Frederik Rreshpja

First topic message reminder :

Vjeshte 1990

Qane dreri ne korije dhe lotet behen shi
Trishtohet era mbi shkemb
Nuk ka me gjethe te gjelbra. Po bien
Enderrat e pyjeve nje nga nje

Ikin zogjte nga shkretimi i drureve:
Lamturmire, o pyje te Ballkanit!
Vec nen nje ferre kalteron ende
Vjollca e fundit e kenges se bilbilit

Ardhte nje vjeshte pa shtegetim zogjsh!
Ardhte nje Zot, vented ore mbi stinet!


Vinjete

Nje shelg i vetmuar, mbuluar me dimer
Braktisur nga zogjte dhe gjethet:
Era, si keter kercen mbi drurin
Me bocen e shiut nder dhembe

Netet e lumtura, si zilka
Tringellijne ne deget e kujteses…
Vizatohen ne sfond te vetetimave
Henezat qe hengren dhente e vjeshtes

Rene nga xhami i thyer i qiellit
Kristal i akullit yllezon neteve
Dhe mbi pastelet e bores mardht
Shelgu i trishtuar, fatkeq si Serembe


Pergjithmone

O ajr i mbremjes mbeshtillme, erdhi ora te vdes perseri.
Kur te mbyllen syte e mi, nuk do te kete me det
Dhe varkat e loteve kane per te ngecur ne stere.
Shkoj dhe shirat po i le te kyçura
Por do te ktherm perseri ne çdo stine qe te dua.
Une kam qene trishtimi i botes.
O ajr i mbremjes mbeshtillme, erdhi ora te vdes perseri.

Ja dhe mrekullia e kenges u prish;
Shiu u kthye te qielli i vet,
zogjte u kthyen te Afrika,
perrenjte iken te shtepia e ujrave,
gjethet vizatuan vjeshten te veriu.

U kthyen motivet te bota,
po une c'te bej ne kete nate
qe i humbi lumi dhe hena?

Mrekullia e kenges, e vrare
me thiken e luftes se klasave.

Nena

Ka filluar te plaket nena. Fytyra e saj po mbulohet me rrudha.
Po mbulohet me nje pleqeri te bukur.
C'eshte keshtu kjo rrjete qe hedh koha mbi nenen time?

Dhe duart qe me mbanin mua, tani jane renduar.
Po s'ka gje. Nga shpirti i saj
zgjaten duar te tjera qe me mbajne pezull.

Ecen ngadale neper dhome.
Nganjehere me pyet per librat qe po shkruaj,
por s'me ka pyetur kurre pse s'kam shkruar gje per te.

Se nena di:
Fjalen e pare ne kete bote ia kam thene asaj.
Dhe fjalen e fundit ne kete bote asaj do t'ia them.

Dhembje

Ngjitet malli neper rrenje dhe behet lule.
O druri i qershise qe te mbolli nena ime,
une jam vellai yt!
Te dy me duart e saj na perkundi ajo:
Rritu, rritu o biri im!
Rritu, rritu o druri i qershise!

Eh, nena ime nga njera klase tek tjetra:
-Bir jane zemeruar perendite.
Sa mire kur ishit te vegjel
dhe i faleshit tok Shen Merise.

Perkund era pikellimin e luleve,
a ndoshta duart e nenes vizatuar ne ere.
Rritu, rritu druri i qershise!
Une s'kam per te lulezuar me...

Kenga e fundit

Me rri nen yjet me shpaten e ndarjes ne dore;
A mos valle kerkon t'a vrasesh kete nate?

Shkoi dhe marsi i kesaj nate!
Jo, ne kete bote nuk do kete me mars.

Me rri me shpaten e luftes se klasave ne dore.
Nata e prere ra tek kembet e mija,
dhe shpirti i henes kullon yje si teh celiku.

Pranvera qe rron mbi shelgjet,
vdes dhe shnderrohet ne vjeshte.

