“Nëse nuk më bën me djalë, ktheu te prindërit”

Єямєℓiиdå shkruajti:Në Shqipëri, për periudhën 2008-2010, raporti i lindjes së meshkujve shënon mesataren 111.7 për 100 lindje vajzash. Norma botërore është 105 lindje djemsh për 100 lindje vajzash. Ky ekuilibër në Shqipëri është prishur për shkak të shtimit të rasteve të abortit selektiv.

“Familja e tim shoqi u mërzit... jam ndier inferiore dhe e tërhequr sepse kam lindur vajza”, shprehet një nënë nga Bathorja.

Në Shqipëri po lindin më shumë meshkuj sesa femra. Aborti selektiv është njëri nga shkaqet kryesore, edhe pse ai është ndaluar me ligj. Në vendin tonë, për periudhën 2008-2010, raporti i lindjes së meshkujve shënon një mesatare prej 111.7 për 100 lindje vajzash. Ndërkaq, norma botërore është 105 lindje djemsh për 100 lindje vajzash dhe studimi vërteton se ky ekuilibër në Shqipëri është prishur pikërisht për shkak të shtimit të rasteve të abortit selektiv. Këto janë disa nga përfundimet e studimit “Raporti i paekuilibruar midis sekseve në lindje në Shqipëri”, i prezantuar nga Ministria e Shëndetësisë, me mbështetjen e organizatave “UNFPA” dhe “Ëorld Vision”. Studimi u prezantua dje në Tiranë.

Dëshira për të pasur të paktën një pasardhës mashkull në familje është shkaku kryesor i aborteve të qëllimshme të foshnjave vajza. Në pellgun e Ballkanit Shqipëria zë vendin e parë për këtë tregues, ndjekur nga Maqedonia Veriperëndimore. Këtë situatë vërtetojnë rezultatet e raportit, duke konfirmuar një gjendje të paekuilibruar në lindje midis dy sekseve.

Pohimi i gruas nga Bathorja na bën të mendojmë se nëse lind djalë, respektohesh më shumë brenda familjes sesa kur lind vajzë. Duket se në disa raste, të rrisësh djem nuk është vetëm çështje që ka të bëjë me krenarinë, por edhe me një çështje nderi dhe dinjiteti familjar. Arjan Gjonça, demograf, pohoi se, “aktualisht, raporti i lindjes femra-meshkuj ka shkuar në 100 femra të lindura kundrejt 111 meshkujve. Nëse do të vazhdohet me këto ritme, pritet që në 20 vitet e ardhshëm të kemi mbi 11 për qind meshkuj më shumë se femra”.

Teksa shfletojmë raportin shohim aty mentalitetin e zonave të ndryshme të vendit. Një infermiere në Vlorë tregon: “Burrat duan djem, kurse gratë nuk kanë ndonjë preferencë të veçantë. Në Vlorë është koncepti i “egos”, unë jam baba i një djali dhe jo i një vajze. Ndonjëherë janë gjyshet ato që mërziten më shumë sesa baballarët, kur fëmija që lind është vajzë. Në dëshirën e prindërve për të pasur djem ndikon edhe fisi”. Po pasojat? Në kontaktin që patëm me Arjan Gjonçën ai na tregoi se “pasoja e parë demografike është që do të ketë një tkurrje të tregut të martesës, nësemund ta quajmë kështu. Ka një tjetër pasojë, që mund të jetë pasojë në emigracion. Këtë emigracion që është tani mund ta shtyjë akoma më shumë”. Zërat e të anketuarve në Shqipëri kanë treguar se ekziston një preferencë e prindërve për të pasur fëmijë meshkuj. Por të dhëna nga censusi i publikuar disa ditë më parë vërteton gjithashtu këtë fakt, rritjen e lindshmërisë së meshkujve. Nga ana tjetër kjo tregon gjithashtu se preferenca për të lindur djem ndikon në lindshmërinë e mëvonshme. Faktori kërkesë i ka çuar prindërit që të përdorin teknikat e përzgjedhjes së seksit të fëmijës të shfaqur në vend gjatë viteve ‘90. Çekuilibri gjinor në lindje tregon se përzgjedhja e seksit u shndërrua në atë kohë në një mjetë të përbashkët për të “mundur gjasat biologjike” duke shmangur lindjen e vajzave.

