Te dhenat e Planeteve. Informacionet fizike te Planeteve dhe sqarimet rreth tyre

Merkuri
Zbuluar: nga Antiket

Diametri
Diametri: 4,879 km.

Distanca/Orbita rreth Diellit
Gjysem-boshti: 57,909,227 km.
Simboli shkencor: 5.7909227 x 107 km (0.38 AU).
Ne krahasim: Toka eshte 1 A.U. (Njesi astronomike) nga dielli.

Perihelion (Distanca me e afert me diellin)
Distanca: 46,001,009 km.
Simboli shkencor: 4.600 x 107 km (0.30 A.U).

Aphelion (Distanca me e larget me diellin)
Distanca: 69,817,445 km.
Simboli shkencor: 6.982 x 107 km (0.46 A.U).

Rrezja Mesatare
Rrezja: 2,439.7 km.
Simboli shkencor: 2.4397 x 103 km.

Perimetri Mesatar
Perimetri: 15,329.1 km.
Simboli Shkencor: 1.53291 x 104 km.

Volumi
Volumi: 60,827,208,742 km3.
Simboli Shkencor: 6.08272 x 1010 km3.

Masa
Masa: 330,104,000,000,000,000,000,000 kg.
Simboli Shkencor: 3.3010 x 1023 kg.

Dendesia
Dendesia: 5.427 g/cm3.

Siperfaqa
Siperfaqa: 74,797,000 km2.
Simboli Shkencor: 7.4797 x 107 km2.

Graviteti i Siperfaqes
Graviteti i Siperfaqes: 3.7 m/s2.
Ne krahasim me Token: Nese ne Toke ju peshoni 45.5 kg, ne Merkur ju peshoni 17.3 kg.

Shpejtesia e Ikjes
Shpejtesia e Ikjes: 15,300 km/h.
Simboli Shkencor: 4.25 x 103 m/s.

Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates)
Gjatesia e Dites: 58 dite te Tokes ose 1407.5 Ore.

Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit)
Gjatesia e vitit: 87.97 dite ne Toke jane = me 1 vit tek Merkuri.

Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit
Shpejtesia Mesatare: 170,503 km/h.
Simboli Shkencor: 4.7362 x 104 m/s.

Orbita e Cuditeshme
Sjellja e Cuditeshme: 0.20563593.

Orbita e Priret
Orbita e Pjerret: 7.0 grade.

Prirja Ekuatoriale e Orbites
Prirja Ekuatoriale: 0 grade.

Orbita Perimetrale
Orbita Perimetrale: 359,976,856 km.
Simboli Shkencor: 3.600 x 108 m/s.

Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe
Temperatura: -173/+427 °C.
Simboli Shkencor: 100/700 k=kelvin.

Perberjet Atmosferike
Perberjet Atmosferike: Dioksid i karbonit 95,32%, Azot 2.7%, Argoni 1.6%, Oksigjen 0.13%, Monoksid i karbonit 0.07%, Avujt e ujit 0.03%, Oksid nitrik 0,0013%, + gjurme te tjera gazrash duke perfshire, Metan dhe Kripton.

Aferdita/Venus
Zbuluar: nga Antiket

Diametri
Diametri: 12,104 km.

Distanca/Orbita rreth Diellit
Gjysem-boshti: 108,209,475 km.
Simboli shkencor: 1.0820948 x 108 km (0.72 AU).

Perihelion (Distanca me e afert me diellin)
Distanca: 107,476,170 km.
Simboli shkencor: 1.07476 x 108 km (0.71 A.U).

Aphelion (Distanca me e larget me diellin)
Distanca: 108,942,780 km.
Simboli shkencor: 1.08943 x 108 km (0.72 A.U).

Rrezja Mesatare
Rrezja: 6,051.8 km.
Simboli shkencor: 6.0518 x 103 km.

Perimetri Mesatar
Perimetri: 38,024.6 km.
Simboli Shkencor: 3.80246 x 104 km.

Volumi
Volumi: 928,415,345,893 km3.
Simboli Shkencor: 9.28415 x 1011 km3.

Masa
Masa: 4,867,320,000,000,000,000,000,000 kg.
Simboli Shkencor: 4.8673 x 1024 kg.

Dendesia
Dendesia: 5.243 g/cm3.

Siperfaqa
Siperfaqa: 460,234,317 km2.
Simboli Shkencor: 4.6023 x 108 km2.