Duke ecur

Duke ecur ne ajer, atehere kur vdesin ngjyrat
mbi gjunjet e muzgut;
Duke ecur mbi rete atehere kur vdesin shirat,
duke ecur mbi ujra kur vdes anija e bardhe,
ngarkuar me tere trishtimin e botes,
dite e nate si cifuti i shkretetires...

Duke ecur, stapin e harrova tek nje mjegull,
apo ne kopshtin e femijerise,
ku barisnin te vdekurit dhe ngrohnin duart
mbi flaket e trendafilave.

Ishte nje kohe kur pranvera vinte vetem per mua,
por duke ecur e ecur trendafilat u vyshken;
Tani ka kohe qe pranvera nuk vjen me.

Duke ecur e duke ecur,
kam per te arritur atje prej nga u nisa,
me shenjat e gozhdeve ne duar;
O Zot, c'qe ky vrapim i cmendur ne ate planet te larget,
mbushur me pretoret komuniste?

Nenes

Nena ime, ti dhembje e pashuar,
ka kaq vjet qe rri ne dhe te zi;
Edhe yt bir, sic duket, se shpejti,
do t'a lere kete bote, nene, e di.

S'me vjen keq qe iki keshtu,
se asnjehere i lumtur s'kam qene,
vec ne pyjet ku xhindet vallezojne
rreth drureve te galvanizuar me hene.

Shkoj te lumi ku qajne ciganet
per rerat e largeta me drite.
Por perse dreqin jam gatuar keshtu,
te grindem me te tera qeverite?

Nene, nuk kam qene ne faltore kaq vjet,
por do t'i lutem Shen Merise per ty;
Eh, mundet qe dhe mua ndokush
do ma gdhendi mbi krye nje kryq.

Vendlindja e nenes

Atje hena ngre shkalle drite mbi gremina.
Atje ngjitet zemra ime,
bere prej druri te lahutes.

Atje kam nje dege lisi,
torben e kengeve te mia.
Stapi ne udhe me humbi
dhe lulezoi prane nje perroi.

Pashe feminine e nenes sime
ruajtur ne pasqyrime krojesh,
kenget e rinise se saj,
shnderruar tashme ne ere.

Elegji per nenen

Nje avion iken tutje permes mjegullave,
si fatkeq i perzene nga selia e dritave.
Ah, ku ke rene keshtu, ku je tretur?
Ka mbire bari nga syte e tu,
ka mbire bari nga zeri yt.

Nga kodrat po vjen nata duke u lutur per ty.
Eshte koha kur hijet bien me gju,
e ti rrin aty nen toke,
te mermer' i rrezuar i perendive...

Tani qe ti nuk je, dafina nuk gjelberon me,
vetem zeri im i djalerise jehon mbi gjethet e verdha,
e dafina vendos kurora mbi lavdine e muzgut.

Ishte nje bote e tere kur ishe ti,
por erdhi kjo vetmi e madhe qe fshin gjithcka;
Tani vetem ne horizont
bejne kryq vetetimat dhe nxjerrin thikat.

Ah, ku ke rene keshtu, ku je tretur!
Nene, nene, do te vijne deborat,
do te bien mbi barin qe ka mbire nga zeri yt...

Kjo pranvere

Eja me mua ne kopesht.
Tani qe dimri iku dhe tere deborerat kane rene,
nga druret zbresin ca statuja ajri
dhe celin syte e luleve qe flene.

Por tani qe nena nuk eshte,
hapen dyert e hijeve e dalin perendite ilire,
me turite e prera nga mjegullat e lashta...
E trendafilat jane mbyllur ne pikellimin e vet.

Eja te dalim ne kopesht,
por nena nuk eshte me!

Zemra ime

Ne asnje dore te botes nuk me ze gjumi.
Isha mesuar me koken ne duart e tua.
E ke ditur qe kam dicka nga deti;
Breg me breg dhe gjumi nuk me ze.

Dua te shtrihem dhe te vdes,
po vjen ti dhe nga balta me ngre.