Sipas këtij raporti duket se prindërit nga zonat urbane kanë kryer më shpesh përzgjedhjen e seksit të fëmijës se prindërit në zonat rurale, të cilët thjesht preferojnë të lindin më shumë fëmijë. Konstatimet tregojnë se si fëmijët meshkuj, ashtu edhe femra perceptohen si të vlefshëm në familje. “Nuk do të ndryshonin shumë gjëra, por dua një djalë, thjesht ta kem një djalë”, pohonnjë nënë nga Bathorja. Këtu dalin në përfundimin se faktorët kulturorë që ndikojnë tek nevoja për të pasur djem lidhet me trashëgiminë e linjës familjare dhe mbrojtjen e familjes. Në studimet evidentohet edhe fakti se kërkesa për djem rrjedh nga rëndësia e përçimit të mbiemrit dhe identitetit të familjes në brezat pasues. Nga ana tjetër djemtë kanë më shumë avantazhe ekonomike sesa vajzat, pasi mund të punojnë dhe emigrojnë për të mbajtur familjen. Më pas vijmë te presioni i komunitetit i cili pranon më shumë mungesën e një femre sesa mospranimin e një djali. Të pranishëm gjatë prezantimi të këtij raporti, i cili është i pari në Shqipëri ishin edhe përfaqësues të ministrisë së Shëndetësisë. Kjo ministri e konsideroi përzgjedhjen e seksit si një veprim të dënuar më ligj. Drejtori i Politikave Shëndetësore pranë kësaj ministrie Pëllumb Pipero, deklaroi se në janar të vitit të ardhshëm do të ngrihet një task-forcë për kontrollimin e zbatimit të përpiktë të ligjit për abortin. Ndërkohë, Kombet e Bashkuara përmes koordinatores së tyre kanë ofruar bashkëpunim për eliminimin e këtij fenomeni në rritje.

Studimi

Sipas studimit, përzgjedhja e seksit të fëmijës është një veprim tipik, i parë nga njerëzit si në të mirë të interesave të tyre të çastit, por kjo është në të vërtetë një shkelje e të drejtave të njeriut dhe si e tillë mund të lërë pasoja afatgjata serioze në nivel shoqëror. Studimi rekomandon që para futjes së çfarëdolloj rregulloreje, nevojitet përhapja gjerësisht e informacioneve dhe e njohurive mbi shtrirjen e sjelljeve diskriminuese, pasojat e tyre të ardhshme për përbërjen demografike të shoqërisë. Ai rekomandon fort ndërgjegjësimin e njerëzve dhe zhvillimin e fushatave advokuese drejt një barazie më të madhe gjinore, duke theksuar se media ka një rol të pazëvendësueshëm për këtë.

Entela Resuli

shekulli online

Burrelsja shkruajti:

Єямєℓiиdå shkruajti:Në Shqipëri, për periudhën 2008-2010, raporti i lindjes së meshkujve shënon mesataren 111.7 për 100 lindje vajzash. Norma botërore është 105 lindje djemsh për 100 lindje vajzash. Ky ekuilibër në Shqipëri është prishur për shkak të shtimit të rasteve të abortit selektiv.

“Familja e tim shoqi u mërzit... jam ndier inferiore dhe e tërhequr sepse kam lindur vajza”, shprehet një nënë nga Bathorja.

Në Shqipëri po lindin më shumë meshkuj sesa femra. Aborti selektiv është njëri nga shkaqet kryesore, edhe pse ai është ndaluar me ligj. Në vendin tonë, për periudhën 2008-2010, raporti i lindjes së meshkujve shënon një mesatare prej 111.7 për 100 lindje vajzash. Ndërkaq, norma botërore është 105 lindje djemsh për 100 lindje vajzash dhe studimi vërteton se ky ekuilibër në Shqipëri është prishur pikërisht për shkak të shtimit të rasteve të abortit selektiv. Këto janë disa nga përfundimet e studimit “Raporti i paekuilibruar midis sekseve në lindje në Shqipëri”, i prezantuar nga Ministria e Shëndetësisë, me mbështetjen e organizatave “UNFPA” dhe “Ëorld Vision”. Studimi u prezantua dje në Tiranë.

Dëshira për të pasur të paktën një pasardhës mashkull në familje është shkaku kryesor i aborteve të qëllimshme të foshnjave vajza. Në pellgun e Ballkanit Shqipëria zë vendin e parë për këtë tregues, ndjekur nga Maqedonia Veriperëndimore. Këtë situatë vërtetojnë rezultatet e raportit, duke konfirmuar një gjendje të paekuilibruar në lindje midis dy sekseve.

Pohimi i gruas nga Bathorja na bën të mendojmë se nëse lind djalë, respektohesh më shumë brenda familjes sesa kur lind vajzë. Duket se në disa raste, të rrisësh djem nuk është vetëm çështje që ka të bëjë me krenarinë, por edhe me një çështje nderi dhe dinjiteti familjar. Arjan Gjonça, demograf, pohoi se, “aktualisht, raporti i lindjes femra-meshkuj ka shkuar në 100 femra të lindura kundrejt 111 meshkujve. Nëse do të vazhdohet me këto ritme, pritet që në 20 vitet e ardhshëm të kemi mbi 11 për qind meshkuj më shumë se femra”.

