Pamje dhe përshkrim nga qyteti i Pogradecit

Pogradeci eshte qyteti turistik buze liqenit te mrekullueshem te Ohrit. Ky qytet "palcerisht shqiptar"-sic thote Lasgushi i madh, "i futur ne gjirin e maleve si truri ne kafken e njeriut", eshte i bukur jo vetem prej natyres (vendosja prane syrit te kalter te Liqenit te Ohrit), por eshte edhe nje qytet i lashte e me tradita te hershme kulturore, artistike. Eshte qyteti i luleve, i veres, i peshkut te rralle Koranit qe nuk gjendet ne asnje vend tjeter, qyteti qe vetem ne enderr eshte i vertete, qyteti ku endrrat behen realitet. Qyteti ku natyra ka bere mrekullite e saj, ku njerzit me mikpritjen e dashurine e tyre nuk te lene te largohesh pa marre me vete dashurine e mallin per t`u rikthyer perseri . Pogradeci eshte qyteti i Artit dhe Kultures. Qyteti i Lasgushit, Kutelit, piktoreve te shquar dhe i shume artisteve te tjere qe me talentin dhe frymezimin e tyre nxorren me ne pah bukurite e rralla te kesaj parajse tokesore.
Pogradeci ka qene nje vendbanim i lashte Ilir. Nga zbulimet e shumta Arkeologjike zona perreth liqenit te Ohrit del te jete e banuar nga fisi Ilir i Enkelejve, ose Enkelaneve. Liqeni quhej Liqeni i Lyhnides (qe do te thote Liqeni i Drites). Deshmi te kesaj lashtesie te lavdishme jane zbulimet arkeologjike me vlera te jashtezakonshme historike si: Kisha paleokristiane dhe mozaiket shume ngjyresh te Linit, ndertuar ne shekullin e 5-6 te eres sone. Uren e Golikut, ure e Rruges Egnatia. Kalaja e Pogradecit, fillesat e te ciles i perkasin shekullit te V te eres sone . Kullen dhe Shpatin e Blaces nga shekulli i XII para eres sone deri ne shekullin e III te eres sone.
Fotografitë e Bashkëngjitura

Historia

Emri i qytetit të Pogradecit lidhet me historinë e krijimit të qytetit. Enkelejtë kanë qenë fis që kanë jetuar brenda mureve të kalasë së ndërtuar në majë të kodrës pranë qytetit, në pjesën veri-perëndimore të qytetit. Dikur qyteti kishte dimensionet e kalasë, ku momentalisht gjenden vetëm rrënojat. Me rritjen e popullsisë dhe mbarimit të luftërave lindi nevoja e zgjerimit. Fillimisht rrëzë kodrës e më vonë deri në atë skaj saqë kalaja e vjetër nuk përbënte më qendrën e qytetit. Pogradeci ka një histori të lashtë dhe dokumente të shumta kulturore, gjeologjike dhe natyrore. Gërmimet arkeologjike në kodrën mbi qytet kanë zbuluar një vendbanim Ilir të shekullit V para Krishtit, që i përket fiseve të lashta Dasaret dhe mbase Enkelejve. Gjatë shekujve në vazhdim njerëzit e fshatit zbritën poshtë në rrëzë të kodrës dhe krijuan qytetin e Pogradecit, përgjatë bregut të Liqenit të Ohrit. Zbulimet arkeologjike, që konfirmojnë popullimin në këtë rajon, datojnë nga Periudha Neolitike (6000vj.P.K.), me popullsi dhe ndërtime në rritje gjatë periudhave të Bakrit, Broncit dhe Hekurit. 24 monumente natyre dhe 36 monumente të kulturës janë zyrtarisht të dokumentuara. Disa nga monumentet më interesante janë:• Rrënojat e një vendbanimi Ilir dhe një kishë Kristiane me mozaikë shumëngjyrësh janë gjetur në fshatin piktoresk të Linit i cili ndodhet në brigjet e Liqenit të Ohrit.• Fshati i Selcës së sipërme i populluar që nga shekulli VI p.k. , kërkonte të bashkohej në betejat e Alexandrit të Madh. Pesë varre të lashtë monumentalë me hyrje të gdhendura tregojnë famën e qytetit të fuqishëm antik të Pelionit, ku ka jetuar mbreti ilir, Klit.• Rruga Romake Via Egnatia kalon përmes rajonit, nga Ohri, përgjatë fshatrave të Mokrës dhe mbaron në detin Adriatik në Durrës. Ura e Golikut (shek. XVII) ndërtuar mbi Lumin Shkumbin është gjurmë e kësaj rruge të vjetër romake.• Burime të shumta ujore përfshi Burimet e Drilonit ku uji i pastër dhe i kristaltë rrjedh në Lumin Drilon dhe më pas në liqen.• Shpella të shenjta dhe një kishë ndodhen pranë Qaf-Thanës dhe kufirit me Maqedoninë. Pikturat e bëra nga heremitët në mesjetë mund të shihen në kishë dhe në muret e shpellës.Në Gadishullin e Linit mozaikët që datojnë shekullin e VI – VII të magjepsin me bukurinë e tyre, por gojëdhëna për perandorin Justinian të Bizantit të shekullit të VI është shumë joshëse. Gojëdhëna thotë: Justiniani, perandori me origjinë ilire, në një moment kritik ka fshehur në brigjet e Liqenit të Ohrit në afërsi me Gadishullin e Linit një pjesë të rëndësishme të thesarit të perandorisë bizantine. Kjo gojëdhënë ka katërmbëdhjetë shekuj që vjen deri në ditët e sotme.• Rrënojat e kalasë të shekullit IV në kodrën mbi Pogradec kanë disa formacione interesante me mure të parregullt gurësh. Që nga kalaja e vjetër, liqeni dhe pamjet e maleve janë të mrekullueshme, si është dhe pamja e formacionit shkëmbor Guri i Kamjes. Kalaja e Pogradecit është e vendosur në majën e kodrës, në pjesën perëndimore të qytetit të Pogradecit, me lartësi 205 m mbi nivelin e liqenit të Ohrit. Ka filluar të banohej që në shek. V para Krishtit, ndërsa në shek. IV para Krishtit u pajis me mure mbrojtëse. Ka pasur një vjetërsi banimi prej 1400 vjetësh, duke qenë një kala iliro - shqiptare e hershme.Eksploro Pogradecin, një rajon me histori të pasur dhe shumë vendbanime të hershme arkeologjike, të cilat j`u presin t`i zbuloni!Invadimi avaro-sllav në shekullin e VII-VIII dhe sidomos perandoria Bullgare në shekujt XI-XII ndryshoi mënyrën e jetës në këtë zona nga ajo "polis" (jetohej brenda mureve të kalave) në atë sedentare fushore duke formuar vendbanime me toponimi sllave. Kjo ka lëne gjurme në gjuhën dhe kulturën tonë. Pogradeci do të shkruhej "Pogda grada", që do të thotë "nën qytet". Tashmë qyteti i ri shtrihej nën kalanë e vjetër ilire që është Kalaja e Pogradecit.