Sistemi i transportimit te bimet!

nga Era Wed 18 Aug 2010 - 1:14

Transpirimi
Uji nga bima del ne trajt avujsh, nepermjet siperfaqes se qelizave te mezofilit, duke permbushur funksione te vecanta biologjike. Procesi i shperhapjes se avujve te ujit nga bima ne mjedisin rrethues njihet me termin transpirim.
Nje nder funksione e transpirimit eshte freskimi i bimeve ne ditet e nxehta.

Levizja e ujit dhe e kriperave minerale ne trupin e bimes.

pasi arrin ne ksilemen e rrenjeve, ujit i duhet te ngjitete ne lartesi kunder forces se rendeses, neper ksilemen e kercellit dhe te degeve, duke perfunduar ne gjethe..
Uji deperton nga mjedisi tokesor ne ksilem,en e rrenjes nepermjet osmozes. Kjo force thithese e qelizave rrenjore qe shtyn ujin deri ne lartesi disa cm te kercellit, quhet trysni rrenjore.
Pikat e ujit qe duken mengjezeve ne bimet e luleshtrydhes apo gruri jane rrjedhoje e trysnise rrenjore.
Dukuria e daljes se ujit ne trajte pikash quhet gutacion.
Sigurisht qe trysnia rrenjore nuk mund ta ngjis ujin ne lartesi te medha te kercellit. Per te arritur kete cilese, rol luajne vete molekulat e ujit dhe faktore te tjere qe lidhen me bimen.
Si rrjedhim e struktures se tyre kimike, molekulat e ujit jane te lidhura midis tyre me ane te lidhjeve hidrogjenore.. Ky tip force i terheqjes molekulare te uji, ne fizike njihet me termin forca e kohezionit. Jane pikerisht keto forca qe u japin mundesi molekulave te ujit te ndjekin njera - tjetren, nga rrenja neprmjet ksilemes deri ne gjethe.. Keshtu formohet nje shtylle e holle molekulash uji..
Ne te njejten kohe nga parenkina e gjethes (mezofili) vazhdon procesin e trancpirimit. Kjo do te thote se, nga parenkina e gjethes, forca te tjera terheqin pa nderprerje "shtyllen e ujit" qe ndodhet ne ksileme.. Keshtu uji ndodhet dhe nen presionin e transpirimit.

Pjesa ma e madhe e ujit ne bim arrin permes reshjeve dhe ket ujë bimet e marrin permes sistemit rrenjor,por ka edhe disa be qe ket ujë e marrin permes gjetheve ne menyrë direkte.
uji ka rendesi te madhe per boten e gjall si ne pikpamje fiziologjike po edhe ne at ekologjike.
sepse te ghitha proceset themelore ne qeliz as qe mund te merren para sysh pa aktivitetin e ujit kjo d.m.th se pa ujë nu'ka jetë.
Reshjet kan rendesi te madhe per kultivimin e bimve.
Tek ne në kosove munges te reshjeve kemi gjat muajve (korrik dhe gusht) qe quhet edhe si pika kritike a po kardinale e nevoiave te bimeve per ujë,dhe ne te njejten koh edhe temperaturat jan me te latrta.
Kshtu qe kemi 2 disproporcione qe nuk manifestohen pozitivisht te bima

Ajri ne pikpamje te vellimit permban 78% Azot 21% Oksigjen afer 0,93% Argon dhe 0,003% co2 Dioksid te karbonit dhe elemente te tjera.
Në atmosferë siq shihet ka me se shumti Azot me 78% por ky gaz ne atmosfere gjendet si gaz inert dhe nuk mund te shfytzohet nega bimet.
Oksigjeni te bimet luan rolin ne proceset e frymarrjes dhe ne proceset e oksidimit.
Bimet me se shumti e shfrytzoin co2 dioksidin e karbonit dhe sikurse te mos pertrihej sasis e co2 ne atmosfer kio sasi qe është do te shpenzohej per 35 vite,sa me shum qe do te ket drit aq me shum do te ket efekt edhe me te madh ne bimë.