Kerpurdhat

nga Era Wed 18 Aug 2010 - 1:08

Kerpurdhat jane nje nder pese grupet e medha te gjallesave te sotme. Deri ta ni vone ato klasifikoheshin si bime.
Disa kerpurdha, midis te cilave majate e birres jane njeqelizore.Pjesa me e madhe e kerpurdhave jane shume berthamore ose shume qelizore te ndertuara nga fije shume te ngjeshura.
Cdo njera nga fijet quhet hife, kurse te gjitha hifet formojne trupin e kerpurdhes qe quhet micele
Muret e hifeve permbajne kitine, nje substance polisakaride qe nuk vihet re te bimet, por eshte e pranishme te mbulesa e forte e kandrrave dhe kembenyjetuarve..
Te gjithe kerpurdhat jane heterotrofe (veteushqyese). Ato e sigurojne ushqimin duke thithur molekula organike te tretura. Per kete arsye nga sporet e tyre qe bien ne toke, ne uje e ne mjedise te tjera me lende organike, rriten e zhvillohen gjithmone kerpurdhat.

Majate.....kane rendesi te madhe ekonomike, sidomos per prodhimin veres bukes e birres.
Kerpurdha te tjera perdoren per prodhimin e antibiotikeve, p.sh. penicilina.

Kepurdhat hjithashtu shkaktojne semundje si te bimet ashtu dhe te kafshet e te njeriu.
Shume kerpurdha shkaterrojne ushqimet e veshjet prej lekure.

Format kerpudhore simbiotike

" Bashkejetesa" me perfitim te ndersjellte midis gjallesave te llojeve te ndryshme, quhet simbioze..
Shembull te simbiozes te kerpurdhave jane likenet dhe mikorizat.

Likenet.
Nje liken eshte i perbere nga nje kerpurdhe dhe nga nje alge e gjelber ose nje cianobakter.
.Likenet gjenden shpesh ne natyre dhe konsiderohen si kolonizatoret e pare te shkembinjve. Meqenese likenet ushqehen me lendet e ujit te shiut, ato jane teper te ndjeshme ndaj cdo lnde helmuese te pranishme ne atmosfere. Keshtu, prania ose mungesa e likeneve eshte nje tregues i shkalles se ndotjes se atmosferes..

Mikorizat
Format e beshkejeteses se kerpurdhave me rrenjet e bimeve quhen mikoriza ose myqe rrenjezore..
Ne keto raste, hifet e kerpurdhave depertojne te rrenjet dhe formojne frytesi ( gunga ) ose degezime. Ne raste te tjera hifet e krpurdhave formojne kellef rreth rrenjes.
Maredheniet e kerpurdhave jane pak te njohura. Mendohet qe rrenja prodhon sheqerna aminoacide e lende te tjera te cilat perdoren nga kerpurdha.

Kerpurdhat jargore ( mucilagjenoze)

Quhen ndryshe kerpurdha te ulta.
Klasifikohen si protiste per shkak te ngjashmerise se tyre me ameben. Ne citoplazme kane nje numer te madh berthamezash.
Riprodhohen me ane te sporeve.
Spori eshte qelize qe ka aftesi te te zhvillohet te nje gjallese e re pa u bashkuar me nje gjallese tjeter.