Bakllavaja – Tregim nga Vepror Hasani

nga **WebMaster** Tue 6 Nov 2012 - 11:28

Nata e Vitit të Ri, edhe pse gjithnjë më linte të zhgënjyer, unë përsëri mezi prisja të kalonte një vit i tërë më shpresën se kësaj radhe nuk do të zhgënjehesha, por sërsh më ndodhte e njëjta gjë: zhgënjim i përsëritur. Nuk e di, por natën e Vitit të Ri njerëzit më dukeshin krejtësisht ndryshe, si fantazma, sikur jetonin në një realitet absurd, sikur përpiqeshin të na bënin të lumtur, por në të vërtetë vetëm na trishtonin. Dhe unë sërish prisja të vinte Viti i Ri… bakllavaja…
Komshia ime që ka nisur të rrëfehet, fefas duket sikur ndërron mendje dhe tërhiqet nga gatishmëria për t’u rrëfyer. Vërej që ajo fillon të skuqet në fytyrë dhe sikur bëhet me turp, megjithatë tregimin e saj:
- Atëherë nuk isha më shumë se 10 vjeç, Duhet të kenë qënë vitet 1970. Kur mbërritja e Vitit të Ri ishte edhe shumë larg, unë pyesja nënën: “Nënë, edhe sa do që të vijë Viti i Ri?” “Edhe dy muaj,”- më thoshte ajo. Kalonin ditë dhe e pyesja përsëri: “Nënë edhe sa do që të vijë Viti i Ri?” “Edhe një muaj,”- më përgjigjej. Pas kësaj nisja të numëroja çdo ditë që kalonte. Makthi im niste pikërisht në kohën kur ardhjes së Vitit të Ri i kishin mbetur edhe disa ditë. Pikërisht në këtë kohë ditët më dukeshin tepër të gjata, të palëvizshme, sikur qëndronin në vend. Për t’u siguruar, nëse do të zhgënjehesha përsëri ose jo, si gjithnjë i drejtohesha nënës: “Nënë po këtë vit do të bëjmë bakllava?” “Do të bëjmë” “Me sa petë?” Me 100 petë.” “Me 100 petë është e madhe?” “Është shumë e madhe”. “Do të ketë për të gjithë?”-vinte pyetja ime e radhës. “Sigurisht që do të ketë për të gjithë.” “Edhe për ne fëmijët?” “Për ju në fillim,” ma kthente nëna. Përgjigjja e saj sikur më qetësonte, edhe pse e dija që nuk do të ndodhte ashtu. Bakllavaja në shtëpinë tonë, ishte i vetmi gëzim i natës së Vitit të Ri. Gjithçka tjetër edhe ekzistonte edhe nuk ekzistonte. Por nuk ishte vetëm kjo: mua edhe bakllvaja më dukej sikur ishte ekskluzivitet i të rriturve. Për ne fëmijët nuk mbetej asgjë…
Më në fund, nëna ime niste nga përgatitja e bakllavasë. Unë, dy motrat e mia dhe vëllai im, rrinim aty dhe shikonim se si hapeshin petët. Përfytyronim një bakllava të madhe… Pastaj, kur bakllavaja kishte përfundur, shikonim të vihej mbi zjarr një tenxhere: do të përgatitej sherbeti i bakllavasë. Një sasi e madhe sheqeri hidhej në ujë. Sa shumë sheqer! Ku e kishte gjetur nëna gjithë atë sheqer! Ku e kishte mbajtur fshehur që ne nuk e kishim gjetur dot? Megjithatë kjo tregonte se ne do të kishim bakllavanë më të madhe të botës! Për ditë të tëra do të shijonim vetëm petët e bakllavasë. Kishin pritur një vit të tërë… Pastaj nëna hidhte sherbetin mbi bakllva dhe e mbulonte me një tepsi: “Tani shkoni luani,- na thoshte ajo,- që bakllavaja të jetë gati duhen edhe disa orë”. Shkonim të luanim, por nuk na luhej. Mendja na kishte mbetur te bakllavaja. Ktheheshim përsëri, po tepsia e vendosur mbi bakllava e bëntë atë të paprekshme, të ndaluar. Nuk kishim guxim ta preknim. Askush nuk guxonte ta hiqe tepsinë. Shkonm për të luajtur dhe ktheheshim sërish dhe sërish gjenim të njëjtën gjë: nëna bënte sikur nuk na vinte re, sa herë që hynim dhe delnim. Në padurim e sipër e pyesnim: “ Po tani është bërë gati bakllavaja?” Ajo nuk dinte çfarë të na thoshte. Në të vërtetë nuk donte që ta niste, por edhe të na largonte nuk mundej. Këtë gjë e vinim re te sytë e saj. Asaj i vinte keq për ne, por i duhej të rezistonte edhe një çast nëse ishte e mundur:. “Hajdeni se do t’u jap nga pak,”- na thoshte. Që atë çast mblidheshim të gjithë rretha tavës së bakllvasë. Nëna merrte thikën dhe nxirte nga anët e tavës diçka prej bakllavasë dhe na jepte të gjithve nga disa petë. Sa e ëmbël që ishte! Sa e mirë! Por darka e Vitit të Ri donte edhe shumë orë që të vinte…
