mbi mue e mbante ngulun drejte
E udhen time aq keq e kishte pre,
Sa qeshe sa here tue ike e kthye une krejt.

Ish koha kur agonte dita e re
E ngrihej Dielli me ata yj ne qiell,
Qe me te ishin, kur Zotyne mbi dhe

Separi i levizi n’ajr te kthiell;
Guxim e shprese ne shpirt me kish pertritun
Per bishe-larushen, qe s’po I gjeja fill,

Ai agu I dites, e ambla stine e ndritun,
Por jo sa frike aspak t’mos me shkaktonte
Pamja e nje luani cfaqe papritun.

Ky dukej se drejt meje po u afronte
Me koken lart, me nje uri t’terbueme,
Sa ngjante se edhe ajrin e tmeronte.

Vec nje ulkoje, qe shihej e pushtueme,
Ashtu kocke e lekure, nga shum deshira,
Qe sa njerzine e bani te mjerueme:

Kjo, po, me futi aq ne te veshtira,
Me ate frike qe te perfton vec pamja e saj,
Sa per t’u ngjite I humba shpres’t e mira.

Si ai qe pasuni fillon te baje,
E vjen nje kohe dhe e humb, kur nuk e priste,
Pastaj me lot e qan edhe me vaje,

Keshtu me ngjau me ate bishe qe po levizte
Dalengadale tue m’u afrue n’ate prite,
Tue m’shty ne terr, ku diell nuk llamburiste.

vazhdon...

Ndersa une tatepjete isha tue shkite,
Perpara sysh m’u cfaq nje fare shajnije,
Zanin heshtija e gjate ia kish venite.

Kur une e pashe me sy n’ate log shkretije,
Brita: Kushdo ti qofsh, njeri I gjalle o hije!>

E ai: Lombardas prindet pata porsi fare
E si atdhe te dy qene mantovan.

Linda sub Iulio, ndonse pak ma pare
Jetova n’Rome kur ish August I mire,
N’ate kohe hyjnish te rrejshem, genjeshtare.

Poet une qeshe, kendova t’drejtin bir
Te Ankizit, ardhun Troje, kur u krye
Lufta qe Ilionin dogji pa meshire.

Po ti drejt s’keqes pse je tue u kthye,
Pse s’I hyp malit, qe I cdo gezimi
Edhe hareje asht fillim, arsye?>

qe fjala I rrjedh si lum I gjane? – mejhere
I gjegja une I skuqun nga turpnimi. –

Oh ti I gjithe poetve drite e nder,
Ndihmome, pash dashunine e ate mundim
Qe derdhe une kam mbi librin tand me vlere!

Mesuesi im ti je, auktori im,
Ti je I vetmi njaj, nga I cili nxora
Te bukrin stil, qe me ka dhane nderim.

Shihe shtazen nga e cila rrugen bora!
Shpetome, o dijetar me nam mbi dhe,
Se prej saj po me dridhet kamba e dora!>

vazhdon...

Ke ata ti ne deshrofsh fill per me shkue,
Nje tjeter shpirt ma I hirshem do te vije,
Me te une do te la, kur t’jem largue.

Se Ai, qe lart e ka mbretnine e tij,
Mbasi ligjes s’iu binda, nuk deshron,
Qe permes meje shpirt atje t’arrije.

Gjithkund sundon, por vec atje mbretnon,
Atje qytetin ka, seline e vet, -
Lum ai, te cilin afer e pranon!>

E une atij: <-Te lutem, o Poet,
Deh, pash ate Zot, qe ti s’e adhurove,
Vetem keshtu ti mos me len per shkret;

Me co ku the, t’I dal une kesaj prove,
Qe portes se Shen Pjetrit t’I hyj mbrenda,
Te shoh ata, qe aq te mjere pershkrove!>

Ai n’ecje u vu, e une permbrapa i renda.

Kenga e II

Dita po shuhej, edhe ajri I muget
I shmangte n’toke frymoret nga mundimi
I dites, ndersa une, fill vetem, rruget

Gatitesha me I rrahe te nje udhetimi
Aq te veshtire, drejt dhimbjes pa kufi,
Qe mendja do pershkrueje pa fare gabimi.

O zana, o mendje e larte, ju sot fuqi
Me epni; shpirt, qe shkrove cka une pashe,
Ketu do dale e jotja fisniki.

provome sa force kam n’zemer, sa jam gati,
para se t’me leshojsh n’kete shteg ku rashe.

Ti na tregon si ai i Silvit ati,
Pa vdeke ende, n’ate jete qe s’ka te vdare
Kaloi me shpirt e trup sikur i pati.

Por n’qe se anmiku i s’keqes aq bujar
U ba per te, tue dijte c’e nalta pjelle
Prej tij ka per te rrjedhe, e kush e cfare,

S’i duket i padenje mendjes se thelle;
Se ai per shenjten Rome, perandorine
Nga i bekuemi qiell si ate qe zgjedhe;

E kjo e ajo, - te gjithe duhet ta dine, -
Vendosun qene me u shndrrue ne vend hyjnor,
Ku mkambesi I Shen Pjetrit ka seline.

N’kete rruge, per t’cilen ti e ngre madhshtor,
Gjana kuptoi, qe qene shkasi i ngadhnjimit
Per te edhe i mantelit papenor.

Sh’Pali e pat kendej udh’n e kalimit,
Kendej force mori fese ne ndihme t’i veje,
Qe i cel njerzimit shtigjet e shpetimit.

vazhdon...

Po une perse te vi? Kush me jep leje?
Une as Enea, as Shen Pali s’jam,
Per kete as une, as tjer’t s’me cmojne te deje.

Pra, mendja ne m’u mbushte me ardhe tamam,
Drue se me del kjo ardhje marrezi, -
Je I urte, kupton ti dhe cka s’di te tham>.

Si ai qe kurrnjehere nuk bje n’hulli
E tash e pare I vijne mendime tjere,
Keshtu cdo gja e nis ai perseri,

Ashtu psova edhe une n’ate lugje t’mjere;
Thelle tue mendue, e pashe fort te veshtire
Ate rruge qe e pata nisun menjehere.

m’u gjegj zemerbujari, si I ka hije, -
ty te ka zanun frika me pahir.

E kjo rastis fort shpesh njeriut t’I vije,
Sa e shmang punes s’lavdishme qe I ka hy,
Si shtazen qe here-here e tremb nje hije.

Me t’hjeke kete frike, qe keq ta ka mberthye,
Do them pse erdha a c’m’ra ne vesh ma pare,
E qe n’ate cast qe ndjeva dhimbe per ty.

Une isha nder ata qejane si vare.
Nje vashe hyjnore e e hijshme m’thirri prane,
M’urdhno, I thashe, e do te jem krenar.

Si yj t’shkelqyeshem syte e saj m’u gjane;
Ia nisi te me flase ambel e qete,
E engjullor ajo e kishte zane.

