Morali...!! Sa me i/pak moralshem eshte shqiptari i sotem?

C'eshte morali?!
Morali eshte virtyti me i larte i njeriut me dinjitet.

Ne aspektin shoqeror, sa eshte zvogeluar apo rritur koeficienti i moralit tek shqiptaret sot??!!
Cilat jane shkaqet e verteta te degradimit te tij dhe pse?

Cfare zgjdhje do te sugjeronit per riperteritjen e tij?

Mundohuni te perdorni shembuj konkret.

Morali, me kujtohet nje thenie e Frojd qe thote se si morali apo
civilizimi filloi kur tjetri vrau babane dhe u ndje keq. Dicka e tille
se mbaj mend ne cilen veper e kam lexuar por me duket se eshte ne
Civilization and Discontents(nuk e di shqip). Morali ne rradhe te pare
esht nje faktor kulturor dhe duhet te pare ne kontekstin e shoqerise dhe
jo te individid me dinjitet. Nje moral deri diku i perkufizuar ne
shoqeri do sjelli njeriun me dinjitet.
Morali vjen nga feja, feja esht ajo qe ka modeluar shoqerine deri ne
shekujt e fundit. Them qe gjithcka mbaroi me teorite e Darwinite me pas
me ardhjen e Nietzsche. Morali i sotshem jo vetem ne shqiperi por ne
gjithe boten ka rene ne mase. Ka nje aresye qe njerez si puna e Bin
Ladenit jane popullor.... ai thote un nuk dua qe perendimi te me vi dhe
te me prishi mua kulturen nuk jena te gjithe njesoj. Psh ai kryesori i
kullave qe njeri i mbaruar ne hamburg dhe teza e tij qe per prezervimin e
arkitektures se disa qyteteve ne Siri. Pra ka nje motiv qe keta njerez
jane kaq popullor, dhe motivi esht qe ata tentojn te ruajn kulturen e
tyre.

Dikush tha qe Enveri na la mbrapa... ne mentalitet mbase po, por ama ne
mendim jo. Shqiptaret kudo shkeqlejn ne mesime ne vende te ndryshme,
kane mjaft kulture dhe ai regjim i ka bere qe te jene si celes anglez si
me thone me i bo te gjitha. Ketu ne amerik njeri specializohet me mbajt
gozhden tjetri specializohet me i rene gozhdes etj etj. Ate qnuk pati shqiperia esht periudha e tranzicionit nga ai regjim. Merr
kinen, avash avash ene po i shkaterron ekonomikisht. Qytete si Kunming
apo edhe Pekini jane bere kaluar Manhattan ketu. Dikush do thote pse car
esht manhattani ska te bej ajo. Un them qe ka te bej esht simbol i
fuqise ekonomike dhe fakti qe ai tjetri andeja ka filluar hapa gjigante
ne cdo drejtim tregon qe jane me kopila se sa ne dhe jo me te zgjuar.
Shqiptaret nuk paten tranzicion dhe ne keto 15 vjet kane harruar
gjithcka jane te humbur, pa toke edhe pse e kemi nje memedhe te gjithe
jane verdalle, pa asgje pa dinjitet ne bote etj etj.

Te shkosh ne shqiperi esht nje vend qe trecereku rrine neper kafenera
kane ndonje biznes edhe fryn barkun duke mos bere asgje nderkohe qe
pjesa e varfer kerkon te iki sa me pare. Ne nje vend te tille nuk mundet
te ekzistojn kushtet per te qene moral pasi ekzistenca esht e
karakterizuar nga mbijetesa. Ne nje vend qe asnjeri ose shume shume pak
njerez i kane gjerat ne terezi nuk mund te kete ideale apo objektivizma.
Eshte nje bote subjektive sipas cdo individi. Dikush mund te thote qe ne amerike ne terezi e kane por nuk jane moral
fare. Shume dakort jam me kete objeksion, por ama mos harrojm qe amerika
esht nje konglomerat njerezish secili per qefin e vet dhe nje vend ku
shumica nuk esht as fetar.

Nuk ka zgjidhje per riperteritje them une sepse ne do jemi gjithmone te
varur, gjithmone dikush do na diktoj se sa duhet te marrim se sa na
takon etj. Dikur qe enveri tani kete pune e ka marre persiper evropa me
ne krye shtete si anglia italia e greqia.
Dinjiteti sjell dhe nje fare krenarie shkojn bashke me njera tjetren...
Nuk mund te kesh dinjitet dhe te mos tregohesh krenar aty kur duhet.
Tani per tani shqiptaret nuk kane asgje qe te krenohen pervec fakte
historike dhe kaq. Ne te tashmen shqiptari esht akoma konfuz as ne
tranzicion jo , e jo mo te kete nje riperteritje te moraleve.

Morali ne boten e sotme eshte dhe me teper imazh. Shume njerez jane
hipokrite dhe cdo gje qe bejn e bejn te imponuar sepse kultura ja
imponon dhe dalin si te moralshem pastaj. Esht e rralle qe te gjesh njerez qe bejn dicka pa interes dhe qe nuk jane hipokrite.



Shqiptari e ka harruar kulturen e vet, esht ne nje bote pa kufij dhe
prandaj vepron pa kufi, nuk ka imponime kulturore dhe prandaj esht i
pamoralshem.

Se fundi edhe pse thashe me pare qe nuk besoj te kete zgjidhje ... them
qe ardhja ne nje te aferme (periudhe 10 - 20 vjecare flas) e shume
intelektualeve qe po gatiten ne vende te ndryshme do ndihmoje
atmosferen. Menyra se si duhet te ndihmuar nuk esht thjesht ekonomike,
por drejtuse dhe te jete nje drejtim i kanalizuar dhe si objektiv te
kete kujtesen e kultures shqiptare.
Nje Renaissance si te thuash.