Graviteti i Siperfaqes
Graviteti i Siperfaqes: 8.87 m/s2.
Ne krahasim me Token: Nese ne Toke ju peshoni 45.5 kg, ne Aferdite ju peshoni 41.1 kg.

Shpejtesia e Ikjes
Shpejtesia e Ikjes: 37,296 km/h.
Simboli Shkencor: 1.036 x 104 m/s.

Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates)
Gjatesia e Dites: -243.018 Dite Tokesore -5832.4 Ore (reaksionare). - prezanton rrotullimin e planetit rreth axit te tij. Theksoj, Aferdita nuk rrotullohet ne te njejten drejtim rreth aksit, por ne krahun e kundert. Toka -----> Lindje-Veri-Perendim-Jug, Aferdita <----- Lindje-Jug-Perendim-Veri.

Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit)
Gjatesia e vitit: 224.70 dite ne Toke jane = me 1 vit tek Aferdita.

Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit
Shpejtesia Mesatare: 126,074 km/h.
Simboli Shkencor: 3.5020 x 104 m/s.

Orbita e Cuditeshme
Sjellja e Cuditeshme: 0.00677672.

Orbita e Priret
Orbita e Pjerret: 3.39 grade.

Prirja Ekuatoriale e Orbites
Prirja Ekuatoriale: 177,3 grade (rotacioni reaksionar).

Orbita Perimetrale
Orbita perimetrale: 679,892,378 km.
Simboli Shkencor: 6.799 x 108 k/m.

Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe
Temperatura: +462 °C.
Simboli Shkencor: 864 k=kelvin.

Perberjet Atmosferike
Perberjet Atmosferike: Dioksid i karbonit 96%, Azot 3.5%, Dioksid i Squfurit 150 ppm, Argoni 70 ppm, Avujt e ujit 20 ppm, Monoksid i karbonit 17 ppm, Helium 12 ppm, Neon 7 ppm, Klorur Hidrogjeni 0.1–0.6 ppm.
Njesia Matese: ppm = pjese per miljon.

Toka
Diametri
Diametri: 12,756 km.

Distanca/Orbita rreth Diellit
Gjysem-boshti: 149,598,262 km.
Simboli shkencor: 1.4959826 x 108 km (1 A.U).

Perihelion (Distanca me e afert me diellin)
Distanca: 147,098,291 km.
Simboli shkencor: 1.47098 x 108 km (0.98 A.U).

Aphelion (Distanca me e larget me diellin)
Distanca: 152,098,233 km.
Simboli shkencor: 1.52098 x 108 km (1.017 A.U).

Rrezja Mesatare
Rrezja: 6,371.00 km.
Simboli shkencor: 6.3710 x 103 km.

Perimetri Mesatar
Perimetri: 40,030.2 km.
Simboli Shkencor: 4.00302 x 104 km.

Volumi
Volumi: 1,083,206,916,846 km3.
Simboli Shkencor: 1.08321 x 1012 km3.

Masa
Masa: 5,972,190,000,000,000,000,000,000 kg.
Simboli Shkencor: 5.9722 x 1024 kg.

Dendesia
Dendesia: 5.513 g/cm3.

Siperfaqa
Siperfaqa: 510,064,472 km2.
Simboli Shkencor: 5.1006 x 108 km2.

Graviteti i Siperfaqes
Graviteti i Siperfaqes: 9.80665 m/s2.

Shpejtesia e Ikjes
Shpejtesia e Ikjes: 40,281 km/h.
Simboli Shkencor: 1.119 x 104 m/s.

Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates)
Gjatesia e Dites: 23.9 / 24 ore .

Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit)
Gjatesia e vitit: 365.26 dite.

Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit
Shpejtesia Mesatare: 107,218 km/h.
Simboli Shkencor: 2.9783 x 104 m/s.

Orbita e Cuditeshme
Sjellja e Cuditeshme: 0.01671123.

Orbita e Priret
Orbita e Pjerret: 0.00005 grade.

Prirja Ekuatoriale e Orbites
Prirja Ekuatoriale: 23.4393 grade.

Orbita Perimetrale
Orbita Perimetrale: 939,887,974 km.
Simboli Shkencor: 9.399 x 108 k/m.

Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe
Temperatura: -88/+58 °C.
Simboli Shkencor: 185/331 k=kelvin.

Perberjet Atmosferike
Perberjet Atmosferike: Oksigjen, Azot, Avuj Uji.

