Santa Klausi, historia e nje miti

nga Aristogata Sun 13 Dec 2009 - 13:04

Shndërrimi
i Shën Nikolasit, nga një peshkop i shekullit të katërt në yllin e
festës së fundvitit është bërë përmes disa pak faktesh, disa rrëfimeve
gjysmëlegjendare gjysmëbiblike dhe sigurisht, fantazisë bujare të
njerëzve dhe punonjësve të marketingut, të cilët kanë nevojë për një
hero zemërbardhë që mendon për lumturinë e tyre të fundvitit.

Për
historinë e vërtetë të Shën Nikolasit ekzistojnë shumë pak fakte, madje
nuk dihet nëse ai ka pasur vërtet atë mjekrën e bardhë me të cilën
njihet sot, por një gjë është e sigurt që shenjtori kishte një
reputacion të madh për bujari dhe për bërje dhuratash. Kjo është edhe
vetia që i ka rezistuar shekujve dhe sipas admiruesve të tij Shën
Nikolasi është pjesë thelbësore e gëzimit të Krishtlindjeve.

Ajo pak çka dimë është se ai Shën
Nikolasi lindi në shekullin e III në Patara, një port i rëndësishëm në
jug të bregdetit që njihet aktualisht sot si Turqia. Pas vdekjes së
prindërve të tij të pasur, thuhet se trashëgoi shumë pasuri, një pjesë
të madhe të së cilës ua dhuroi nevojtarëve. Më pas u zgjodh peshkop i
qytetit të afërt të Myras dhe gjatë kësaj periudhe u bë pre e
persekutimeve, burgosjeve dhe keqtrajtimeve të perandorit romak,
Diocletian. Emri i tij ndodhet edhe në listën e pjesëmarrësve të
Këshillit të Parë të Nikeas, në të cilin u formulua kredoja për natyrën
e Trinisë së Shenjtë. Mendohet se vdiq në Myra në vitin 343 pas
Krishtit dhe kockat e tij u transportuan në Itali nga detarët italianë
dhe u vendosën në Bari në shekullin 11-të. Për të qarkulluan shumë
legjenda që e shndërruan në një person që kryente mrekulli. Kjo ishte
arsyeja që u konsiderua si mbrojtës i shumë kategorive të njerëzve që
nga detarët, fëmijët, tregtarët etj. Por ndër historitë më jetëgjata
është ajo që rrëfen për një plak që kishte tri vajza të cilave, duke
qenë i varfër, nuk mund t‘u siguronte një pajë të mjaftueshme për t‘i
martuar. Kështu, ato rrezikonin të mbeteshin lënesha, e më keq akoma të
merrnin rrugën e prostitucionit.

Nikolasi donte që t‘u jepte një dorë
ndihmë, por duke qenë një person jashtëzakonisht modest dhe i ndrojtur
e duke mos e pëlqyer publicitetin, ai shkoi në shtëpinë e plakut natën
vonë dhe la aty tri qese të mbushura me florinj. Një nga versionet e
historisë është se ai e bëri këtë gjatë tri netëve, pra çdo natë hidhte
nga një qese me monedha. Një tjetër version thotë se ai e bëri
bamirësinë përmes oxhakut për të mos u vënë re nga i ati i vajzave dhe
një tjetër version akoma rrëfen se plaku e kapi Nikolasin teksa bënte
bamirësinë, por ai i tha që të mos ta falënderonte atë, por Zotin, pasi
kjo ishte vepër e tij. Nikolasi nderohet ende nga të krishterët e
Kishës Katolike Romane dhe të krishterët ortodoksë, si dhe nga një
numër besimtarësh të kishave anglikane dhe luteriane. Rreth 500 kisha
në Britaninë e Madhe e konsiderojnë Shën Nikolasin mbrojtësin e tyre.