O Mantovan, ti fisnikija vete,
qe nami ende ne boten mbare s’t’u fik
e, sa t’jete bota, gjalle do t’mbese perjete,

vazhdon...

Nje mikun tim, qe fati s’e don mik,
dicka s’po e len te lire n’te shkretin stom,
sa jo perpara, mbrapa shkon ai vrik.

Kam frike aq t’madhe se asht keq, sa thom
Se kot ne ndihme te tij drue kam levizun,
Per te sa kam degjue ne t’lartin drom.

Shpejto, pra, dhe me fjalen e stolisun,
Me cdo menyre, si e lyp e mir’ e tija,
Ndihmoje, ngushullue n’dac me me nisun.

Beatricja po te con, vi nga selija
Ku prap une kam deshire te fluturoj;
Me suell e m’shtyn me t’folun dashunija.

Porsa balle Zotit tim une te qendroj,
Per ty shpesh para tij kam me u lavdue.>
Keshtu fillova, kur ajo heshtoi:

qe njerezimit drite ma shum I dhe
se qielli qe shkon rrathet tue ngushtue,

kaq me pelqen ky urdhen qe me le,
sa do deshroja tash ta kishe krye,
ma gjate, pra, te me flasesh nevoje s’ke.

Por thuejma ti arsyen, qe te ka shty
Te zbresesh, e ketu te paska sjelle
Nga I hapti log, ku e djegun je me kthye?>

Mbasi kerkon te futesh ti kaq thelle,
do ta them shkurtas, - m’u pergjegj at’hera, -
pse nuk kam frike te shtyhem kesaj shpelle.

Vec per ate gja duhet te kapi tmera
Nga e cila dam njeriut mundet t’I vije,
Po s’duhet te friksohesh per te tjera.

vazhdon...

Te tille Zotyne m’ka ba, per hir te tij,
Mjerimi juej I rande n’mue vend nuk zen,
As afshin kesaj flake nuk ia ndij.

Nje grues hirplote n’qiell fort keq I vjen
Per ate pengese, qe I duel n’ate shteg pyllor,
T’ashprin vendim ajo asht kah e then.

Ne ndihme Lucine kerkoi nder sa qiellore
E I tha: Nga dora jote pret, ta lshoj ne dore.

Lucija, per cdo t’keqe e rrepte anmike,
Levizi e erdh n’ate vend ku ishte vete
Tue ndeje me ate Rakelen, grue jetike.

Beatrice, - tha, - lavdi e Hyut t’vertete,
Pse s’e ndih ate, qe t’desh me shpirt te dlire
E qe per ty iu nda se ultes cete?

A s’e degjon si n’vaje asht tue u ngjire?
S’e sheh se kunder vdekjes n’lufte ka dale
Mbi lum, qe as deti s’asht si ai I vshtire?…

Ne toke s’pat njerz qe s’dijne cdo t’thote me u ndale
Me I ba mire vehtes, t’keqen me largue,
Si une, mbsi vesh mora ato fjale.

Prej te bekuemit fron zbrita nder ju,
Tue u mbshtete ne fjalen tande aq ne za,
Qe ty t’nderon e ata qe e kane degjue.>

Mbasi me kuvendoi permbi kete gja,
Te ndricmit sy lotues nga une largoi,
Sa vrik m’u desh ketu te ti me ra

E fill ia beha si ajo deshroi;
Te shpetova ne cas nga ajo shkerbe,
Qe t’bukuren perpjete ty ta pengoi.

vazhdon...

Prandej cka ke? Pse, pse I hutuem ti je?
Pse frike ne zemren tande prap te mbese?
Guxim e trimeni ma nuk po ke?

Mbasi per ty kujdesen tri krijese
Te larta e te bekueme atje ne qiell
E fjala ime t’hap nje rruge plot shprese?

Si ato lulet, qe, sa ngrofen n’diell
Mbas ngrices se nje nate, perseri
Cojne kryet e celin qe te gjitha fill,

Ashtu une mora zemer prej atij
E aq shpirti m’u mbush me flake e drite,
Sa zuna e iu drejtova me trimni:

E ti fisnik, qe binde iu paske I shpejte
Fjales se drejte nga goja e hirshme qite!

Ti zemren po ma prir ma mos me ndejte,
Do vi mbas teje, simbas porosise,
Mendimi qe une pata, m’u ndrrue krejt.

Ti luej, vullneti yne asht nje, o pris,
Ti udheheqsi, mesuesi e zotnija!>
Keshtu I thashe. Si luejti kambe me u nise,

Udhes iu futa neper t’ashprat vrrija.

Kenga e III

Kendej kalohet ne qytet t'mjerimit,
kendej kalohet n’dhimbjne pa kufi,
kendej kalohet n’shpirtnat humbun shqimit.

Krijuesin tin e shty’ drejtija e tij:
vete pushteti hyjnor me ka sajue,
ma e larta dije, e para dashuni.

Para mje gja tjeter s'u krijue
vecse e perjetshme, - e une qendroj perjete:
o ju qe hyni mbrende, keni mbarue!>

Ja, keto fjale, me shkronja t’zeza, vete
I pashe te shkrueme mbi nje porte; me droje
Peshprita:

Prisi m’u gjegj, si ai qe ka pervoje:
cdo frike e perpelitje te mbaroje!

Na kemi arrijte n’ate vend ku t’pata thane,
Ku do shikosh ti shpirtnat e brengosun,
Qe fillin e arsyes humbun e kane.>

Pastaj mbi timen doren tue e vendosun,
Gzueshem ne ftyre, qe shpirtni lart t’ma mbaje,
Me futi mbrenda jetes se pasosun.

Aty te fshame, klithje, gjame e vaje,
Neper ajr te pa yj perhere kumbonin,
Sa une qysh ne fillim nisa te qaj.

Gjuhe t’ndryshme, t’folme-tmer gjithkah gjemonin,
Fjale dhimbje per hata, britje nga mnija,
Vikatje e zane shue e shplake ushtonin.

Perftohej nje potere, qe kurr qetija
S’e shuen neper ate ajr gjithmone te ndyte,
Njashtu si rana kur shperthen stuhija.

vazhdon...

E une, qe ndjeja si me zjente kryet
Nga tmeri, thashe: C’jane, valle,
keta qe e keqja I paska mbyte?>

E ai m’u gjegj:
Gjithe shpirtnat e fatzezve jane ngujuem,,
Qe mire as keq nuk bane te thuesh nje here.

Me rradhet e asaj frote jane te trazuem
Te engjujve, qe vec kerkuen vetmine,
Me Zotin s’qene, po as kunder s’kane luftuem.

I debuen qiejte, se u prishnin bukurine,
E as ferrit s’mund t’I futen thellesisht,
Se der mkataret nuk ua duen shoqnine.>

E une: Bertasin pa ia da edhe renkojne?>
M’u gjegj:
Keta as qe te vdesin nuk shpresojne,
Ma poshte jeten e tyne s’ke ku e co,
Cdo fat, pervec ketij, ata deshrojne.