Satelite/Hena
Satelite: 1 = Hena.

Marsi

Zbuluar: nga Antiket

Diametri
Diametri: 6,794 km.

Distanca/Orbita rreth Diellit
Gjysem-boshti: 227,943,824 km.
Simboli shkencor: 2.2794382 x 108 km (1.52 A.U).
Ne krahasim: Toka eshte 1 A.U. (Njesi astronomike) nga dielli.

Perihelion (Distanca me e afert me diellin)
Distanca: 206,655,215 km.
Simboli shkencor: 2.06655 x 108 km (1.38 A.U).

Aphelion (Distanca me e larget me diellin)
Distanca: 249,232,432 km.
Simboli shkencor: 2.49232 x 108 km (1.66 A.U).

Rrezja Mesatare
Rrezja: 3,389.5 km.
Simboli shkencor: 3.3895 x 103 km.

Perimetri Mesatar
Perimetri: 21,344 km.
Simboli Shkencor: 2.1344 x 104 km.

Volumi
Volumi: 163,115,609,799 km3.
Simboli Shkencor: 1.63116 X 1011 km3.

Masa
Masa: 641,693,000,000,000,000,000,000 kg.
Simboli Shkencor: 6.4169 x 1023 kg.

Dendesia
Dendesia: 3.934 g/cm3.

Siperfaqa
Siperfaqa: 144,371,391 km2.
Simboli Shkencor: 1.4437 x 108 km2.

Graviteti i Siperfaqes
Graviteti i Siperfaqes: 3.71 m/s2.
Ne krahasim me Token: Nese ne Toke ju peshoni 45.5 kg, ne Mars ju peshoni 17.2 kg.

Shpejtesia e Ikjes
Shpejtesia e Ikjes: 18,108 km/h.
Simboli Shkencor: 5.030 x 103 m/s.

Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates)
Gjatesia e Dites: 1.026 dite te Tokes ose 24.6 Ore = 0,26% me e gjate se ne Toke.

Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit)
Gjatesia e vitit: 686.98 dite ne Toke jane = me 1 vit tek Marsi.

Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit
Shpejtesia Mesatare: 86,677 km/h.
Simboli Shkencor: 2.4077 x 104 m/s.

Orbita e Cuditeshme
Sjellja e Cuditeshme: 0.0933941.

Orbita e Priret
Orbita e Pjerret: 1.85 grade.

Prirja Ekuatoriale e Orbites
Prirja Ekuatoriale: 25.2 grade.

Orbita Perimetrale
Orbita Perimetrale: 1,429,085,052 km.
Simboli Shkencor: 1.429 x 109 m/s.

Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe
Temperatura: -87/-5 °C.
Simboli Shkencor: 186/268 k=kelvin.

Perberjet Atmosferike
Perberjet Atmosferike: Dioksid i karbonit 95,32%, Azot 2.7%, Argoni 1.6%, Oksigjen 0.13%, Monoksid i karbonit 0.07%, Avujt e ujit 0.03%, Oksid nitrik 0,013%, + gjurme te tjera gazrash duke perfshire, Metan, Kripton, neon etj, me % teper te vogel.


Satelite/Hena
Satelite: 2 = Phobos dhe Deimos.

Jupiteri
Zbuluar: nga Antiket

Diametri
Diametri: 142,080 km.

Distanca/Orbita rreth Diellit
Gjysem-boshti: 778,340,821 km.
Simboli shkencor: 7.7834082 x 108 km (5.2 A.U).
Ne krahasim: Toka eshte 1 A.U. (Njesi astronomike) nga dielli.

Perihelion (Distanca me e afert me diellin)
Distanca: 740,679,835 km.
Simboli shkencor: 7.40680 x 108 km (4.95 A.U).

Aphelion (Distanca me e larget me diellin)
Distanca: 816,001,807 km.
Simboli shkencor: 8.16002 x 108 km (5.45 A.U).

Rrezja Mesatare
Rrezja: 69,911 km.
Simboli shkencor: 6.9911 x 104 km.

Perimetri Mesatar
Perimetri: 439,263.8 km.
Simboli Shkencor: 4.39264 x 105 km.

Volumi
Volumi: 1,431,281,810,739,360 km3.
Simboli Shkencor: 1.43128 x 1015 km3.

Masa
Masa: 1,898,130,000,000,000,000,000,000,000 kg.
Simboli Shkencor: 1.8981 x 1027 kg.

