PLANETËT DHE SATELITËT

PLANETËT
MË I MADHI: Është Jupiteri me diametër polar 133.540 km dhe ekuatorial 142.800 km. Masa e tij është 317,83 herë masën e Tokës,kurse vëllimi 1318 herë atë të Tokës. Rrotullimi rreth vetes bëhet shumë shpejt për 9 orë e 30’
në zonën ekuatoriale.
MË I VOGLI E MË I FTOHTI: Planeti më i vogël e më i ftohtë është Plutoni,temperatura e sipërfaqes te të cilit arrinn – 220 0 C. Ai ndodhet mesatarisht 5 miljard,913 miljon larg Diellit. Rrotullohet rreth tij për 248,54 vjet. Diametrin e ka rreth 2200 km,kurse masën sa 1/500 e asaj të Tokës.
MË I SHPEJTI: Merkuri që rrotullohet rreth diellit me largësi mesatare 57 909 200 km e ka një periodë rrotullimi prej 87,9686 ditënetësh tokësore,gjë që i jep atij shpejtësinë më të madhe orbitale prej 172 248 km/ore.
MË I NXEHTI: Sipas matjeve të bëra nga sonda sovjetike “Venera 7” dhe të
vertetuara nga “Pajenir ndërmjet 1970 e 1982 u bë e mundur të vlerësohet temperatura e sipërfaqes së planetit Venus rreth 4620 C. Venusi ka një kanion gjigant 402 km të gjatë dhe 6,4 km të thellë në jug të ekuatorit.
MË I AFËRT ME TOKËN: Nga 9 planetet e mëdhenj,më pranë Tokës ndodhet Venusi,i cili na afrohet,në faza të caktuara,deri në 41 360 000 km,ndërkohë që Marsi nuk e kalon kurrë largësinë 54 600 000 km.
RELIEVI MË I NGRITUR: Vullkani Olimpus Mons që ndodhet në rajonin e Tarsis të sipërfaqes së Marsit ka një diametër nga 500 deri 600 km dhe një
lartësi 26 000 deri 29 000 m kundrejt ultësirës rrethuese,d.m.th. mbi 3 herë malin Everest.
MË I NDRTSHMI: Nga planetet që shihen me sy të lirë nga Toka më i ndritshmi është Venusi që njëkohësisht përbën edhe objektin më të ndritshëm të qiellit yjor,sigurisht pas Diellit dhe Hënës.
MË I DENDURI E MË I RRALLI: Toka është planeti më i dendur.Dendësia e saj mesatare është 5515 kg/m3. Saturni është më i rradhi.Dendësia e tij është më e vogël se e ujit. Ajo ka vlerën 687 kg/m3.
VENDOSJET NË DREJTIM TË NJEJTË: Një ndër vendosjet më të jashtëzakonshme,afërsisht në vijë të drejtë,të 7 prej trupave të sistemit tonë diellor (Dielli,Hëna,Merkuri,Venusi,Marsi,Jupiteri e Saturni) ndodhi me 5 shkurt 1962,ku të gjithë ata u përfshin brenda një koni me hapje 160. Vendosje tjetër interesante ka qenë ajo e muajit shtator 1986 kur këta trupa përfshiheshin në një kon me hapje 120. Më e afërta vendosje e tillë që paraqet interes ishte ajo
e vitit 2000.

SATELITËT:
Sistermi diellor përmban 44 stelitë të saktësuar.
NUMRI MË I VOGËL E MË I MADH: Ndërmjet 9 planetëve të mëdhenj vetëm Venusi dhe Merkuri nuk kanë satelitë natyrorë. Më shumë (17 satelitë) ka Saturni.Por astronomet mendojnë se mund të identifikohen edhe 4 të tjerë.
Toka dhe Plutoni janë planete që kan nga një satelit të vetëm,Hënën dhe Sharonin.
MË I AFËRTI E MË I LARGËTI: Sateliti i Marsit Fabos ndodhet më afër planetit të tij,në largësinë 9378 km.Ndërsa më larg planetit ndodhet sateliti Sinop i Jupiterit,afro 23 705 000 km.
MË I VOGLI E MË I MADHI: Sateliti më i vogël është Leda i Jupiterit,me diametër rreth 15 km;kurse më i madhi Ganimedi,po i Jupiterit,me diametër 5.262 km,dy herë më masiv se hëna.

teper interesante......................