Turpi, veshja e moda

Cila është orgjina e veshjes, e pse u veshën njerëzit primitivë ? Gjithçkà na çon të mendojmë se veshja ka ardhur nga nevoja e stërgjyshërve tanë për t'u mbrojtur nga agjentët atmosferikë. Por përse popujt e egër preferuan që të mbulojnë pjesërisht o plotësisht organet gjenitale? Këto vihen re edhe sot në popujt e prapambetur si në Tansmani, ishujt Anakoreti, Nueiret e Afrikës apo në Bongo etj. Diku mbulohen me gjethe e diku me duar.

Veshjet e para shërbyen pra jo aq për t'u mbrojtur nga klima sa për të fshehur e mbrojtur organet seksuale. Dhe kjo ligjëroi turpin i cili paraqitet me legjendarin gjethen e fikut. Nga organet seksuale gjethja e fikut u hap dhe mbuloi të gjithë trupin e njeriut ndër shekuj duke u modifikuar e perfeksionuar në material dhe në model. Veshja, thotë dikush, nuk identifikohet me turpin, sepse nganjëherë duket sikur veshja vetë gjeneron turpin. Kështu në ato fise ku u tentua t'i mësojnë për të dalë të veshur papritmas u vu re tek ata ndjenja e turpit për të dalë të veshur. Mantegazza mbështet origjinën e turpit nga veshja, ai na kujton se Livingston veshi dy vajza 10-vjeçare nga Beanda-Pezis, ku rrijnë krejtësisht të zhveshur, dhe shikoi të zhvillohej tek ato menjëherë ndjenja e turpit derisa pas dy javësh ato mbulonin edhe gjoksin kur të tjerët kalonin në dhomën e tyre të gjumit.

Mund të arrihet në përfundim pra se turpi ka prejardhje seksuale dhe ka të bëjë dhe me veshjen që rrjedh prej saj, (për të fshehur atë që nga pikpamja morale është e turpëshme). Turpi zhvillohet me qytetërimin e popujve. Ai nuk eksiston mes popujve të egër siç nuk eksiston tek kafshët. Veshja që mbulon e që fsheh për të bërë të maskuar e të dëshirueshme është emblema e turpit fizik dhe estetik.

Veshja së bashku me bizhuteritë që bëjnë pjesë në të, zgjedhja e ngjyrave, tejpashmërisë, pjesëve të hapura etj., gjithçkà, të gjitha modelet e pëlqyeshme janë ato që ngacmojnë fantazinë erotike. Arti i joshjes ka zbuluar pasqyrën që i shërben kryesisht grave tona gjithkund, në shtëpi, në teatër, në rrugë. Gratë sipas një publikimi të besueshëm harxhojnë përpara pasqyrës një kohë të madhe. Ja një tabelë, nuk dihet sa e vërtetë, por sidoqoftë tregon diçka për të cilën ne jemi dëshmitarë se sa gratë qëndrojnë përpara pasqyrës në një ditë.

6-10 vjeç 7 minuta

10-15 15

15-20 22

20-25 25

25-30 30

30-35 24

35-40 18

40-50 60

50-60 7



Veshjet e modës, bizhuteritë, vija e përsosur e pantallonave apo nyja artistike e gravatës, krehja e flokëve, tualeti, ishin sukses në dashuri. Gratë (dhe një pjesë e burrave) janë si fluturat; vrapojnë drejt gjithçkaje që shkëlqen e shpesh përfundojnë duke djegur flatrat.

Kështu siç thamë më lart veshja ndërthuret me ndjenjën e turpit e me moralin. Sipas doktor Orsit, origjina e turpit është estetike. Ai sjell shembull faktin se gratë e shëmtuara janë më të turpshme, kurse gratë e bukura në të kundërt. Ndërsa të parat fshehin gjithçkà nga trupi i tyre dhe kjo ndjenjë përhapet në sferën fizike dhe në atë spikike e morale; gratë e bukura kanë dëshirë që të lënë të shihet gjithçkà në planin fizik e psikologjik. Pra edhe teoria e dok. Orsit lidh turpin me kuptimin erotik e seksual.