Dendesia
Dendesia: 1.326 g/cm3.

Siperfaqa
Siperfaqa: 61,418,738,571 km2.
Simboli Shkencor: 6.1419 x 1010 km2.

Graviteti i Siperfaqes
Graviteti i Siperfaqes: 24.79 m/s2.
Ne krahasim me Token: Nese ne Toke ju peshoni 45.5 kg, ne Jupiter ju peshoni 114.7 kg.

Shpejtesia e Ikjes
Shpejtesia e Ikjes: 216,720 km/h.
Simboli Shkencor: 6.020 x 104 m/s.

Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates)
Gjatesia e Dites: 9.9 ore te Tokes.

Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit)
Gjatesia e vitit: 11.8 vite te Tokes jane = me 1 vit tek Jupiteri.

Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit
Shpejtesia Mesatare: 47,002 km/h.
Simboli Shkencor: 1.3056 x 104 m/s.

Orbita e Cuditeshme
Sjellja e Cuditeshme: 0.04838624.

Orbita e Priret
Orbita e Pjerret: 1.304 grade.

Prirja Ekuatoriale e Orbites
Prirja Ekuatoriale: 3.1 grade.

Orbita Perimetrale
Orbita Perimetrale: 4,887,595,931 km.
Simboli Shkencor: 4.888 x 109 m/s.

Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe
Temperatura: -148 °C.
Simboli Shkencor: 125 k=kelvin.

Perberjet Atmosferike
Perberjet Atmosferike: Hidrogjen 90%, Helium 2.7% + disa gjurme Metani, Amoniaku dhe Avuj Uji.

Satelite/Hena
Satelite: 64 = 50 te rregullta dhe 14 provizore.
Te Rregullta: Io, Europa, Ganymede, Callisto, Amalthea, Himalia, Elara, Pasiphae, Sinope, Lysithea, Carme, Ananke, Leda, Thebe, Adrastea, Metis, Callirrhoe, Themisto, Megaclite, Taygete, Chaldene, Harpalyke, Kalyke, Iocaste, Erinome, Isonoe, Praxidike, Autonoe, Thyone, Hermippe, Aitne, Eurydome, Euanthe, Euporie, Orthosie, Sponde, Kale, Pasithee, Hegemone, Mneme, Aoede, Thelxinoe, Arche, Kallichore, Helike, Carpo, Eukelade, Cyllene, Kore, Herse.
Provizore: S/2003 J2, S/2003 J3, S/2003 J4, S/2003 J5, S/2003 J9, S/2003 J10, S/2003 J12, S/2003 J15, S/2003 J16, S/2003 J18, S/2003 J19, S/2003 J23, S/2010 J 1, S/2010 J 2.

Saturni
Zbuluar: nga Antiket

Diametri
Diametri: 120,536 km.

Distanca/Orbita rreth Diellit
Gjysem-boshti: 1,426,666,422 km.
Simboli shkencor: 1.4266664 x 109 km (9.53 A.U).
Ne krahasim: Toka eshte 1 A.U. (Njesi astronomike) nga dielli.

Perihelion (Distanca me e afert me diellin)
Distanca: 1,349,823,615 km.
Simboli shkencor: 1.34982 x 109 km (9.023 A.U).

Aphelion (Distanca me e larget me diellin)
Distanca: 1,503,509,229 km.
Simboli shkencor: 1.50351 x 109 km (10.05 A.U).

Rrezja Mesatare
Rrezja: 58,232 km.
Simboli shkencor: 5.8232 x 104 km.

Perimetri Mesatar
Perimetri: 365,882.4 km.
Simboli Shkencor: 3.65882 x 105 km.

Volumi
Volumi: 827,129,915,150,897 km3.
Simboli Shkencor: 8.2713 x 1014 km3.

Masa
Masa: 568,319,000,000,000,000,000,000,000 kg.
Simboli Shkencor: 5.6832 x 1026 kg.

Dendesia
Dendesia: 0.687 g/cm3.

Siperfaqa
Siperfaqa: 42,612,133,285 km2.
Simboli Shkencor: 4.2612 x 1010 km2.

Graviteti i Siperfaqes
Graviteti i Siperfaqes: 10.4 m/s2.
Ne krahasim me Token: Nese ne Toke ju peshoni 45.5 kg, ne Saturn ju peshoni 48.5 kg.

Shpejtesia e Ikjes
Shpejtesia e Ikjes: 129,924 km/h.
Simboli Shkencor: 3.609 x 104 m/s.

Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates)
Gjatesia e Dites: 10.6 ore te Tokes.

Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit)
Gjatesia e vitit: 29.4 vite te Tokes jane = me 1 vit tek Saturni.

Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit
Shpejtesia Mesatare: 34,701 km/h.
Simboli Shkencor: 9.6391 x 104 m/s.

Orbita e Cuditeshme
Sjellja e Cuditeshme: 0.05386179.

Orbita e Priret
Orbita e Pjerret: 2.49 grade.

Prirja Ekuatoriale e Orbites
Prirja Ekuatoriale: 26.7 grade.

Orbita Perimetrale
Orbita Perimetrale: 8,957,504,604 km.
Simboli Shkencor: 8.958 x 109 m/s.

Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe
Temperatura: -178 °C.
Simboli Shkencor: 95 k=kelvin.

Perberjet Atmosferike
Perberjet Atmosferike: Hidrogjen 75%, Helium 25% + disa gjurme Metani, Amoniaku, dhe Avuj Uji.

Satelite/Hena
Satelite: 62 = 53 te rregullta dhe 9 provizore.
Te Rregullta: Mimas, Enceladus, Tethys, Dione, Rhea, Titan, Hyperion, Iapetus, Erriapus, Phoebe, Janus, Epimetheus, Helene, Telesto, Calypso, Kiviuq, Atlas, Prometheus, Pandora, Pan, Ymir, Paaliaq, Tarvos, Ijiraq, Suttungr, Mundilfari, Albiorix, Skathi, Siarnaq, Thrymr, Narvi, Methone, Pallene, Polydeuces, Daphnis, Aegir, Bebhionn, Bergelmir, Bestla, Farbauti, Fenrir, Fornjot, Hati, Hyrrokkin, Kari, Loge, Skoll, Surtur, Greip, Jarnsaxa, Tarqeq, Anthe, Aegaeon.
Provizore: S/2004 S7, S/2004 S12, S/2004 S13, S/2004 S17, S/2006 S1, S/2006 S3, S/2007 S2, S/2007 S3, S/2009 S1.

Urani
Zbuluar: nga William Herschel
Data/Viti i Zbulimit:13 March 1781.

Diametri
Diametri: 51,118 km.

Distanca/Orbita rreth Diellit
Gjysem-boshti: 2,870,658,186 km.
Simboli shkencor: 2.8706582 x 109 km (19.2 A.U).
Ne krahasim: Toka eshte 1 A.U. (Njesi astronomike) nga dielli.

Perihelion (Distanca me e afert me diellin)
Distanca: 2,734,998,229 km.
Simboli shkencor: 2.73500 x 109 km (18.2 A.U).

Aphelion (Distanca me e larget me diellin)
Distanca: 3,006,318,143 km.
Simboli shkencor: 3.00632 x 109 km (20.10 A.U).

Rrezja Mesatare
Rrezja: 25,362 km.
Simboli shkencor: 2.5362 x 104 km.

Perimetri Mesatar
Perimetri: 159,354.1 km.
Simboli Shkencor: 1.59354 x 105 km.

Volumi
Volumi: 68,334,355,695,584 km3.
Simboli Shkencor: 6.83344 x 1013 km3.

Masa
Masa: 86,810,300,000,000,000,000,000,000 kg.
Simboli Shkencor: 8.6810 x 1025 kg.

Dendesia
Dendesia: 1.270 g/cm3.

Siperfaqa
Siperfaqa: 8,083,079,690 km2.
Simboli Shkencor: 8.0831 x 109 km2.

Graviteti i Siperfaqes
Graviteti i Siperfaqes: 8.87 m/s2.
Ne krahasim me Token: Nese ne Toke ju peshoni 45.5 kg, ne Uran ju peshoni 41.2 kg.

Shpejtesia e Ikjes
Shpejtesia e Ikjes: 76,968 km/h.
Simboli Shkencor: 2.138 x 104 m/s.

Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates)
Gjatesia e Dites: -0.718 Dite Tokesore -17.2 Ore (reaksionare). - prezanton rrotullimin e planetit rreth axit te tij. Theksoj, Urani nuk rrotullohet ne te njejten drejtim rreth aksit, por ne krahun e kundert. Toka ----> Lindje-Veri-Perendim-Jug, Urani <----- Lindje-Jug-Perendim-Veri.

Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit)
Gjatesia e vitit: 84 vite te Tokes jane = me 1 vit tek Urani.

Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit
Shpejtesia Mesatare: 24,477 km/h.
Simboli Shkencor: 6.7991 x 103 m/s.

Orbita e Cuditeshme
Sjellja e Cuditeshme: 0.04725744.

Orbita e Priret
Orbita e Pjerret: 0.77 grade.

Prirja Ekuatoriale e Orbites
Prirja Ekuatoriale: 97.8 grade (rotacioni reaksionar).

Orbita Perimetrale
Orbita Perimetrale: 18,026,802,831 km.
Simboli Shkencor: 1.803 x 1010 m/s.

Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe
Temperatura: -216 °C.
Simboli Shkencor: 57 k=kelvin.

Perberjet Atmosferike
Perberjet Atmosferike: Hidrogjen 83%, Helium 15%, Metan 2%, dhe % te vogel Amoniaku, dhe Avuj Uji.

Satelite/Hena
Satelite: 27.
Te Rregullta: Cordelia, Ophelia, Bianca, Cressida, Desdemona, Juliet, Portia, Rosalind, Mab, Belinda, Perdita, Puck, Cupid, Miranda, Francisco, Ariel, Umbriel, Titania, Oberon, Caliban, Stephano, Trinculo, Sycorax, Margaret, Prospero. Setebos, Ferdinand.

Neptuni
Zbuluar: nga Urbain Le Verrier, John Couch Adams, Johann Galle
Data/Viti i Zbulimit:13 shtator 1846.

Diametri
Diametri: 50,538 km.

Distanca/Orbita rreth Diellit
Gjysem-boshti: 4,498,396,441 km.
Simboli shkencor: 4.4983964 x 109 km (30 A.U).
Ne krahasim: Toka eshte 1 A.U. (Njesi astronomike) nga dielli.

Perihelion (Distanca me e afert me diellin)
Distanca: 4,459,753,056 km.
Simboli shkencor: 4.45975 x 109 km (29.81 A.U).

Aphelion (Distanca me e larget me diellin)
Distanca: 4,537,039,826 km.
Simboli shkencor: 4.53704 x 109 km (30.33 A.U).

Rrezja Mesatare
Rrezja: 24,622 km.
Simboli shkencor: 2.4622 x 104 km.

Perimetri Mesatar
Perimetri: 154,704.6 km.
Simboli Shkencor: 1.54705 x 105 km.

Volumi
Volumi: 62,525,703,987,421 km3.
Simboli Shkencor: 6.25257 x 1013 km3.

Masa
Masa: 102,410,000,000,000,000,000,000,000 kg.
Simboli Shkencor: 1.0241 x 1026 kg.

Dendesia
Dendesia: 1.638 g/cm3.

Siperfaqa
Siperfaqa: 7,618,272,763 km2.
Simboli Shkencor: 7.6183 x 109 km2.

Graviteti i Siperfaqes
Graviteti i Siperfaqes: 11.15 m/s2.
Ne krahasim me Token: Nese ne Toke ju peshoni 45.5 kg, ne Neptun ju peshoni 51.2 kg.

Shpejtesia e Ikjes
Shpejtesia e Ikjes: 84,816 km/h.
Simboli Shkencor: 2.356 x 104 m/s.

Periudha rrotulluese rreth vetes (Gjatesia e Dites/Nates)
Gjatesia e Dites: 16.1 ore te Tokes. 18 ore te Tokes ne zonen ekuatoriale.

Periudha rrotulluese rreth Diellit (Gjatesia e Vitit)
Gjatesia e vitit: 164.7 vite te Tokes jane = me 1 vit tek Neptuni.

Shpejtesia Mesatare e Orbites rreth Diellit
Shpejtesia Mesatare: 19,566 km/h.
Simboli Shkencor: 5.4349 x 103 m/s.

Orbita e Cuditeshme
Sjellja e Cuditeshme: 0.00859048.

Orbita e Priret
Orbita e Pjerret: 1.77 grade.

Prirja Ekuatoriale e Orbites
Prirja Ekuatoriale: 28.3 grade.

Orbita Perimetrale
Orbita Perimetrale: 28,263,736,967 km.
Simboli Shkencor: 2.826 x 1010 m/s.

Temperatura minimale/maksimale ne Siperfaqe
Temperatura: -214 °C.
Simboli Shkencor: 59 k=kelvin.