Kur male te tera dot s'na ndane,
si do ndajne dy grushta dhe?
Ah, isha mesuar me koken ne duart e tua,
tani dhe brigjet me gjumi nuk i ze.

Epitaf

Imezonje, si do ja dal pa ty ne kete bote,
i mallkuar me pavdekesi,
si patriarket e merzitshem biblike?

Duhet t'i kesh parasysh disa gjera,
tani qe nuk je me!

Rivarrimet

Djem te rinj, te zjarrte,
qe i lane puthjet e para pergjysem.

Femije qe s'do lozin me kurre ne perendim;
Do ndrrohen stinet ne Kosove e ata s'do jene.

Pleq qe s'do prehen me te pragu,
megjithese nuset hutohen, ua pjekin kafene cdo mengjes.

Tani jane te vdekur. Aty poshte, te balta.
Sillen ne brinje.
Kryqeterthor ne amfiteatrin e maleve,
a ne nje pllaje te pjerret kohe.

Zot i madh! Po rivarrosim te vdekurit tane,
dhe na fal qe jemi te mbushur me urrejtje;
Dhe po te duash mos na fal o Zot,
dhe mos na jep parajsen, por na ler ne dheun tone, amen!

Det

Hena iken neper mjegulla
si varka e dhimbjes sime.
Endrra ime per ishujt e kalter,
neper dhimbje, neper hene!

Gdhenda ne breg te detit pikellimin tim.
Vijne dallget e behen lote,
si lotet e miteve te statuja ime.

testament

Qe femije e kam kuptuar se kisha lindur
i mallkuar me art.
Gjerat i shihja ndryshe:
Neper shirat e vdekur
peshqit fluturonin drejt cerdheve, te yjet.
Ne vend te bores binin zogj ne cdo dru.
Era si keter brente deget.
Qante mbi mua nena, shenmeria ime. Ave nena ime!
Mos e paste njeri kete fat!

Kam dashuruar nje Aferdite ne Olimpin e trendafilave.
Pastaj erdhe ti tere ikje.
Me vone vije vetem neper endrra, si perendite ilire.
Keshtu iku dhe rinia, filigrami i djalerise,
i mallkuar me art.
Mos e paste njeri kete fat!

Tani qe po vdes enderroj vetem nje kryq te koka,
dhe te harrohem, se nuk dua qe edhe pas vdekjes
te me ndjeke mallkimi i artit.
Mos e paste njeri kete fat!

Po kur te vdes, portreti im ka per t'u shfaqur neper gjethe,
Se une kam patur miqesi me cdo dru.
Ne stinen kur bien gjethet
do te bien edhe syte e mi.
Tani e tutje shirat do te jene lotet e mi.
Mos e paste njeri kete fat!

Kantik

Erdhi debora, mbuloi gjithe stinet,
si ne diten e pare te botes.
Erdhi dhe mbuloi ditet e mia.

Pikon hena. Druret e zhveshur dimerore,
me kembe si anijethyerit ne funddet.
Parajsa e drureve te vdekur, pranvera,
vjen, por mua nuk me gjen.

O Zot! Me ke mallkuar me dimer pa asnje arsye.
Keqdashjen tende nuk e kuptoj.

Hene s'ka

Bie nje gjethe tere vjeshte,
a nje dridhje muzgu;
Bie alarmi i shirave, rrezohen udhet e zogjve,
dhe hena projekton profilin tim ne xham.
Keshtu do te iki, vizatuar nga hena.

Do desha te shkoja ne hene,
per te kujtuar pikellimet e rinise.
Nga larg, me mall, do veshtroj Token,
shtepine ku u deshem dhe u grindem perjetesisht.

Por, zemra ime, hena nuk egziston,
qe diten qe u shfaqe ti.

Soditje

Sodis demokracine e zogjve:
Te drejten e qendrimit ne cdo peme e kudo neper korridoret e ajrit,
te drejten e te qenit i bukur dhe i respektuar,
dhe shume te drejta te tjera qe njerezit nuk i kane shpikur ende.

