Misteri i Ishullit te Pashkeve

Nje prej mistereve me te medha ne Toke eshte misteri i statujave qe qendrojne ne Easter Island. Easter Island (Ishulli i Pashkeve) eshte nje prej ishujve me te vjeter ne toke.



Eastern Island ndodhet ne Oqeanin Paqesor, 3200 milje larg bregut te Kilit dhe 2500 milje ne juglindje te Tahiti-t.

Ishulli me i afert me te eshte 1400 milje larg, dhe ai ishull eshte i pabanuar. Eastern Island eshte vetem 15 milje i gjate dhe 10 milje i gjere.

Megjithate, Easter Island i cili ishte pothuajse i pabanuar kur u zbulua ne Diten e Pashkeve ne vitin 1722 nga nje kapiten hollandez, eshte i mbushur me statuja gjigande, e secila prej ketyre statujave peshon disa ton dhe disa prej tyre jane edhe shume te larta.

Kush i ndertoi keto statuja dhe si arriten ato deri aty?

Asnje person nuk e di me siguri pergjigjen per kete, por shume jane duke u munduar qe ta zbulojne. Eshte sugjeruar madje qe edhe alienet mund te kene luajtur nje rol te rendesishem ne lidhje me keto statuja.

Nje teori prej te shumtave sugjeron qe Easter Island ka qene i banuar nga detaret Polineziane, te cilet udhetuan mijera milje me kanoat e tyre te drejtuar nga yjet, ritmet e oqeanit, ngjyra e qiellit dhe dielli, format e reve, dhe pretenca e zogjve qe benin fluturime ne det per te gjetur ushqim.

Polinezianet arriten ne fillim ne ishull ne vitin 400. Megjithate rrymat e oqeanit te cilat i soole ata aty, nuk mund t'i kthenin serish. Ata ngelen ne kete ishull dhe pasi kishin arritur deri aty nuk mund te largoheshin.

Duket se kane qene dy klasa apo dy rraca banoresh, ata me veshe te gjate,dhe ata me veshe te shkurter. Ata qe ishin me veshe te gjate ishin sundimtaret. Ndera ata me veshe te shkurter ishin punetoret. Per kete arsye shumica e statujave kane veshe te gjate.

Me kalimin e kohes, ata qe ishin me veshe te shkurter u revoltuan dhe i vrane ata me veshe te gjate.

Ne ishull jane zbuluar 887 statuja. Megjithate vetem disa statuja arriten ne destinacionin e tyre. Pasi te tjerat u braktisen gjate rruges.

Duket se statujat jane ndertuar nga pjeset e larta te mureve te nje vullkani qe ndodhet ne ishull. Mbasi ndertohej nje statuje, mund te jete terhequr apo te jete zbritur duke e rrotulluar deri ne bazen e vullkanit.

Me pas statuja ngrihej dhe lidhej me litare me te cilet terhiqej per tu cuar ne destinacionin e vendosur.

Bari antik ne ishull ishte i forte dhe mund te behej edhe litare. Megjithate qe ne ate kohe, bari pothuajse eshte zhdukur komplet per shkak te dergimit te deleve dhe kullosjes se tepert.

Ashtu si u tha me siper, pasi litaret i lidheshin statujave, nje grup me burra, ndoshta 30 burra, do te terhiqin per perpara nje pjese te statujes. Nje grup me i vogel burrash, qe do te vepronin si kuderpeshe do te terhiqnin mbrapsh ne anen tjeter. Keshtu nje ane e statujes do te terhiqej pak perpara. me pas procesi do te behej ne ane te kundert keshtu qe ana tjeter e statujes te vinte drejt me pjesen e pare. Keshtu, mbas shume muajsh pune, statuja levizej me milje larg.

Me pas statuja vendosej ne linje me te tjerat dhe te gjitha statujat nuk shihnin nga deti por per nga qendra e ishullit.

Ky proces ishte shume i veshtire. Nese gjate rruges nje statuje rrezohej, ishte shume e rende dhe ishte shume e veshtire per tu ngritur serish, prandaj ne kete rast ishullorek ktheheshin dhe ndertonin nje statuje tjeter.

Per shkak se berja dhe levizja e ketyre statujave kerkonte bashkepunimin e te gjithe popullsise se ishullit, ka shume mundesi qe keta njerez te besonin qe Zotat e tyre ua kerkonin qe te ndertonin keto statuja.

Popullsia e Easter Island besohet te kete arritur me se shumti 11,000. Ne fund fare, burimet e ishullit u mbaruan dhe njerezit e ishullit filluan te beheshin kanibale dhe te hanin njeri tjetrin. Puna me statujat daloi dhe statujat u rrezuan. Kur europianet e pare arriten ne ishull, shumica e njerezve kishin vdekur.

Kjo eshte vetem nje teori, por ka edhe shume teori te tjera. Ne fakt kjo nuk eshte zgjidhur akoma. Dhe ehde kjo teori, edhe pse e menduar shume mire, nuk arrin akoma te zgjidhe te gjithe misteret e Easter Island.

banoret e Easter Island kishin sistemin e tyre te shkrimit, te ndryshem nga cdo sistem tjeter ne bote. Asnje tjeter prej ishulloreve te tjere te Oqeanit Paqesor nuk dinin se si te shkruanin. Edhe Indianet e Amerikes nuk dinin te shkruanin.

Kush i mesoi atehere ishulloret e Easter Island te shkruanin? Apo si ata e zhvilluan sistemin e tyre?

Banoret e ishullit jetonin duke ngrene patate te embla qe i mbillnin ata vete. Patatet e embla vijne nga Amerika. Si arriten t'i merrnin ato banoret e Ishullit te Pashkeve?A eshte e mundur qe nje pjese e banoreve te ishulit te kee udhetuar me shume se 3000 milje, te kene shkuar ne Kili, te kene marre patatet e embla dhe te jene kthyer serish ne ishull? Kjo nuk eshte e besueshme.

Distancat ishin shume te medha, me te medha se distanca nga Europa ne piken me te afert ne Amerike qe eshte kolonizuar vetem ne vitin 1492. A mund te ishte kolonizuar Easter Island nga njerezit nga Kili?

Kjo ishte nje teori e cila formoi bazen e librit dhe filmit Kon-Tiki.

Megjithate ADN-ja e marre nga varret qe jane germuar ne Easter Island ka treguar qe keta njerez ishin Plineziane, dhe jo Indiane te Amerikes. Polinezianet jetonin ne det dhe dinin se si te udhetonin mijera milje me kanoat e tyre. Ata e dinin se ku po shkonin. Indianet e Amerikes nuk dinin se si ta benin.

Megjithate, eshte e mundur edhe qe disa Indiane Amerikane, te kene arritur ne Easter Island, per shkak te ndonje stuhie, dhe te kene sjelle me vete ehde farat e patateve te embla me to. Gjithashtu, farat mund te jene sjelle nepermjet zogjve.

Sic e shihni, ka shume teori te lidhura me Ishullin e Pashkeve dhe ne lidhje me statujat qe ekzistojne ne kete ishull edhe sot e kesaj dite.

Ishulli i Pashkeve vazhdon te jete nje prej mistereve me interesante te planetit. (F.B/Infoalbania)