Emnin e tyne n’bote mos e kerko!
Meshira e drejtesija nuk I qas:
Mos t’flasim ma per ta, por kqyr e shko!>

Une, tue veshtrue, nje flamur pata rase
Te shoh; ky siellej nga ai tufan I bartun,
Sikur te qe denue perjete te ngase.

Vrullshem I shkonin pas, varg I pamatun,
Shpirtnat, sa une s’do kisha pase guxim
T’besoj se vdekja kaq shume paska cartun.

Mbasi disa dallova n’ate kalim,
Une hijen e atij njoha dhe pashe,
Qe per dobsi kreu t’randin mospranim.

vazhdon...

Vesh mora edhe bindun qeshe se rashe
Mes shpirtnash, qe kurrkund nje vend s’u lane,
As Zoti e as djajte s’kane si me I dashe.

Keta fatzez, qe n’jete jetue nuk kane,
Lakur vraponin, ndersa I thernin thelle
Miza e anza, qe vlonin nga cdo ane.

Fytyrat ua bajshin gjak me rrjedhe,
E gjaku, ra perdhe, me lot perlye,
Thithej nga krymbat majun me ate gjelle.

E ma pertej kur une leshova ‘I sy,
Pashe buze nje lumi t’madh nje tjeter cete
E thashe:
Kush jane ata e valle cka do te jete,
Qe m’ate ane nguten te kalojne, perore
Si po I dalloj permes drites se zbete?>

E ai: Vetem at’here kur na te kemi ra
Te rrjedha e trishte e Akeronit t’gjore.>

Atbote sy-ule edhe turpnue sa s’ka,
Tue drashte une se po flas e nuk po di,
Deri te bregu I lumit s’bana za.

E ja po vjen kah na, permbi nje ani,
Nje plak per moshe me qyme te zbardhueme,
Tue brite:
Mos mbani shprese se shihni ma qielle t’lume;
Vi te ju coj sa jeni n’tjetrin balle,
Ne zjarr e n’akull, n’erresine t’amshueme.

E ti cka lyp ketu, o njeri I gjalle?
Shpejt, hiqu shpirtnash qe njehere kane vdeke!>
Por, kur ai pa se fjal’t s’ia bana mall,

vazhdon...

Shtoi: Bregun, e jo ketu; me dale pertej,
Nje dru ma e lehte ty ka me te terhjeke.>

E prisi atij: Keshtu u vendos atje ku asht fuqija
Per me vendose, e mos e shtyj ma tej!>

Lundrarit te kenetes s’ndyte qetija
I kthei n’ate ftyre tane lesh, te cueme peshe,
E syte-hata I qitshin flake e shkndija.

Por ata shpirtna, lodhe e kpute, krejt cveshe,
Nderruen fytyre e kercelluen me dhambe,
Porsa fjalet e vrashta u rane nder veshe.

Prindet e Zotin rrijshin vec tue name,
Gjinine njerzore e vendin edhe motin
Dhe faren me te pare e me te mbrame.

Fort tue denese, s’ua priste loti lotin,
N’fund u bashkuen n’ate ugurzeze bregore,
Qe shpirtnat mbledh, ata qe s’dreshten Zotin.

Karonti djalle, me synin gace perore,
Me gisht u ban e t’gjithe n’ate shenje I mblidhen;
Kujdo vonohet, rrem ia kris pa ndore.

Si gjetht, qe vjeshtes kputen edhe hidhen
Pale-pale, e dega ka mundsi me pa
Petkat e veta ka mbi toke mbeshtiellen,

E keqja fare e Adamit njashtu, pra,
I rraset bregut nje nga nje pa fjale
N’ate shenje, si zogu ryse me u thirre me za.

vazhdon...

Keshtu kalojne permbi te zymten vale;
E, pa ndeshe bregun tjeter ceta e pare,
Nje cete e re, kendej, gati asht me dale.

ketu I ke ata qe kane mbarue
ne mni te Zotit, ardhe prej botes mbare;

e jane te gatshem lumin me e kalue,
se drejtsija hyjnore u grah pa mshire,
keshtu vete frika ne deshire asht shndrrue.

Nje here me thane nuk bje ksajt shpirt I mire;
E pse Karonti pat ankim per ty,
Tani mund ta kuptosh arsyen ma mire.>

E errta fushe, si ai kto fjale pat krye,
U dridh aq fort, sa, kur mendoj ate tmer,
Dhe sot fillojne te dridhnat me me hy.

Nga toka lot-e-gjame shperthei nje ere,
Qe vetetiu me aq te flaket drite,
Sa s’pashe as ndjeva gja ma n’ate sketere;

Dhe rashe si ai qe gjumi e kapit.

Kanga e IV

Ma kputi menjehere gjumin e rande
Nje bumbullime e madhe, sa qe u drodha
Si nje njeri, qe fjete dikush e trand.

E synin e pushuem rrotull e solla,
Ngritun ne kambe, e ngulte hodha shikimin
Me pa se ne cfare vendi une u ndodha.

U gjeta me nje fjale une ne kalimin
E shtegut drejt humneres se paane,
Qe t’vuejtjeve pa numer mbledh gjemimin.

E erret ish, pa fund, mjegull e tane;
Sado t’ia ngulshe syte asaj gremine,
Nuk mujshe me dallue nje send me thane.

filloi t’me flase poeti krejt I mekun, -
Une do te prij e ti m’eja mbas shpine.>

Nga ngjyra e tij e zbete fort mbeta I prekun
E thashe: Sa here qe kam ra ngusht, ty te kam ndjeke un!>

E ai: Qe jane ketu, ne ftyre me pasqyrohet,
Ti dhimbjen mos ma merr per frike e tmer.

Te shkojme, se rruge e gjate prej nes kerkohet.>
E hyni ai, e hyna une mbas tij
Ne honin qe prej rrethit t’pare qarkohet.

Ketu, per cka e mundun ish me ndi,
S’kish vaje dhe lotet s’rridhnin porsi gurra, -
Pshertimat vetem dridhnin ate ajri.

Vuejtje pa dhimbje ndjenin ato turra
Njerzish te panumrimm e cete-e-cete,
Femije te vegjel edhe gra e burra.

vazhdon...

Mesuesi I mire m’u suell:
Cfare shpirtnash jane keta qe po shikon?
Para se t’vesh ma tutje, ta them vete.

Keta s’mkatnuen, e gjithashtu s’mjafton
Qe kane merita, mbasi s’u pagezuen;
Pagzimi asht porta e fese qe ti beson.

Pse para krishtenimit t’gjithe jetuen,
Zotin s’adhruen si duhet n’lutje t’veta;
Ne mes te tyne gjindem edhe une.