Natyra i ka bere gjerat persembari,
por Zoti, me meshiren e tij, i prish cdo dite.

Eshte nje zog

Eshte nje zog qe vajton dit' e nate,
fshehur te shtepia e gjetheve.
Si na erdhi kjo stine me emrin harrim!
Si na erdhi kjo stine me emrin dimer!

U shtuan yjet ne pellembet e mia
dhe syte e tu u bene dimer.
E kam ditur c'braktisje me pret,
moti ky zog ma ka thene.

Do te behem vjeshte e do te shkoj
te vdes tek shtepia e gjetheve.
Shtepia e gjetheve kycur me hene.
O Zot! Nuk kam as ku te vdes...

Por mua asnje vdekje nuk me ze

Perendimi si vrases me thika nder duar,
neper dhimbje, neper hene.
Tere jeta ime, si keto ujra nen thika;
Por mua asnje vdekje nuk me ze.

Diku, kudo

Shi, ti femije i vockel qe qan prej mijera vjetesh
per diten tende te pangushelluar.
Shfaqet dhe zhduket Itaka
nen pasione vetetimash.

Zot, jam tmerresisht i vonuar!
Tani duhej te isha diku pertej shiut.
Tek dritarja, femija lakuriq,
me veshtron me syte prej uji.

Perdite me duhet te nxitoj drejt dickaje qe nuk eshte,
por nuk jam nje Odise i shpikur.
Eh, Itaken time e kam shpikur vete,
se kam nevoje te domosdoshme per ishuj.

Me veshtron me sy prej uji,
te dritarja, femija lakuriq.
Bien Itakat e legjendave,
pas bregut madheshtor te vetmise.

Plani i mesnates

Kendova nje kenge te zymte si nata e Sahares.
Kurdohere te rera
cel nje mesnate, si palme.

Shpalla nje qiell per ty,
ne lashtesi.
Keshtu i shpallnin konstelacionet, perendite.

U fola lehte yjeve per dashurine tende,
si kurdohere, nje keops,
pergjon ne periferi te kenges.

Po kurdohere ka mes kenges nje mesnate si palme,
qe s'me le te behem sahare.

Perdite ikin stinet

Nje vetime e plagosur ra diku,
si shpata e nje klithme,
mbi token e lodhur prej qiejve,
verbuar nga bronxi i shirave.

Fluturuan tri rosa ne qiell,
tri re dhe tri erera.
O ju shpirtrat e pyjeve,
mbeshtjellur me dimrin e dhembjes.

C'te bej ne kete peisazh?
Shpjermeni te lumi qe vdiq.
Nese kufomen e tij s'e kane shpene
ererat ne qiell.

Fat

Une per fatin tim pikellohem vete,
s'dua te pikellohet kush per fatin tim.
Me ndjek pas Perendia e Humbjes,
me mermerin e thyer ne luftera pa kuptim.

Mirepo une jam pagan i vjeter;
Pa kete fat te keq nuk ndjehem mire.
Cdo njeri e ka nje fjale ku ve kryet,
kam dhe une nje prehje per dhembjen time.

E c'do te preferoja tjeter pervec luftes,
i ndjekur pas nga ky fat budalla?
Vertet qe kam fituar shume pak ne kete jete,
por humbjet i kam patur te medha.

S'dua te trishtohet kush per fatin tim,
se per fatin tim trishtohem vete:
mermeri i thyer i Perendise se Humbjes,
tere lavdia ime kjo do jete!

Sidoqofte

Sidoqofte ky mengjes do te me vdese ne duar.
Sidoqofte, njerezit do ta shpikin disi nje mengjes,
ashtu sic kane shpikur detet, yjet, shiun
dhe shume gjera qe nuk egzistojne.

Nata eshte hija jote,
qe ti nuk arrite dot ta mbledhesh ende.

Sidoqofte, une mund te shkruaj lirika moderne,
po tani eshte teper vone te shpik gjera qe nuk egzistojne,
si pershembull lumturia,
apo femije te bukur, shira lulesh e gjera te tilla,
per te cilat Zanafilla fajeson perendine.

