Identitet kombëtar kosovar apo identitet shtetëror kosovar?!

(Marrë nga tema e magjistraturës, të mbrojtur në Fakultetin Juridik të Prishtinës, me titull:
"Filozofia e çështjes kombëtare shqiptare")

Intelektuali atdhetar, Mr. Ukshin Hoti, deklaron: “Politikën e komandojnë interesat dhe jo emocionet, të cilën duhet ta udhëheqë vetëm arsyeja dhe jo instinkti”.

Kohët e fundit, sidomos pas shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, në Republikën e Kosovës është lansuar “teoria” e identitetit kombëtar kosovar. “Teoricienët” e tillë, të cilët, me qëllim (me vetëdije) apo pa të, e ngatërrojnë identitetin shtetëror me identitetin kombëtar, “harrojnë” se dallimi midis kombësisë dhe shtetësisë është shumë i madh.

Por, ka mundësi që “teoricienët” e tillë qëllimisht e “ngatërrojnë” identitetin kombëtar të shqiptarëve të Republikës së Kosovës me identitetin shtetëror të shqiptarëve të Republikës së Kosovës; sepse, ata mund të paguhen nga qarqet antishqiptare që në kuadër të kombit shqiptar të krijojnë edhe një komb tjetër, dhe shqiptarë të quhen vetëm shqiptarët e Republikës së Shqipërisë; kurse, shqiptarët e Republikës së Kosovës të quhen kosovarë, shqiptarët në “Maqedoni” të quhen maqedonas, shqiptarët në Mal të Zi të quhen malazez dhe shqiptarët në Serbi (Kosova Lindore) të quhen serbë.

“Teoricienëve” të tillë, të “kombit kosovar”, të cilët qëllimisht teorizojnë, ashtu siç bënin dikur edhe teoricienët e kombit jugo-sllav, duhet t’iu bëhet vetëm një pyetje: A do të quhen kosovarë edhe serbët që jetojnë në Republikën e Kosovës, apo ata (serbët) do të quhen serbë dhe kosovarë do të quhen vetëm shqiptarët e Republikës së Kosovës?!

Të gjithë ata që sot na “teorizojnë” dhe përpiqen që, artificialisht ta krijojnë “kombin kosovar”, harrojnë të na thonë se çfarë është identiteti etnik, si krijohet ai, çfarë dallimesh ka ndërmjet identitetit të një grupi të zakonshëm dhe të një grupi etnik.

Termi “etnicitet” (ethnicity) nuk është një sistem racional i raporteve ndërmjet anëtarëve të grupit, por përbëhet nga disa dimensione emocionale, brenda të cilave ndjenjat e formimit të një populli (sense of peoplehood) dhe e besnikërisë (loyality) janë më të rëndësishme. Sa u përket këtyre ndjenjave, duhet besuar se, në origjinën e tyre do ta gjejmë besimin subjektiv ndaj një komuniteti, një model fillestar, i karakterizuar nëpërmjet një ngjashmërie të habitusit të jashtëm, të zakoneve apo të të dyjave, ashtu që ky besim tenton të bëhet shumë i rëndësishëm për përhapjen e jetës në mënyrë të përbashkët. Besimi subjektiv në prejardhjen e përbashkët nuk e përjashton ekzistimin e disa dallimeve domethënëse, dialektike a fetare, ndërmjet personave që vazhdojnë të perceptohen subjektivisht si anëtarë të të njëjtit grup.

Identiteti etnik ndërtohet duke u nisur nga ndjenja e njësimit, në sensin, në të cilin tërheqja midis atyre që përceptohen si të ngjashme nuk mund të shkëputen nga neveritja (figurative apo vërtet ekzistuese) ndaj atyre të perceptuara si të huaja. Vërehet se ndjenja (apo ndërgjegjja) e lidhjes me grupin nuk ka si premisë një gjendje të izolimit politiko-administrativ; përkundrazi, ajo del nga komunikimi i natyrës dalluese, nëpërmjet së cilës anëtarët e grupit vetë përcaktohen në momentin e vendosjes së kufijve të tyre etnikë.

Pushtimet dhe kolonizimet e njëpasnjëshme romake, bizantine, osmane dhe sllavo-greke, edhe pse kanë ndikuar nëpërmjet interaksioneve të vazhdueshme, duke krijuar disa dallime gjuhësore (nën) dialektore dhe fetare, nuk kanë arritur që t’ua zbehin shqiptarëve identitetin e tyre etnik shqiptar. Fondi i përbashkët u pasurua nëpërmjet sjelljes së imazhit kolektiv të rezistencës, të luftërave të pandërprera për çlirim e ribashkim kombëtar të shqiptarëve dhe të trojeve etnike të Shqipërisë, në veçanti në trojet e okupuara të Kosovës historike.

Pra, ashtu siç quhen edhe shqiptarët e krahinave të tjera të Shqipërisë historike, si p.sh. vlonjatë shqiptarët nga Vlora, labë shqiptarët nga Labëria, çamë shqiptarët nga Çamëria, shkodranë shqiptarët nga Shkodra, tetovarë shqiptarët nga Tetova etj., edhe shqiptarët e Kosovës janë quajtur, quhen dhe do të quhen kosovarë, por kjo nuk do të thotë që identiteti i tyre kombëtar do të duhet të ngatërrohet me nocionin gjeografik (krahinor apo shtetëror) të tyre dhe shqiptarët e Republikës së Kosovës të ngatërrohen me të “famshmin" e "teoricienëve" të "kombit kosovar".

Prishtinë, më 31 tetor 2012

mpelqeu shum pergjigja e ktij siper