Jo per mekat, na vec per kto te meta
Kem’ humbe e ne kete mase jemi ndeshkue,
Pa shprese gjallojme, deshrue na kalon jeta.>

Nga keto fjale fort zemra m’u gandue,
Njerz njohta aty, qe gzuen t’madh vleresim,
E pezull tash n’ate Limb jane tue qendrue.

thashe une, se doja t’kisha siguri
per fene qe ngadhenon mbi cdo dyshim, -

a nxuer njeri kendej merita e tij
o e ndonje tjetri, n’qiell lumnine me rroke?>
Ai, qe kuptoi cka thashe me mshehtesi,

Gjegji: Kur nje t’pushtetshem pashe ketu se ra
Me shenje t’fitores vu kunore mbi koke.

Hijen e atij qe babe njerzimi ka,
T’birin, Abelin, e Noen na e mori,
Mois ligjevusin, binde gjithmone pa za.

Patriarke Abramin, mbret Davidin nxori,
Izraelin me ate bij mejhere
E me Rakelen qe kaq vjet ia bori;

vazhdon...

Ne qiell I coi keta e shum te tjere;
E due ta dijsh se para tyne s’jane
Shelbue kurr shpirtna njerzish ne sketere>.

Pse fliste, ecjen na s’e kishim lane,
Neper nje pyll per te kalue na u donte,
Vecse nje pyll prej njerzish anembane.

S’e kishim lane aq larg rrugen, qe t’con te
Ai vend, ku une zgjova, kur nje shkulm
Flake emisferin nisi te ndriconte.

Ende s’kishim arrite tamam n’ate kulm,
Megjithate mund t’shihej ndonje fije
C’njerz kishte aty, mbulue me lavd e zulme.

kush jane keta rrethue me kaq nderime,
qe s’jane sikur te tjeret zhyte nder hije?>

qe ende kumbon n’ate bote e s’shuhet ma,
nxjerrun u ka nga qielli lehtesime.>

Nderkaq degjova befas si nje za:
u kthye hija e tij, qe nes u nda.>

Porsa ai za pushoi e mbet I qete,
Kater hije t’madhnueshme kah na rrane,
Trishtim as gaz n’fytyra s’u pashe vete.

Mesuesi I mire spjegim desh me me dhane:
para te treve vjen si zot I rande.

Ai asht Homeri, nder poete sovrani,
Tjetri Horaci, I njohtun per satire,
Ovidi I treti, e ne fund Lukani.

vazhdon...

Mbasi, njashtu si zani pare m’ka thirre
Nje emen qe te gjithve na bashkon,
Me presin me nderim, edhe bajne mire.>

Te bukren shkolle pashe prisin kah rrethon,
Shkoll’n e atij zot te kanges ma te ngritun,
Qe mbi te tjere si shqipja fluturon.

Si biseduen paksa krye m’krye avitun
Kah une u sollen e me pershendeten;
Buzqeshi per kete nder mesuesi I ndritun.

E nder dhe ma te madh me dhane kur n’ceten
E tyne me radhiten aq te zgjedhun,
Te gjashte mes asaj dije e pashe veten.

Kah drita shkuem ashtu se bashku mbledhun
E per c’u fol me duket heshtja ar,
Si dukej ar atje fjala tue rrjedhun.

Ne fund ia behem te nje kshtjell krenar,
Shtate here me t’larta ledhe I rrethuem,
Mbrojte nga nje lum I bukur, qe pa fare

Mundi, per toke si t’ishim, e kaluem;
Shtate dyer me ata mendtare pershkuem pa u ndale
Dhe arritem n’nje livadh te gjelberuem.

Njerz pashe atje, qe t’vrenin thelle, ngadale,
C’I madh autoritet n’ato tipare!
Rralle flisnin, por u kish hije cdo fjale.

Ma tutje u shtyme at’here n’ate toke bujare,
Te ‘j vend I larte, I hapet, plot me drite,
Prej ku te gjithe I shihnim kjartas fare.

Ngri n’kambe atje mbi bar te blere qe shndrit
M’u cfaqen shpirtna for ne za mbi toke,
Per cka une mburrem edhe ne kete dite.

vazhdon...

Elektren pashe se bashku me sa shoke,
Njofta nder ta Hektorin edhe Enene,
Sy-orrl Cezarin, arm’t kreshnike rroke.

Kamilen pashe, e pashe Pentesilene
Nga ana tjeter; dhe njate mbret Latinin
Me bij’n e vet, Lavinjen, aty e vren.

E pash dhe Brutin, qe deboi Tarkuinin,
Lukrecjen, Juljen, Marcjen, Korneline;
Te vetem, ne nje ane, pashe Saladinin.

Pashe mjeshtrin, qe meson ata qe dijne, -
Ma nalt kur e drejtova vrejtjen time, -
Mes filozofesh tjere e kish seline.

T’gjithe e kundrojne e t’gjithe I bajne nderime,
Te dy I pashe – Sokrat edhe Platon,
Qe jane ma afer tij ne meritime.

Pashe Demokrit, - me rast boten perfton, -
Diogen, Anaksagore edhe njate Talin,
Heraklit, Empedokel e Zenon;

E pshe dhe ate qe me hiti mblodh -in,
Per Dioskoridin flas, verejta Orfene,
Tulin me Linon dhe Seneke moralin;

Euklidin gjeometer, Ptolomene,
Galjen e Avicene e Hipokrat,
Te madhin kmentues, Averroene.

S’mund t’i permend te gjithe e t’shprehi ate
Qe tema e madhe lyp e nxit te shtillet,
Sa syni sheh, shpesh goja s’ka takat.

Vec dy nga t’gjashtet mbetem; tash I siellet
Nje rruge tjeter prisi mendjedrite,
Me m’qite nga ajri I qete n’ajrine qe dridhet;

Dhe mbrritem te nje vend qe gja s’e ndrit.

Kenga e V

Keshtu nga rrethi I pare mes erresise
Ne t’dytin rashe; ketu honi ngushtohet,
Por dhimbjet rriten, nxisin me kuise.

Atje Minosi I zi hungron, terbohet,
Te praku shqyrton fajet nji nga nji,
Gjikon, denon sa here me bisht qarkohet.

Kur ndonje shpirt I keq I del karshi,
Vetiu ai c’ka ne zemer nis me nxjerre;
Edhe gjykatesi, me mkatet di,

Peshon ku duhet flake ai shpirt I bjerre;
Bishtin per trup e lidh aq here, sa t’kete
Ndermend me e zbrite te rrathet poshte ne ferr.