Pershendetje

Eci anes detit e pershendes anijet
ne mesditen e ndricuar si kishe.
Eshte keq kur nuk ta kthejne pershendetjen,
apo kur nuk ka asnje anije,
por eshte me keq ende,
kur ti kalon bri detit e nuk pershendet.

Anija e bardhe

Cdo nate shoh ne enderr nje anije te bardhe
dhe anijethyerit e vdekur.
Tani e tutje ata jane te vdekurit e mi.

Cdo nate lutem per ta, pasi nuk e di ku fillon endrra,
perderisa te gjithe ne jetojme ne nje anije te bardhe.

Anija e vdekur iken tutje,
kurse anijethyerit rrine me kembe ne funddet.

Ne te gjithe jemi anijethyer,
une vete rri me kembe ne funddetin tim.

Prag

Vajton qyqja ne mal te thate,
numeron ditet e mia;
Iken perroi tutje ne verberine e tij,
dridhet lisi plak nga lemeria.
Vajton qyqja per hallet e botes,
por mua dimri i fjales me pret tek porta.

Naten ne pyll

Renkon pylli nga shtrengata,
si tavani i drurte i feminise;
Korridoreve te gjelberta lekundet
shamia magjike e gjyshes.

Nen tavanin e gjelbert te drureve,
jam si dikur femije i dhembshur;
Qelloj qe qaj i vetmuar
per llambadhen e shuar te henes.

Qellon qe qaj dhe per zogjte,
e trokas ne dritaret e cerdheve,
pastaj ze u shpjegoj zogjve,
qe jam njeri pa folè.

1992

Larg ne Heinc

Shpejt e shpejt muret e nates
ngriten vetmine time.
Nena ime! Ketu nuk njoh njeri,
as druret, as folklorin e zogjve.

Mbi nje kale te vogel gjethesh,
eglantinat ne enderr me vijne.
Ah, cdo te me vrase rrufeja e huaj,
neper shira qe s'i njoh.

Vetem rera

Vetem dy re, si dy zogj, zvarriten ne qiell.
Per ku vrapojne te behen shi, keta zogj?

Zeri im fytprere ra ne duart e tua,
zeri im tere jeten i vrare.

Ti c'pate, dhembja ime, qe ngrite harkun
te qellosh zogjte kengetare?

Si shpirti i shkretetires u ula
mbi trishtimin e kesaj nate vere.
Tani e tutje, pa ty,
te tera netet kane per te qene prej rere.

Ushtari i vjeter

Pashe femijet ne rruge. Te qeshur,
te bukur dhe delikate si vazot e cmuara,
ku nenat fshehin endrrat e tyre.

Me pane dhe u trishtuan. E kuptuan,
qe une nuk kam qene kurre femije...

Horoskop

Perrenjte zbresin si kope te bardha,
rendin zogjte ne muzgun e madh te rapsodive;
Hena hidhet flokeleshuar katarakteve,
fshihet era si legjende.

Gur-gur po rritet murana ime, o Zot!

Shiu i fundit

Trak-truk. Shi i verber si at i poeteve,
duke kerkuar keshtjellat.
Mijera dashuri rendin nen qiellin e ulet,
takohen dhe ndahen si vetetimat.
Te dritarja celi si dhembje trendafili.

O Zot, sa lule te humbura!
Nje ketu, nje aty, trendafilat e vdekur.

Pike-pike bien shpirtrat dimerore,
neper muzgun e ngjyer me ajer.

Dikur, djale i ri dhe i lumtur, e pata kuptuar,
qe tere shirat e botes binin per mua.

Por tani, pas kaq vitesh, sigurisht,
nuk ka asnje kuptim qe bie shi.

Kopshti

Eshte kopshti ku kenga ime ka nje statuje.
Luanet e thyer te feminise
pine uje te pusi i vjeter,
mbi zjarret e trendafilave ngroh duart Saadiu.