Perberjet Atmosferike
Perberjet Atmosferike: Hidrogjen 80%, Helium 19%, Metan 1%, dhe % te vogel Amoniaku, dhe Avuj Uji.

Satelite/Hena
Satelite: 13.
Te Rregullta: Triton, Nereid, Naiad, Thalassa, Despina, Galatea, Larissa, Proteus, Halimede, Psamathe, Sao, Laomedeia, Neso.

Sqarime

1 Cfare eshte Diamteri: Diametri eshte rrezja e planetit e shumezuar me dy pra D=R x 2. Ose me sakte Diametri percakton 2 pikat A/B duke kaluar ne qender pra (A---------Qendra---------B).

2 Cfare eshte distanca e Orbites: Distanca e orbites eshte largesia nga Dielli ne gjysem bosht pra: Shembull: (Toka ---------------------Dielli(.
Kujdes nese mendoni qe distanca eshte (Toka----------------Dielli----------------Toka) jeni gabim Matja e Distances behet vetem ne gjysem Aks/Bosht.

3 Cfare eshte Perihelion: Perihelion ne Astronomi dmth = Distanca e me e afert e objektit me Diellin. Pra nese nje objekt ka orbite jo 100% eliptike athere kur objekti afrohet afer Diellit ne distancen me te afert quhet Perihelion. Gjithsesi ne shume raste ne astronomi perdoret edhe kur planetet jane me afer me Token, pershembull kur ne e dime qe Jupiteri ose Marsi eshte Perihelion athere kemi mundesine per ta pare shume afer, biles edhe me sy pa ndihmen e teleskopit.

4 Cfare eshte Aphelion: Aphelion ne Astronomi dmth = Distanca e me e larget e objektit me Diellin. Pra nese nje objekt ka orbite jo 100% eliptike athere kur objekti largohet larg Diellit ne distancen me te larget quhet Aphelion. Pershembull kur e dime qe planetet jane Aphelion me Token e kuptojme direkt qe observimi i tyre do jete teper i veshtire.

5 Cfare eshte Rrezja: Rrezja e nje objekti eshte segmenti nga qendra e objektit ne perimeter. Athere zeje se kemi nje sfere rrombullake shembull Toka: Athere rrezen tek toka do e mbasnim duke matur distancen nga qendra tek kurifi ose me shpjegim pak me te lehte: Toka eshte 12756 km ne diameter, Per te gjetur rrezen duhet te pjestojm diametrin me 2 dhe nxjerrim rrezultatin 6,371. Me sakte merni nje pjeper te rrombullaket ndajeni pergjys dhe matni qendren me kufirin e perimetrit (ose buzen).

6 Cfare eshte Perimetri Mesatar: Per te gjetur perimetrin mesatar , na duhet te gjejme fillimisht diametrin Pershembull Toka eshte 12.756 km ne diameter, e pjestrojm me : 2 dhe gjejm rrezen 6731 km, tani per te gjetur perimetrin e Tokes duhet te shumzojme rrezen (R) 6731 x 2 x 3.14 dhe gjejm perimetrin mesatar. (3:14 Pi) eshte rraporti perimetrit te rrethit me diametrin e tij. Ky eshte nje numer qe nuk ndryshon cili do qoft diametri i objektit. Vlera e pi eshte zakonisht e rrumbullkuar me 3.14.

7 Cfare eshte Volumi: Per te gjetur volumin e nje planeti , meret rrezja R x R x R, pra meret rrezja dhe e shumzojme 3 here me veten. Pastaj marim 4/3 e shumezojme me 3.14 dhe rrezen R finale. Ekuacioni V = 4/3 x 3.14pi x R3 dhe del shuma, dhe pastaj konvertohet ne njesite te cilat ja u kerkon shkolla etj.

8 Cfare eshte Masa: Mos e ngatarroni Masen me Peshen, sepse jane dy gjera te ndryshme. Masa tregon sasin e materialit qe permban objekti. Pesha tregon fuqine terheqese qe i ben graviteti materialit. Nese do udhetonit ne Hene, pesha juaj do ndryshonte sepse graviteti eshte shume i dobet ne Hene , por masa juaj do qendronte e njejte sepse trupi juaj nuk do pesonte zvogelim trupor, por thjesht zvogelim te peshes per shkak te gravitetit te dobet.