Gjithmone perpara tij gjen mija vete,
Cdo shpirt mbas rradhe shkon ne gjykatore,
Flet e degjon, thik flaket tatepjete.

sa u kujtue per mue Minosi briti,
tue lane ate zyre me randesi mbas dore, -

me sa mend hyn, kujt I beson, o I ngriti,
nga gjithe kjo dere e gjane ti mos u rrej!>

rrugen e tij fatale mos e prej!
Keshtu u vendos atje ku asht fuqija
Per me vendose, e mos e shtyj ma tej!>

Tashti nder veshe ja ku me vjen trishtija
E kanges aq te dhimbshme; tash kam ra
Atje ku t’rreh e gjames s’rande furija.

U futa ne nje log, qe drite ma s’ka
E ulurin si deti ne stuhi,
Kur trandet nga ere t’kunderta pa da.

vazhdon...

Tufani I ferrit, kurre qe s’ka qeti,
N’vorbull te vet gjithe shpirtnat I perlan,
I fshik edhe I vertit, tue u dhane trazi.

Kur I kalojne rrepines aty prane,
E kuje e vaje e ankim ma shum ushtojne,
Kunder te Naltit gja nuk rrine pa thane.

Keshtu, si pashe, perplasen n’shoqishojne
Mkataret, qe per epshe jane denue,
Qe andjes pa fre arsyen ia neneshtrojne.

Si flatrat, qe I bajne dimnit tue flutrue
Te rrasun grumbull gargujt endacake,
Keshtu shpirtnat e kqij era e terbue

Kendej e andej e poshte e lart I flak;
Fare shprese kurr nuk mbajne ata te mjere
Per prehje jo, po as per denim ma t’pake.

Porsi kojrrilat, qe vajtojne n’per ere
E vizatojne ne qiell nje varg te gjate,
Ashtu pashe tue denese, e me potere,

Hije rrembye nga e rrebeta shtergate.
Dhe thashe: Te rrihen nga duhija e kesaj nate?>

me me pyete kush jane, - tha I urti pris, -
perandoreshe pat qene permbi shum fise.

Kaq thelle qe fute ne llum te flligeshtise,
Sa bani ligje cdo andej te lejohet,
Per t’mblue ate turp, ku ishte katandise.

Asht Semiramis; n’fron, per te lexohet,
Mbas Ninos hypi dhe qe nuse e tija;
Tash prej Sulltanit toka e saj sundohet.

vazhdon...

Vrau ajo tjetra vehten nga dashnija,
Besen ia theu burrit te saj Sike;
Kleopatra ja, zhyte n’vese te keqija.

Helenen shih, per t’cilen permbi dhe
Aq kobe u reshen; t’madhin Aqilete
Shiko, me dashunine ra ne bete.

Paridin shih, Tristanin;> mija vete
Nder ata shpirtna m’I tregoi me gisht,
Qe dashunija shkuli nga kjo jete.

Kur mjeshtri m’I permendi hollesisht
Te lashtat gra, kaloresit, meshire
Ndjeva per ta, e m’u renqethen misht.

Une zuna e thashe: Do flisja me ata t’dy qe s’bashku shkojne
E aq lehte I siellka era e veshtire!>

M’u gjegj: Ma afer nesh, atyne lutju at’hera, -
Per dashunine qe I ban do te degjojne!>

Kur n’anen tone me hov I solli era,
U lshova za: N’mos ju pengofshin, eni ktu nje hera!>

Porsi pullumba prej deshires ftuem,
Qe krahehapun prejne ajrine pa u ndale
Drejt s’ambeles fole, te permalluem,

Njashtu ceten, ku asht Dido zemer-vale,
Lane e flutruen drejt nesh n’ate ajr te zi,
Kaq qe e forte thirrja, qe me shpirt m’kish dale.

qe zbrite me na pa n’kete vend mizor
ne qe me gjak token e kemi ri,

vazhdon...

T’kishim mik ate qe rruzullin ka n’dore,
do ta lutshim n’kete cas per paqen tande,
mbasi ndjen dhimbe per t’zezet mekatnore.

Per cka me ndi edhe me fole te kande:
Na do degjojme e gjegjen kem m’iu dhane,
Tash qe ka nise me ra dhe era e rande.

Toka, ku syte se pari driten pane,
Shtrihet n’ate breg, ku derdhet Po-hi n’det,
Per me gjete paqe me ndjeksa t’vet te tane.

Dashnija, n’shpirt fisnik qe hyn aq lete
Per t’hieshmin trup e lidhi kete fatzine,
Trupin ma rrmbyen e si: peng me ka mbete.

Dashnija, qe ‘I dashnori I fal dashnine,
Nga epshi I ketij me ndezi zhar,
Pa mue as ketu, si e sheh, s’e gjen qetsine.

Dashnija na flijoi mbi nje altar.
N’Kaina rafte ai qe na la pa jete!>
Ja, keto fjale na thane ata qyqare.

Kur une degjova ata shpirten t’shkrete,
Koken e ula e ndeja gjate n’mendim,
Dersa poeti tha:

E kur pergjegja, nisa: Sa t’ambla mendime e sa deshira
I shtyne ata ne kete te zi shtegtim!>

Pastaj keshtu, drejt tyne kur u prira,
U thashe at’here: Po m’bajne me qa te trishtun nga meshira.

Me thuej, ne koh’n e t’amblave pshertime
Si e ne c’rase me njohe dashnine ju ra,
Tue u perplite n’deshira e nder dyshime?>

vazhdon...

Se me mendue per kohet e harese
n’mjerim e vaje, mesuesi e di kete gja.

Por si dashnija nisi rranje te qese
Nder zemra tona, n’dac me ta rrefye,
Si ai do baj qe flet njiheri e dnes.

Po lexonim nje dite, sa me u defrye,
Per Lancilotin, si e zu dashnija;
Pa fare dyshimi, vetem, krye me krye.

Ma se nje here na u ndezen syte shkendija
Nga ai lexim, e tinzash jemi kqyre,
Por vetem ne nje pike na u pre fuqija.

Kur na lexuem se e deshruemja ftyre
Befas u puth nga nje dashnor I atille,
Ky, qe nga une s’ndahet n’asnje menyre,

Nder buze me puthi trupi tue iu dridhe;
Galeot qe libri edhe ai q’e shkrojti,
Q’ate dite leximit ma s’I gjetem fill.>

N’sa njani shpirt kete ngjarje na tregojti,
Tjetri aq qante, sa nga dhimbja I prekun
U fika krejt e zemra gjak m’pikojti;

E rashe, si te kish ra nje trup i vdekun.

Kenga e VI

Sa m’u kthye drita e mendjes, qe m’u shkim
Nga mshira per te dy kunett e mjere,
Qe zemren time mbushen me trishtim,

Tjera mundime, te munduem te tjere
Shoh rreth e rrotull meje, kahdo rri
Tue ece, tue u sjelle, tue vrejte ne ate gomnere.

Une jam n’rrethin e trete, ku bje nje shi
I amshuem, I ftohte, I rande, - ai qofte mallkue;
Qe s’di te ndrroje as ritem, as cilsi.

