Liqeni Vostok ne Antarktide premton zbulime unikale

Sot duket sikur e gjithe bota ka degjuar tashme per faktin se shkencetaret ruse moren provat e para te ujit nga liqeni subglacial Vostok ne Antarktide. Tani shkencetaret e Institutit te Arktikut dhe Antarktikes ne bordin e anijes kerkimore “Akademik Fjodorov” po i sjellin provat e ujit ne Shen Petersburg. Ata do te mberrijne atje ne mes te muajit maj.

Shkencetaret e vendeve te komunitetit te Arktikut e kane konsideruar prej kohesh liqenin Vostok si nje objekt unikal. Asgje e ngjashme me te nuk mund te gjendet me ne Toke. Per here te pare raportuan mbi ekzistecen e ketij objekti unikal shkencetaret ruse ne vitin 1994 ne konferencen nderkombetare ne Rome. Ata njoftuan se direkt nen stacionin shkencor rus “Vostok”, ne thellesine me shume se 4 kilometra, ndodhet nje liqen i madh subglacial. Bazuar ne te dhenat e disponueshme ne ate kohe u be presupozimi se liqeni prehistorik ka nje siperfaqe te krahasueshme me liqenin Ladoga ose liqenin e Ontarios.

Deri me sot eshte realizuar nje vellim jashtezakonisht i madh studimesh paleografike dhe mikrobiologjike. Sensacion i vertete u bene bakteriet-termofile (thermophiles), te gjetura ne mostrat e akullit te marra ne shtresat e thella, te cilat gjenden vetem ne geysers.
Me hollesisht mbi ecurine e puneve unikale shkencore qe po behen ne liqenin Vostok tregoi per Radiokompanine “Zeri i Rusise” Shefi i Departamentit te Puneve Polare dhe Detare te “Rosgidromet” (Sherbimi Federale rus per Hidrometeorologjine dhe Monitorimin e mjedisit) Valeri Martishenko:

Thellesia ne te cilen, sic presupozohej duhej te ishte siperfaqja e ujit te liqenit, u llogarit si 3760 metra. Aty nga fundi i vitit 1998 shpuesit arriten ti afrohen deri ne 100 metra. Dhe ne kete moment komuniteti shkencor kerkoi garanci te asaj, se depertimi ne liqenin subglacial nuk do te sjelle ne ndotjen e tij. Ne Rusi reaguan ndaj ketij problemi me gjithe seriozitetin e duhur dhe perpunuan metoda speciale e krijuan mjete unikale teknike. Per kete u diskutua ne takimin e perfaqesuesve te vendeve qe kane nenshkruar Traktatin e Antarktides. Dhe vetem pas miratimit te pergjithshem vazhdoi shpimi. Gjate kesaj u perdoren teknologji qe nuk zoterohen deri me sot nga asnje vend tjeter i botes. Teknika dhe metodat ne fjale jane te krahasueshme me punet ne kozmos.

Rendesia e punes ne Antarktide eshte konfirmuar tashme nga studimet e zhvilluara kerkimoro-shkencore. Por po hapen horizonte te reja perspektive per zbulime te metejshme, mendojne ekspertet. I gjithe problemi konsiston ne ate, se tani mund te imagjinohet se si ka lindur jeta jo vetem ne Toke, por dhe ne planete te tjera. Per shembull, Jupiteri ka satelitin e vet te quajtur Europa, i cili eshte i mbuluar me nje korace jashtezakonisht te trashe akulli. Shkencetaret supozojne se atje, nen akull, mund te kete jete. Dhe studimi i liqenit subglacial ne Antarktide do te ndihmoje per te parashikuar ne menyre me te sakte mundesine e ekzistences se jetes ne planete te tjera.

Puna ne liqenin Vostok do te vazhdoje kur ne Antarktide te krijohen kushtet per shpim, domethene ne vere. Kjo stine zgjat atje vetem dy muaj - ne dhjetor dhe janar. Para fillimit te sezonit te ardhshem provat (mostrat) e ujit, te cilat ndodhen aktualisht ne bordin e anijes kerkimore “Akademik Fjodorov”, do te analizohen ne Institutin e Arktikut dhe Antarktikes ne Shen Petersburg. (B.L/Zeri i Rusise)

si shum zbulime po ndodhin keto kohet e fundit