Shpesh nga mitet dalin satiret
dhe hapin dyert e mbyllura te hijeve;
Veshtron shtigjet e nates jasemini
dhe drita e bardhe i rrjedh nga gishterinjte.

Narcisi ncjerr supet nga gonxhet,
i pikelluar nga magjia e vet.
Hena dhe zanat fshihen
dhe veshtrojne pas gjethesh.

Eshte kopshti ku kam nje statuje
bere prej ngjyrash e gjethesh;
Ndiej ne balle dritat e pranveres
qe, nga bari, syte e mi gdhend.

Oret e vona

Si shtete te vogla kozmosi, tere sherre,
hartat e reve grinden ne pellg.
Statujat e legjendave zbresin nga druret
qe vdesin ne muzg.

Po une kujt t'i falem,
kur nuk besoj ne asnje mbremje?

Besoj qe zogj me nuk ka;
Ka shume gjera qe vdesin ne muzg.
Asnjehere nuk kam sosur ku dua,
kur nata i rrezon urat nje nga nje.

As trendafilat nuk u bene sivjet.

Me duket se per kujen qe ngrihet dhe per mbremjen
me duhet mua te pergjigjem.

Kjo ndofta vjen se te deshta kaq shume,
ne ato kohera kur mbremjet nuk kishin lindur akoma.

Lulekuqet

A jane plage ato mes grurit?
A ndonje dhembje e pakuptueshme e planetit,
qe del herepashere mes ares me grure?

Se vjen nje kohe,
kur edhe lulet behen plage ne ajer.

Shkembi

Qiriu i henes ne duart e ererave,
pikon mbi pellgje magji;
Rane kembanat ne fshat qemenate,
rane ne te zi.

Vjen gjaksi, ketu mpreh thiken e shkurter
dhe qyqja thur kengen e vdekjes.
Atje e kane kasollen mjegullat;
Eh, c'trishtim, o Zot!

Erdh nga pylli me pisha nje korb,
epik si ne nje ballade.
Ik, ik mallkim i zi!
Nje kale i vdekur vrapon neper shpat.

Jo, s'eshte vrasesi qe mpreh thiken e shkurter,
po eshte dhembja ime per ty.
Eh, c'rane kembanat ne fshat qemenate;
Ik, ik mallkim i zi...

Kali

U plak kali i bardhe, i lodhur qemoti,
tere vdekje u rrezua ne fushen me shi.
Renkoi ne heshtje dhe vec nje pike loti
sec rrodhi me dhembje mbi dheun e zi.

Jo, me nuk do te dale madheshtor ne korije,
i bukur, krenar, me krifen stuhi,
me hap elegant. Ne balle c'i kish hije,
nje henez argjendi e lare me flori.

Ah, ndofta se mbrami kujtoi me mall
ate hene argjendi, korijen e gezuar.
Si shpirti i gezuar i kalit te bardhe
rrufeja vetoi, shkrepetiu dhe u shua...

Fenikasit

Fenikasit arriten ne nje port te panjohur
dhe mesuan se perendite qene nderruar.

Ky vend quhej Evrope, per nder te motres se Kadmit,
mbret i enkelejve, ilireve hyjnore.

Pastaj iken tutje dhe u bene shpirtra ne qiell.
Vetem anijet u kthyen ne mirazhe. Si dhe me perpara,
zotat nuk i pranonin shpirtrat e anijeve.

Homeri ne te gjithe kohet

I binte lires neper redaksite e keshtjellave,
ati i fisit te lashte te poeteve,
me gjoksin e shkallmuar nga talenti.
Eh! Sa keq te behesh gjeni per nje gote vere.

Homeri kishte dramen e syve,
por kendonte dramat e botes.
Kendo o muze iliaden e dhunes,
iliaden e tiraneve akeas!

Kendo, o muze, tek dyert e gazetave!
Sa keq te behesh gjeni per nje gote vere!
Ndodh qe edhe pa dramen e syve
nganjehere gjenite jane te verber.