Breshen e uje I ndyte me bore trazue
Derdhen rreke nga ajri I terratisun;
Qelbet mbare toka, uje e llom mbulue.

Cerberi I eger, bishe e cakerdisun,
Me ato tri gryka leh si qen taman
Mbi njerez ne batak zhyte e gremisun.

Gace syte e tij, e mjekrren zi katran,
Barkun e ajun, duert me thoj te gjate,
Shpirtnat gervish, i inuer e cope I ban.

Si qej I shtyn t’lurojne ajo shtergate;
E tash e pare ne njanin krah tue ra,
Tjetrin kerkojne me mprojte ata te ngrate.

Cerberi, ai krymb I madh, porsa na pa,
Dhambet na qiti nga ato goje t’shemtueme;
Gjymtyre s’kish qe s’I dridhej per hata.

Prisi, kah toka shplaket tue drejtue, me
Te zezen balte grushtat perplote, fuqishem
Ua hodhi mbrenda grykave t’deshrueme.

Sikur nje qen, qe rri tue lehe furishem,
Qetohet n’cas kur gjellen bren me dhambe,
Se mendjen ka ne te, kah han urishem,

vazhdon...

Njashtu bulcijt s’I nxoren ma piskame
Djallit Cerber, qe I leh asaj morije,
Qe e shurdhe don t’ishte, mos me e ndi ate gjame.

Ecnim mes shpirtnash, mbi te cilet bije
I randi shi, qe I rrzon; filluem me shkele
Mbi ata qe njerez duken, por jane hije.

Te shkrryem pertoke mkataret kishin ngele,
Vec njanit, qe u ngrit paksa me ndejte,
Kur na shikoi mes tyne shteg tue cele.

< O ti,qe po I bje ferit me hap t’shpejte, -
me tha, - hajt njihme, ne se I zoti je;
ty t’bane ma pare se une u shbana >. Drejte

ia ktheva une: ndoshta s’me le t’kujtoj as si fytyre,
sa m’ duket pa s’te kam ndonjehere mbi dhe.

Por m’thuej ti cili je, qe n’kaq mynxyre
Ke ra, e ky denim mbi krye t’ka mbete?
Ma t’madh do kete, vec jo ne kete menyre!>

E ai m’u gjegj: < Qyteti yt I shkrete,
I mbushun sa me u derdhe me inat e smire,
Me fali atje lart nje jete te qete.

Ju, qytetaret, Cako m’keni thirre;
Per mkatin aq damprus te grykesise
Ky shi I rrebte po me dermon pa mshire.

E s’jam mkatar I vetem mes duhise,
Se gjithe keta njelloj I kane denue
Per t’njajtin faj >, - tha fjalet tue bitise.

Dhe une at’here: < O Cak, asht tue m’randue
Kaq vuejtja jote, sapo shkrehem n’vaje;
Por m’thuej, ne e dijsh, se ku ka me mbarue

vazhdon...

Qyteti im, qe asht perca me rraje;
A gjen njeri te drejte; arsyen m’thuej, oh,
Pse koken njani tjetrit don t’ia haje?>

M’u gjegj: < Si t’vloje rremuja per shum kohe,
Do derdhet gjak, ma e egra nder partite
Tjetren do dboje, dhimbje e njerzi pa njohe.

Por edhe kjo nga shkambi ka me zbrite
N’te treten vjete; do marre fuqine ne dore
Tjetra, me ndihme t’atij qe sot rri n’prite.

Per kohe te gjate, mizore e madheshtore,
Te tjeret kane me shtype, me I lane sa gjalle,
Sado te qjane, te shajne keta te gjore.

Dy jane te drejte, por kush nuk I ban mall,
Kreni e smire e koprraci jane ba
Tri xixat, qe mbare zemrat I kane kalle>

Keshtu mbaroi me te pervajshmin za.
E une atbote: < Gjithnje po kerkoj leje
Nder te me bash, tue m’fole edhe paksa.

Farinata, Tegiaj, njerz aq te deje,
Rustikuci, Arrigu, Moska e tjere,
Qe botes me I ba mire e paten zeje,

Me thuej ku jane, me ban t’I shoh njehere;
Deshire te madhe kam per ta te di,
N’se I gazmon qielli a ferri I mbush me vner.>

E ai: < I ke nder shpirtna ma t’keqi,
Per faje tjera vend ma poshte kane zane;
I sheh, ma thelle po t’zdrypesh n’ferr te zi.

Te lutem emnin tim, n’harrese te lane,
Kur t’kthjesh ne t’amblen bote, ne drite ma nxjerr;
S’te gjegjem ma, e ma due me t’thane.>

vazhdon...

Dy syte qe kqyrnin drejte iu bane cakerr,
Me vrejti pak dhe poshte I dha ai krese,
Tue ra me te, si qorrat tjere, ne terr.

E prisi tha: Dersa burija e qiellit mos t’ushtoje,
Kur forca anmike me gjikue do zbrese.

Varrin e trishte seicili do zbuloje,
Prap mish’n e vet do marre; ka me I shungllue
Nder veshe cka perjetsisht do te degjoje.>

Keshtu kaluem neper ate llum, trazue
E shpirtna e shi e breshen, dalngadale
Per jete qe do te vije tue arsyetue.

mbs atij gjyqit t’mbrame, valle a do shtohet,
do zbutet, apo mbetet me kete vale?>

E ai ma ktheu: I ndjen ma shum, si shkenca jep mesim,
Nje qenje, kur ma shum perplotesohet.

Ndonse gjithe ketta shpirtna plot mallkim
Kurr nuk kalojne n’persosmenine e plote,
Ma t’plote do jene fill mbas atij vendim.>

Rrotull iu sollem rruges neper shqote,
Te dy pa da tue bisedue vec mbetem;
N’piken qe zdryp ma thelle mbrritem atbote;

T’madhin anmik, Plutonin, aty gjetem.

Kenga e VII


Pape Satan, pape Satan aleppe!
ia filloi Pluti me te shkyemin za;
dhe I urti, qe e kuptoi ate gjuhe gazepe,

tha me m’trimnue: < Frike mos te kesh, s’asht gja,
se ai, sado te madhe t’kete fuqine,
s’do na ndaloje me I zbrite kesaj kala.>

Pastaj fytyr’-mufatnes egersine:
griju permbrenda edhe shuej menine!

Nuk zdryp ky pa arsye n’kete pus per mnere,
Keshtu u vendos atje ku Shen Mehilli
Idhte u hakmuer, dhunuesit hodh n’gomnere.>

Si velat e gufuem, qe n’hapsine qielli
Vrik shkrehen, porsa e then era mizore
Dyrekun, njashtu ra bisha njefilli.

Dhe zbritem na ne t’katerten gropore,
Bregut anash tue I ra, krijue me ruejte
Te zezat e gjithe fares njerezore.

O drejtesi hyjnore, kush ka mujte
Kaq shum tortura e dnime me bashkue?
Pse na per fajet tona kaq me vuejte?