Në pjesën më të madhe të Evropës ku
nderimi dhe adhurimi ndaj shenjtorëve është pjesë e kulturës popullore,
Shën Niku shfaqet në një shumëllojshmëri formash. Në disa qytete ai
shfaqet si një kalorës që rend me kalin e tij nëpër rrugë dhe fëmijët
mundohen ta imitojnë. Në Britani ai ishte në themel të idesë së
Babagjyshit të Krishtlindjeve, i cili u shfaq gjatë periudhës
viktoriane me pamjen e një personazhi mjekërbardhë e të qeshur. Por
pamja familjare e dhjetëvjeçarëve të fundit me të cilën jemi mësuar ta
identifikojmë në çdo fillim dhjetori është përpunuar në Shtetet e
Bashkuara të Amerikës. Së pari, të ardhurit holandezë në tokat e botës
së re sollën me vete edhe zakonet e vendit të origjinës, por në vendin
e ri Sinter Klaasi ose Sankt Niklasi i tyre u shndërrua në Babagjyshin
e Krishtlindjeve. Paraardhësi i tij i parë ishte Clement C Moore, një
pastor njujorkez, i cili nuk kujtohet për punën e tij kryesore,
hartimin e fjalorit hebraisht-anglisht, por për një poemë që e krijoi
për fëmijët e tij: "Vizita e Shën Nikolasit", e cila njihet tashmë
botërisht me titullin "Nata para Krishtlindjeve". Ajo u botua në vitin
1822 dhe i dha botës personazhin e Shën Nikolasit në versionin që e
njohim të gjithë, pra atë të një plaku të buzëqeshur e mjekërbardhë që
sjell dhuratat e Krishtlindjeve hipur në një slitë që udhëhiqet nga dy
drerë. Ai futet shtëpi më shtëpi nga oxhaku dhe hedh dhurata dhe
ëmbëlsira për fëmijët.

Babagjyshi i Krishtlindjeve është
mjekërbardhë, faqekuq gjithmonë buzagaz dhe i veshur me pellush. Ky
ishte përshkrimi që iu dha në poezinë e pastorit në të cilën nuk
përshkruhet veshja e jashtme e tij për të cilën nuk flitet fare. Gjatë
dhjetëvjeçarëve që pasuan ai shfaqej i veshur me ngjyra e rroba të
ndryshme, asnjëherë njësoj. Paraqitja e jashtme u përcaktua
përfundimisht gjatë fushatës së famshme të marketingut të Coca-Colës në
vitin 1931, kur Babagjyshi i Krishtlindjeve u shfaq më në fund me një
kostum të kuq të rrethuar me pellush të bardhë dhe mbërthyer me një
rrip të gjerë. Pikërisht kjo pamje u pranua botërisht si pamja e
Babagjyshit të Krishtlindjeve, pamje që ka shoqëruar dhjetëra e
dhjetëra Krishtlindje dhe është bërë pjesë e pandashme e festës pa të
cilën ajo nuk mund të kuptohet. Sigurisht që miti i Babagjyshit të
Krishtlindjeve është shtrirë shumë më përtej festës së fundit të vitit.
Ai përveçse në industri ka hyrë edhe thellë në ndërgjegjen tonë si një
figurë bujare e zemërbardhë që shpërndan mirësinë kudo e mbi të gjitha
nuk e mban meritën për vete, por ia jep atë Zotit, si shenjë e
dashurisë së tij të njëjtë për të gjitha qeniet njerëzore. Ja tani edhe
një llogaritje e këndshme. Sipas legjendës moderne, Babagjyshi i
Krishtlindjeve natën e tyre shpërndan në të gjithë botën dhurata. Për
ta bërë këtë atij i duhet të udhëtojë për 221 milionë kilometra me një
shpejtësi mesatare prej 1279 kilometrash për sekondë ose 6395 herë më
të madhe se shpejtësia e zërit.

CV e shenjtërisë Shën Nikolasi ka lindur rreth vitit 260 para Krishtit në Patara, diku në Turqinë e sotme

U bë peshkop i Myras dhe u burgos më pas nga Perandori Diocletian. Mori pjesë në Këshillin e Nikeas në vitin 325

Vdiq në vitin 343, sipas të gjitha gjasave më 6 dhjetor. Eshtrat e tij i sollën në Itali, në Bari, në vitin 1087

Gradualisht, figura e tij u transformua në figurën e Babagjyshit të
Krishtlindjeve në Itali e vendet rrotull dhe atë të Santa Klausit në
Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Pamja e tij familjare për të
gjithë botën e një babagjyshi mjekërbardhë, veshur me të kuqe u bë një
figurë universale, pas reklamimit të saj nga Coca-Cola në fushatën e
vitit 1931

nga **Anakonda** Mon 23 Apr 2012 - 17:49

mit i lezetshem qenka

Santa Klausi, historia e nje miti

Santa Klausi, historia e nje miti

Re: Santa Klausi, historia e nje miti