9 Cfare eshte Dendesia: Dendesia eshte densiteti i objektit, pershembull ka objekte qe jane me te vegjel se nje tjeter por jane me te dendur ne perberje. Ose me sakte Yjet Neutron jane pothuajse 6 deri ne 7 km te medhenj ne diameter, por Masa e tyre eshte me e madhe se sa Dielli , e gjithe ajo mase eshte ngjeshur brenda 7 km qe permban ylli , pra Dentiteti.

10 Cfare eshte Siperfaqa: Siperfaqa eshte pjesa e jashtme e objektit dhe mater ne metra/katror ose km/katror kur behet fjale per planete. Per te matur siperfaqen mjafton nje shumezim teper i thjesht, 4 x pi=3.14 x R2 = pergjigja del vet. Pra 4 (prezanto kater pjeset) pi(prezanto simbolin e 3.14) R2(prezanton rrezen duke e shumezuar me veten R X R).

11 Cfare eshte Graviteti i Siperfaqes: Graviteti i siperfaqes matet me njesine SI, por gjithashtu mund te trajtohet edhe si shumezim i standartit te gravitetit ne siperfaqen e Tokes, g = 9.80665 m/s2.

12 Cfare eshte Shpejtesia e Ikjes: Nese ju hidhni nje objekt lart ai do te vazhdoje te ngjitet deri sa pershpejtimi negativ i gravitetit do e ndaloje dhe do e sjelli prap ne toke. Forca e gravitetit zvogelohet kur distanca nga qendra e tokes rritet. Pra nese ju do te hidhnit nje objekt me shpjetesi te mjaftueshme siper ai do ti shpetonte gravitetit dhe do ikte i lire ne hapesire. Por per ti shpetuar gravitetit te Tokes shpejtesia e ikjes duhet te jete rreth 40,281 km/h.

13 Cfare eshte Periudha Rrotulluese rreth Vetes: Periudha rrotulluese rreth vetes eshte Dita/Nata, pra ne toke Dita/Nata sebashku zgjasin 24 ore.

14 Cfare eshte peridhura rrotulluese rreth Diellit: Periudha rrotulluese rreth Diellit eshte gjatesia e vitit, pra Toka jone e kompleton rrotullimin rreth diellit ne 365 dite.

15 Cfare eshte Shpejtesia Mesatare e Orbites: Shpejtesia Mesatare e Orbites, eshte shpejtesia e objektit qe rrotullohet rreth Diellit , Pra shpejtesia e orbites se Tokes rreth Diellit eshte 107,218 km/h.

16: Cfare eshte Orbita e Cuditshme: Orbita e cuditshme e nje organi astronomik eshte shuma me te cilen orbita e tij devijon nga nje orbite rrethore te persosur, ku 0 eshte krejtesisht nje orbite rrethore kurse 1.0 eshte nje orbite jo rrethore dhe nuk eshte me e mbyllur ne rreze.

17 Cfare eshte Orbita e Priret: Orbita e Priret eshte kendi ndermjet references se aeroplanetit te objektit dhe nje tjeter aeroplani ose aksi. Shembull < , ku dy kendet prezantojne dy orbita te ndryshme ne te njejtin objekt psh: dy satelite rreth Tokes.

18 Cfare eshte orbita Perimetrale: Orbita perimetrale eshte e percaktuar nga Masa dhe Madhesia e Planetit. Pra Masa + Madhesia.

19 Cfare eshte Temperatura: Temperatura eshte, temperatura e siperfaqes se objektit , pershembull temperatura e siperfaqes se Tokes etj.

20 Cfare eshte Perberja Atmosferike: Perberja atmosferike permban elementet kryesore, si oksigjeni, avujt e ujit, etj etj (Planetet tjera permbajn elemente te tjera kuptohet).


Ne Astronomi shpesh here perdoren metodat (afersisht) pershembull nese distanca e Tokes nga dielli eshte 149,600,000 km nga Dielli, eshte e pranueshme te thuhet 150 miljon, ose nese rrezja e Neptunit eshte 24,622 km, mund te thuhet dhe 25,000 km. Pra kto gjera jane te tolerueshme ne Astronomi per sa i perket te dhenave, por Absulutisht te tolerueshme kundrejt Asteroideve dhe Kometave. Pra nese nje profesor do ju nxirrte note negative per keto qe thash me siper, eshte thjesht ceshtje inati ose ky i fundit ka harruar te pije ilacet.



Elton Balla
Oxford Angli 2011

Me intereson ajo e marsit,sepse kete vere do ti bej nje vizite.