Si mbi Karibd, ku dallga e terbue
Me dallgen qe I vjen ndesh rrin tue u perleshe,
Ashtu njerzit n’shoshojne ketu jane cue.

Turme ma te mdhe kurr nuk kisha ndeshe,
Dy cetash nda, luronin me terbim,
Shkambij tue rrokullise me gjoks perveshe.

Perplaseshin, e mbas atij takim
Mbrapa seicili kthehej tue vikate:
< E ti pse ruen?> < E ti pse s’ban kursim?>

vazhdon...

I binin t’errtit rreth keshtu per t’gjate,
Drejtue nga te dy anet ne nje pike,
Me ritem tue ia thane t’zezes urate;

T’mbrrimen ne cak, te gjithe, sikur me hike,
U zmbrapshin n’ate gjysme harku, n’sulm gjithmone.
E une, qe n’zemer ndjeja si nje thike:

< Mesues, - I thashe, - cfare shpirtnash t’patenzone
jane valle keta? Mos jane te gjithe priftrij
kta percerruem kendej nga e majta jone?>

E ai: < Aq perdeshkurte e te keqij
Ishin gjithe keta shpirtna me te gjalle,
Sa nder shpenzime s’dijten kurr kufij.

Kete mkat me lehje t’veta rrijne tue cpalle
Kur vijne nga te dy krahet n’pike t’caktueme,
Ku faji I kundert ma s’I len perballe.

Kta qene priftrij, qe krejt e kane te rrueme
Majen e krese, e pape e kardinaj,
Nder t’cilet koprracija asht e teprueme. >

E une: < Mesues, mes tyne keq nuk baj
Sikur t’vihem me njohte ndonje per be,
Qe e dij se qe I zhytun ne kete faj. >

Dhe ai m’u gjegj keshtu: < Ti kot e ke;
Nje jete per dic te mire s’dijten me u shty,
Sa tash, krejt zhye, me I njohte I zoti s’je.

N’kete rruge perpjete do rrijne tue shkue-tue kthye,
Keta kendej prej varresh kane me u cue
Me grushtin mbylle, e ata pa lesh ne krye.

Shkrryesija e dorerrudhja I ka largue
Nga e bukra bote, e po I shkapet ksodore,
E, ne c’hall jane, ta zbukuroj s’po due.

vazhdon...

Sa tallje e shkurte jane t’mirat tokesore,
Qe Fati kane dore, po e sheh, bir, vete;
Per to perleshet skota njerezore.

Se gjithe ari, qe ish o mund te jete
Nen diell e hane, per shpirtnat e dermuem
Nuk vlen qofte dhe nje cas me I ba te qete.>

< Mesues, - I thashe, - a ban me ma treguem:
c’qenka ky Fat, per t’cilin m’flet, qe vlere
e pasuni nder kthetra mban shternguem?>

E ai atbote: < O budallej te mjere,
Sa fort paditunija ju damton!
Tash po ta koj mendimin tim mejhere.

Ai qe per dije t’gjithve ua kalon
I kijoi qiejte e vuni kush t’u prije,
Keshtu cdo pjese cdo pjeses I ndricon

Kah ai baras shperndan driten e tij,
Prandej per pasunite ne bote, n’ate ane
Caktoi nje rregullues, qe ky te dije

Ketij o atij populli me I dhane,
Kesaj shtepi ma vone e asaj ma pare,
Cka njerzit me ndryshue fuqi nuk kane;

Nje popull zbret, nje tjetri I prihet mbare,
Ne qofte se ai ka marre keshtu vendim,
Ai qe I meshehun rri si gjarpni n’bar;

Jo, dija juej s’I ban dot kundershtim;
Ky parasheh, gjykon edhe vendos,
Si zotat tjere te vetin ka sundim.

Ndryshimet qe ai ban nuk dijne me u sose,
Nevoja sa ma t’shpejte e shtyn me u ba,
Shum vete prej tij jane ngrite e jane rropose.

vazhdon...

Ky asht, pra, ai qe e vene ne kryq pa da
Dhe ata, qe duhet t’ia kendojne lavdine,
Krejt kot I cpifen, gja nuk lane pa e sha.

Por ne hare ai asht e hic nuk ndin;
Me tjera krijese t’para, gezimplot,
Sferen e vet vertit dheg jen knaqsine.

Tani po zbresim ku ma shum ka lot;
Perendojne yjte, qe tue u ngrite I lashe
Kur n’rruge u vuna; e ma gjate s’rrij dot.>

Permes rrethin tue pre n’breg tjeter rashe,
Te nje burim, qe vlon e teposhte zbret,
Dhe nje kanal gerrye prej tij une pashe.

Pak asht ate uje ta quejsh te zi kiamet;
Gjithkund mbas vales turbull neper shtigje
Shum te veshtira u futem thelle tejet.

Ai prrue pastaj nje knete, te quejtun Stigje,
Formon ma poshte, mejhere sa te kete zbritun
N’ato te zymta e te mallkueme brigje.

E une, qe rrija me sy hape, cuditun,
Pashe shpirtna mbrende ne llum te zhytun mbare,
Picak e ne fytyre te coroditun.

Qellonin shoqishojne ata mkatare
Me dore e kambe e parzem e me krye,
U shkyejshin m’dhambe, tue u ba kortar-kortar.

E prisi I urte: < O bir, ktu jane tue u shkye
Shpirtnat e gjithe idhnakve, - zu me thane, -
Dhe ma beso cka jam tue te rrefye

Se mu nen uje ka turme qe rrin e fshan
E flluska ujet con, si ne kete rase
Syni ta sheh ka t’siellesh anembane.


vazhdon...

Te trishtun qeme, - thone mbrenda lymit rrase;
ne ajr te kthiell, qe e ndrit dielli me rreze,
vec tym nder zemra tona kemi pase.

Tash kemi pse trishtohmi n’balte te zeze.>
Kjo kange u gurgullon n’fyt tue u mbyte,
Se fjala n’buze te tyne shkrep pa ndeze.

Keshtu gati iu sollem knetes s’ndyte
Perqark, mes bregut thate e mezit qulle,
Syte ngule te ata qe thelle ne llum rrijne zhyte;

E arritem tek e mbramja nen nje kulle.

Kenga e VIII


Ju them, tash qe vazhdoj tregimin tim,
Se na ende te pirgu s’kishim mbrrijte,
Kur syte nga maja e tij vane fluturim

Te nja dy flake, qe pame tue vetetite,
E ‘j tjeter, vrik qe u gjegj ne largesi
Aq mekte sa synit fare me I rreshqite.