Në shtëpinë tonë përveç bakllavasë nuk ishte se kishte ndonjë gjë tjetër të veçantë. Babai im, edhe pse ishte më i vogli mes vëllezërve të tij, ishte ai që ftonte i pari edhe vëllezërit e vet. Xhaxhallarët e mi vinin bashkë me gratë e tyre ( me tetot e mia). Im at kishte katër vëllezër. Kur i shikoja që vinin të gjitha në shtëpinë tonë, bëhesha keq. Me kaq shumë njerëz çfarë do të mbetej për ne nga bakllavaja?! Ndjeja se përsëri do të mbetesha e zhgënjyer. Paspak fillonte darka. Mbi tavolinë vendoseshin pjatat. Si gjithnjë kishte pak mish, pak djathë, pak turshi, një vezë e ndarë në mes dhe ndonjë gjë tjetër që tashmë nuk më kujtohet. Si pije ekzistonte vetëm rakia. Ne fëmijve nuk na vendosnin me të rriturit, sepse në të vërtetë nuk kishte për të gjithë. Ne do ta hanim gjithçka që mbetej nga darka e të mëdhenjve. Për këtë arsye sytë tanë mbeteshin te goja e të rriturve. Sa herë ata merrnin diçka, për ne mbetej gjithnjë më pak e më shumë trishtim…
Gjithë darka ishte një dyluftim vështrimesh. Ne shikonim të rriturit në çdo kafshatë, ata në vërenin ne, nëse po i ndiqnim me sy. Ne ishim në siklet dhe ata aq më shumë. Gjithkush kuptonte se çfarë po ndodhte. Kishim hyrë në pjesë të njëri-tjetrit. Të rriturit dukej sikur e kalonin këtë situatë vetëm kur kishin rrëkëllyer disa gota rakie. (Fundja rakinë le ta pinin të gjithë, nuk ishte pjesa jonë). Pastaj kujtoheshin se duhej kënduar një këngë dhe i pari që ia merrte këngës ishte im at. Nuk e di pse ai këndonte gjithnjë një këngë të trishtuar: “Se ç’këndon një zog përtej në ato ahe, meraku që kam, s’më pihet s’më haet”. Në të vërtetë kënga thoshte: “Se ç’këndon një zog përtej në ato ahe,/ meraku që kam nga mendja s’më ndahet,/ por ai vazhdimisht i transformonte vargjet: ose nuk i mbante mend, ose i pëlqente t’i këndonte ashtu. Befas dikush nga xhaxhallarët e mi kujtohej se duhej ngritur një dolli edhe për Partinë dhe pas kësaj niste kënga: “Se ç’more pushkën Enver-o dhe dole në mal,/ Enver Hoxha trim-o partizan./ Luftove ballistë Enver-o, luftove gjerman,/ Enver Hoxha trim-o partisan…” Familjen tonë e njihnin si familje ballistësh, por unë asnjëherë nuk e kuptova se përse e këndonin atë këngë…. Ndoshta nga që gjithë natën e Vitit të Ri, lihnin qentë. Njëri prej xhaxhallarëve thoshte se natën lëvizin njerëz dhe përgjojnë pas dritareve…
Gjithë darka ishte një siklet i madh për të dy palët: edhe për ne fëmijët, edhe për të rriturit. Ata bënin sikur hanin, por në të vërtetë merrnin shumë pak nga ato që kishte në pjatë. Megjthatë ato përsëri mbaroheshin. Në momente të tilla, dikush prej xhaxhallarëve, ngulte pirunin te mishi dhe i thoshte njërit prej nesh: “Hape gojën”. Tjetri afrohej tërësisht i drojtur, hapte gojën dhe provonte diçka nga mishi. Pas kësaj të gjithë ne bënim të njëjtën gjë: afroheshim te tavolina dhe provonim diçka nga ajo që na jepnin. Kjo sikur na qetësonte. Xhaxhallarët dhe tetot e mia nuk ishin dhe aq të këqinj sa i kisha menduar në fillim. Si kalonte edhe pak kohë, i njëjti ritual përsëritej për herë të dytë. Në fund, mbi tavolinë, vendosej bakllavaja. Një mori duarsh drejtoheshin drejt saj. Ne që të gjithë i ngulnim sytë atje. Shihinim se çfarë do të mbetej. Bakllvaja ishte shpresa e vetme e jona për ne fëmijët. Gëzimi më i madh ishte kur njëri prej xhaxhallarëve thoshte: “Nga mot gëzuar”! Kjo gjë donte të thoshte se ai i kishte dhënë fund darkës. Ajo çka kishte mundur të shpëtonte, kishte shpëtuar. Pas tij dëgjoheshin zëra të tjerë: “Nga mot gëzuar…! Nga mot gëzuar!…Nga mot gëzuar…! Darka kishte përfunduar. Nëna e ndihmuar edhe nga tetot ngrinte tavolinën. Pas kësaj niste “sulmi” ynë. Merrnim gjithçka që kishte mbetur, ndërsa pjatat mbeteshin krejtësisht të boshatisura. Gjithçka kishte përfunduar që atë natë…
Të nesërmen ditët e mia do të ishin njëlloj ashtu siç kishin qënë. Prisja një vit të tërë, të kthehej sërish Viti i Ri, me shpresën se nuk do të zhgënjehesha….

Me këto fjalë e mbyll tregimin e saj, komshia ime, pastaj me thotë: “Vërtet ta tregova këtë histori, por po deshe mos e publiko, sepse më vjen turp nga të gjitha ato që kam menduar… Sot do të desha të mbledhesha edhe një herë me xhaxhallarët e mi, por ata kanë vdekur dhe nuk jetojnë më… Pas kësaj komshia ime nis të qajë…