Teksa shfletojmë raportin shohim aty mentalitetin e zonave të ndryshme të vendit. Një infermiere në Vlorë tregon: “Burrat duan djem, kurse gratë nuk kanë ndonjë preferencë të veçantë. Në Vlorë është koncepti i “egos”, unë jam baba i një djali dhe jo i një vajze. Ndonjëherë janë gjyshet ato që mërziten më shumë sesa baballarët, kur fëmija që lind është vajzë. Në dëshirën e prindërve për të pasur djem ndikon edhe fisi”. Po pasojat? Në kontaktin që patëm me Arjan Gjonçën ai na tregoi se “pasoja e parë demografike është që do të ketë një tkurrje të tregut të martesës, nësemund ta quajmë kështu. Ka një tjetër pasojë, që mund të jetë pasojë në emigracion. Këtë emigracion që është tani mund ta shtyjë akoma më shumë”. Zërat e të anketuarve në Shqipëri kanë treguar se ekziston një preferencë e prindërve për të pasur fëmijë meshkuj. Por të dhëna nga censusi i publikuar disa ditë më parë vërteton gjithashtu këtë fakt, rritjen e lindshmërisë së meshkujve. Nga ana tjetër kjo tregon gjithashtu se preferenca për të lindur djem ndikon në lindshmërinë e mëvonshme. Faktori kërkesë i ka çuar prindërit që të përdorin teknikat e përzgjedhjes së seksit të fëmijës të shfaqur në vend gjatë viteve ‘90. Çekuilibri gjinor në lindje tregon se përzgjedhja e seksit u shndërrua në atë kohë në një mjetë të përbashkët për të “mundur gjasat biologjike” duke shmangur lindjen e vajzave.

Sipas këtij raporti duket se prindërit nga zonat urbane kanë kryer më shpesh përzgjedhjen e seksit të fëmijës se prindërit në zonat rurale, të cilët thjesht preferojnë të lindin më shumë fëmijë. Konstatimet tregojnë se si fëmijët meshkuj, ashtu edhe femra perceptohen si të vlefshëm në familje. “Nuk do të ndryshonin shumë gjëra, por dua një djalë, thjesht ta kem një djalë”, pohonnjë nënë nga Bathorja. Këtu dalin në përfundimin se faktorët kulturorë që ndikojnë tek nevoja për të pasur djem lidhet me trashëgiminë e linjës familjare dhe mbrojtjen e familjes. Në studimet evidentohet edhe fakti se kërkesa për djem rrjedh nga rëndësia e përçimit të mbiemrit dhe identitetit të familjes në brezat pasues. Nga ana tjetër djemtë kanë më shumë avantazhe ekonomike sesa vajzat, pasi mund të punojnë dhe emigrojnë për të mbajtur familjen. Më pas vijmë te presioni i komunitetit i cili pranon më shumë mungesën e një femre sesa mospranimin e një djali. Të pranishëm gjatë prezantimi të këtij raporti, i cili është i pari në Shqipëri ishin edhe përfaqësues të ministrisë së Shëndetësisë. Kjo ministri e konsideroi përzgjedhjen e seksit si një veprim të dënuar më ligj. Drejtori i Politikave Shëndetësore pranë kësaj ministrie Pëllumb Pipero, deklaroi se në janar të vitit të ardhshëm do të ngrihet një task-forcë për kontrollimin e zbatimit të përpiktë të ligjit për abortin. Ndërkohë, Kombet e Bashkuara përmes koordinatores së tyre kanë ofruar bashkëpunim për eliminimin e këtij fenomeni në rritje.

Studimi

Sipas studimit, përzgjedhja e seksit të fëmijës është një veprim tipik, i parë nga njerëzit si në të mirë të interesave të tyre të çastit, por kjo është në të vërtetë një shkelje e të drejtave të njeriut dhe si e tillë mund të lërë pasoja afatgjata serioze në nivel shoqëror. Studimi rekomandon që para futjes së çfarëdolloj rregulloreje, nevojitet përhapja gjerësisht e informacioneve dhe e njohurive mbi shtrirjen e sjelljeve diskriminuese, pasojat e tyre të ardhshme për përbërjen demografike të shoqërisë. Ai rekomandon fort ndërgjegjësimin e njerëzve dhe zhvillimin e fushatave advokuese drejt një barazie më të madhe gjinore, duke theksuar se media ka një rol të pazëvendësueshëm për këtë.

Entela Resuli

shekulli online

per kshu ma mir me mos u martu sesa me duru budalliqet e hipokriteve