SA XHAMI KA SHKUPI

Ne Muzeun e Qytetit te Shkupit ndodhet nje vizatim qe daton qysh nga shekulli i XVI, i bere nga nje piktor holandez. Ne vizatim shume qarte shihet pamja e Shkupit dhe minaret e shumta qe kane egzistuar qe nga shekulli i XV.

Bllagica Terpkovska, e cila me pare ka punuar edhe si udheheqese dhe rrefyese e objekteve qe ndodhen ne Muzeun e Qytetit, thote se ky vizatim eshte punuar duke u bazuar ne rrefime dhe me siguri piktori holandez e ka vizatuar kur ka qene ne ndonje vend tjeter.

“Xhami pa dyshim se ka pasur ne Shkup, mirepo pyetja eshte se a ka pasur kaq shume xhami”- pyetet Terpkovska.

Xhamite ose me mire mesxhidet, kane qene objektet e para dhe njeherit ne numer me te madh te arkitektures islame. Zakonisht themeluasit e xhamive kane qene qytetare me te pasur, myslimane te medhenj dhe qeverises qe i kane ndertuar si pershpirtje.

Shkupi, gjate kohes se sundimit turk, eshte perballur me shume katastrofa qe ne njeren apo tjetren menyre kane ndaluar ose ngadalsuar procesin e zhvillimit te tij. Termeti i rende ne vitin 1555, luftat dhe djegjet e vitit 1689 gjate terheqjes se ushtrise se Austrise ne krye me Pikolominin, zjarri ne Çarshi ne vitin 1908, vershimet e medha te lumit Vardar kah fundi i shekullit XVIII dhe XIX si dhe termeti katastrofal i vitit 1963 kane ndikuar zhdukjen e objekteve te shumta monumentale.

Sipas rrefimeve te Evlija Çelebit ne Shkup ka pasur mbi 120 xhami te medha dhe te vogla, mirepo lutja e perbashket e te premtes eshte falur ne vetem 45 xhami. Nga ky numer i madh i xhamive, qe gjate shekujve jane ndertuar ne Shkup, deri me tani jane ruajtur vetem 21 xhami.

“Sa i perket asaj se a ka pasur apo jo shume xhami ne Shkup flasin dokumentet, flet vakefnami dhe nuk duhet te bazohemi vetem ne theniet dhe udhepershkrimet e Evlija Çelebiut, kemi njohuri se vetem para Luftes se Dyte Boterore ka pasur 80 xhami “ -thote Behixhudin Shehabi, historian i artit.

Numri i madh i xhamive, monumentaliteti i tyre si dhe pasuria e zgjidhjeve arkitektonike, pa dyshim, flasin per zhvillimin e qytetit dhe domethenien qe e ka pasur Shkupi, si njera prej qendrave rumelike gjate kohes se sundimit Osman. Te kota jane mohimet kur luajme me fakte dhe letra te hapura.