Iu solla atij deti plot urti:
< C’jane keto flake? – fillova une me e pyete. –
C’thote tjetri zjarr? Kush jane shkaktare te tij?>

E ai m’u gjegj: < Tue ca valen e ndyte
Tash ke me pa ate qe te con kah rrathet
E ferrit, n’se ky tym nuk t’I zen syte.>

S’ka kordhe te flaki nje shigjete ma shkathet,
Qe ajrin ta pershkoje ma shpejt gjithmone,
Si pashe une nje lundrice te shpejte, te hajthet,

Mbi uje n’ate cas tue shkite kah ana jone;
Nje lundertar e ngiste si rrufe,
Tue thirre: < Tash m’re ne dore, o I patenzone!>

< Flegjias, Flegjias, me kot e ke
ti kesaj here, - imzot nis e I drejtohet, -
vec per kete gjol, per tjeter ne s’na ke!>

Si njaj, qe nje genjeshtre I kujtohet,
Qe I asht kurdise, edhe e pushton trishtija,
Ashtu, zemrue, Flegjiasi atbote ndei ftohet.

Prisi shkoi n’varke I pari e une mbas tija
Dhe prane e prane te dy na u ulem mbrende;
Vetem kur une u futa, u mbush anija.

Kur une e prisi gati u bame me u ende,
E lashta varke filloi ujin me e ca
Ma thelle se kur, ngarkue me shpirtna, rend.

vazhdon...

Ndersa mbi brrake te vdekjes zune me nga,
Dikush me duel krejt llum, si djall tamam,
E tha: < Si ti kaq shpejt te na ke ra?>

E une: < Pse erdha, ktu me ndeje nuk kam.
Po ti kush je, surrat, ti kurr mos qofsh,>
M’u gjegj: < Shikome, nje qe po qan une jam!>

E vete at’here: < Me zi e vaje e ofshe
Ti mbetsh ku je, o shpirt I mallekuem!
Te njoh, sado me lluce ti u mbulofsh!>

Kah lundra dueret zu ai me I drejtuem,
Por n’cas mesuesi e shtyni ate mekatnuer
Tue brite: < Ik me qej tjere, qen I terbuem!>

Pastaj ne qafe m’I hodhi ato duer:
< O shpirt krenar, - me tha tue m’puthe ne balle, -
e lumja ajo, qe t’mbajti ne krahnuer!

Ky qe nje mendjemadh sa qe I gjalle,
Nje t’mire s’e bani t’ia stoliste jeten,
Prandej ne shpirt asht nga terbimi kalle.

Sa jane asish, qe hiqen lart si mbreten,
Qe si derrat n’kete brrake kane me mbarue,
Turp edhe marre pas tue lane per veten.>

E une: < O pris, sa kisha me deshrue
Qe mbrende ne lang ta shoh te zhytun mire,
Para se kete liqen te kem’ kalue!>

< Para se t’shohesh, - tha kah une tue prire, -
bregun nga larg, ti fort do ngopesh syne,
ia vlen te plotesohet kjo deshire. >

Nuk kaloi shume pashe se si e shkyen
Ate mekatar do shpirtna llom te bame;
Dhe sot per ate qe pashe falnderoj Hyne.

vazhdon...

Yrysh n’Argjentin! - t’gjithe leshuen piskame;
e fiorentini, shpirti I cakerdisun,
mishin e vet e grinte vete me dhambe.

Dhe e lame. Ma nuk po flas, si pata nise une.
Nje gjame nder veshe erdhe e m’u shkrep si shqote,
Sa syte I hapa faret I shastisun.

< Tashma, o bir, - mesuesi nis e thote, -
afrohet Dite, orezi qytet,
me qytetare te vet e tmadhen frote.>

E une: < O pris, qyshe tash, ja, minarete
Po I shoh thelle ne lugine te bame keze;
Dhe ngjajne thue se dikush nga zjarri I qet.>

M’u gjegj: < Nga flaka e amshueme, qe I ka ndeze,
I kuq krejt duket pirgu I vrerosun,
Si ti po e vren ne kete sketerre te zeze.>

E na iu futem lumit, thelle groposun,
Qe rretheqark I shkon kalase se ngrate,
Muret e saj m’u duken t’celnikosun.

Mbasi na bame nje t’sjellun mjaft te gjate,
Rame ne nje breg, ku I forti lundertar:
< Dilni! Hymja asht ketu! > - tha tue vikate.

Me mija pashe mbi dyer asish t’pafare
Pikue nga qielli, qe idhnue e prekun
Thrrisnin: < Po kush, kush asht ky shtegetar,

Qe ende pa vdeke po I hyn mbretnise se vdekun?>
I urti pris u bani shenje me krye
Se donte ne nje ane me ta me u pjekun.

At’here, pak ate inat si e mbajten ndry,
Briten: < Eja ti I vetem! Le te shkoje
Ai qe ketu kaq me guxim ka hy!

vazhdon...

Vetem rrugen e cmendun ta pershkoje
Ne qofte I zoti; ti qendro me ne,
Qe n’shteg te zi iu bane pararoje. >

Mendo, lexues, si mbeta shtange e zbe,
Kur fjalet e mallkueme I degjova,
Nga frika se kurrma s’do kthej mbi dhe.

< O prisi im I shtrenjte, qe n’sa e sa prova
jeten me ke shpetue e me ke nxjerre
nga ai rrezik I madh, ku u ngujova,

te vetem mos me len ketu ne ferr;
e n’qofte se me shkue tutje s’asht gjikue,
t’I gjejme prap gjurmet tona, gjate pa e tjerre.>

Edhe imzot, qe aty me kishte cue,
Me tha: < As mos ki frike, as mos u tund,
S’na e ndal kush rrugen tone, - kjo asht caktue!

Ketu me prit, shpirtin qe t’u lekund
Forcoje dhe ushqe te ambel shprese,
Se kurr nuk do te la n’kete ferr pa fund.>

Keshtu ai shkoi, me la ajo krijese
E dashun si nje babe hutue pa mase,
E < po > e < jo > m’perleshen mbrenda krese.

Nuk munda te degjoj cka shkoi t’u flase,
Por shum nuk ndei me ta ne bisedim,
Se te gjithe ngane keshtjelles me iu rrase,

N’fytyre ia mbyllen portat prisit tim
Anmiqet tone, ai mbet rrethue vetmije
E u suell kah une ngadale e me trishtim.

I mbante syte perdhe, e zeze nje hije
I kishte ra dhe thonte me pshertime:
Kush s’po me len t’i hyj ketij vend zije?

vazhdon...

Me tha: < Ne m’pafsh tue u gri me vehten time,
Ti mos u tremb, une cdo pengese do thej,
Sado keta t’na qesin kundershtime.

S’asht hera e pare qe dalin mendjemdhej;
Dhe n’tjeter porte te tille na dolen, por
Qyshe atehere ajo pa shula ndei.

Mbi te ti pe mbishkrimin vdekesor;
Ja, permes saj, tash tatepjetes thelle,
Tue pershkue rrathet vetem e pa zor,

Zbret ai qe do I hape dyert kesaj keshtjelle.>