Nganjëherë veshja të jep mundësinë të shohësh pamje më shumë se syri do të shihte lirisht, femra gjysëm e zhveshur është më eksituese e skandaloze se e zhveshur krejt. Kështu veshja shërben për të mbuluar gjysmën e për të fantazuar atë që mbetet, duke ndezur dëshirën për të.

"Kufijtë e turpit, - shkruan Mantegazza, - janë të përcaktuar në mjaft vende nëpërmjet veshjeve që shkojnë nga gjuri poshtë deri tek gjinjtë sipër. Në fakt kemi të bëjmë me vlerësimin e organeve gjinore. E çfarë është turpi fizik, veçse turp psikik, i cili nuk është gjë tjetër veç njohja e organeve të riprodhimit. Kjo është kaq e vërtetë sa që turpi nuk ekziston derisa këtyre organeve t'i njihet vlera. Por duhet thënë se turpi e me të edhe morali seksual, është padrejtësisht gati i gjithë për pjesën femërore të njerëzimit, për popujt e qytetëruar e për ato të paqytetëruar. Kështu në shumë popuj meshkujt rrinë lakuriq e vetëm gratë mbulohen, kurse në mjaft popuj të tjerë femrat mbulohen vetëm fill mbas martesës, kur ato bëhen pronë e meshkujve të cilët janë xhelozë.

Të skuqurit e faqeve, ulja e syve përtokë nga personat e turpshëm e nga vajzat kryesisht, është manifestimi më i qartë i njohjes nga ana e tyre e gjërave seksuale, qofshin edhe të nocioneve të paqarta e fillestare. Skuqesh se mendon për objektin që provokon turpin. Këto vihen re më shumë tek gratë, e veçanërisht tek femrat e meshkujt në periudhën e pubertetit, sepse në këtë periudhë ëndërrat punojnë në intimitet. Por gjërat na bëjnë të skuqemi një herë, e kur vazhdojnë çdo gjë kalon, kështu ndodh p.sh. me ushtarët që para komisionit mjekësor të turpshëm zhvishen lakuriq, në fillim duke vendosur duart para organit gjinor, kurse pas pak rrijnë normalisht sikur janë të veshur. E njëjta gjë ndodh në plazhe.

Por turpi si veshja, krehja, tualeti, ndjek modën e rrethanat e jetës, zhvillimin e edukatën, që ndërrojnë me stinët e mjedisin (mal apo det) e që në fund janë morali i kohës. Çdo epokë ka modën e saj, turpin e saj, kërcimet e saj... Ato janë shprehje e kohëve, e gjendjes shpirtërore, morale e politike të popujve.

Kurse turpi tek burri ka një shprehje etike të veçantë, gati-gati kufizohet me raportet me gratë, të cilat kërkon të mos i fyejë e prekë. Tek ai turpi fizik nuk ka motiv të jetë mbrojtës, kurse turpi estetik ka të bëjë me sjelljet me femrat në shoqëri. Por ai e di mirë se, atëhere kur nuk është larg qëllimi për të cilin i vardiset një femre, është mirë e me rezultat të dish të pëshpërisësh fjalë jo krejtësisht të turpëshme, të cilat mund t'i quajmë galante e që shërbejnë për të stimuluar dëshirën e gruas. Ndërsa ajo duke dëgjuar hiqet e turpëshme, e ofenduar, në fakt i pëlqejnë, kjo do të ishte një gjendje paradëshire, parakënaqësie, e mbushur me një kënaqësi të veçantë.

Burri nuk e ka shumë të zhvilluar ndjenjën estetike të të veshurit. Kurse "Gratë, thotë Weininger, provojnë interes për lakuriqësinë e grave të tjera, gjë që nuk e kanë meshkujt".

Ne ditet e sotme,po u veshe bukur ke miq,po u veshe thjesht sta fishllen njeri.

Moda sot eshte shum e ekzagjeruar me vertet per te ardhur turp eshte ..Ketu tek ne po aprovojne ligjin qe mos te vishen me minifunde ne shkolle edhe me te te hapura trikot deri tek gjoksi gje qe po behet tani edhe eshte shum e dobishme kjo gje .