DËSHMORI I KOMBIT SALIH SARAMATI

Nëntë vite nga rënia e dëshmorit Salih Saramati

Shkruan: Bashkim HOXHAJ / 30. 05. 2008

Fshati kufitar Gorozhup, Kosovë - Shqipëri, është ngulitur thellë në memorien e qindra luftëtarëve të UÇK-së. Në atë vend kanë ndodhur ngjarje të mëdha. Janë zhvilluar luftime, janë ngrehur kurthe, janë fituar beteja e kanë rënë dëshmorë. Pashtriku plak u spërkat me gjakun e dhjetëra djemve dhe vajzave të Kosovës.
-Për të shkruar për dëshmorët e kombit nuk është asnjëherë e tepërt. Për të gjetur fjalë për ata, kur kihet parasysh se çka dhanë për kombin,nuk është edhe aq e lehtë. Përkujtimi i emrave, gjaku i të cilëve u shndërrua në dritë,vepra të cilëve u shndërrua në Liri,amaneti i të cilëve u shndërrua në Pavarësi,është obligim moral e atdhetar. E çfarë mund të bëj më tepër njeriu për vatanin e tija, siç bënë dëshmorët tanë? Natyrisht asgjë. Jeta nuk ndërrohet me asgjë. Ajo është më e shtrenjta, më e vlefshmja. Por ja që njerëzit dëshmorë ndërruan jetët e tyre me Lirinë e të tjerëve; me Lirinë tonë; me Lirinë e fëmijëve tanë. Liria e njerëzimit kudo,tek secili vend,tek akëcili popull, gjithnjë është identifikuar e do të identifikohet me emrin e dëshmorëve të rënë në mbrojtje të jetëve të robëruara.
Salih Islam Saramati, dëshmor i kombit, u lind 03.04.1963. U rrit e u edukua nën frymën e atdhedashurisë në fshatin Mirëz (Dobrusht) të Prizrenit. Shkollën fillore e të mesme i kreu në vendlindje, Vërmicë, Zhur e Prizren. Për shkak të origjinës familjare dhe traditave shekullore të kësaj familje në shërbim të atdheut, ai nuk u pranua në akademinë ushtarake për të cilën kishte prirje të veçanta dhe për të cilën kishte ëndërruar qysh në bankat e shkollës fillore. Për formimin e tij prej patrioti kishin ndikuar rrethanat e kohës dhe, sigurisht, vrasjet, persekutimet, burgosjet, politike, segregacionet, izolimet...panumërta të pjesëtarëve të familjes dhe farefisit të tij nga regjimet serbosllave, për më se 100 vite.
Salihu ishte gjithnjë fjalëpakë. Ai kishte durim të jashtëzakonshëm për të dëgjuar këshillat dhe sugjerimet e shokëve. Jepte mendime të pjekura e konkrete,fliste me sentenca Ai nuk lëshohej në ekstaza as pas arritjeve. Maturia dhe gjakftohtësia ishin karakteri i tij. Humori i tij edhe në rrethana tensioni të jepte kurajë, të lehtësonte, të çlironte nga streset... Ai urrente hipokrizinë, urrente demagogjinë; ishte i çiltër, i sinqertë me shokët dhe rrethin e tij familjar,nuk preferonte fjalët boshe. Ishte një bashkëshort i mirë, një baba shembullor. Respektonte familjen e tij, i donte jashtëzakonisht fëmijët, prandaj përpiqej t’i edukonte siç i ka hije një prindi që ngjallte respekt. Saliu, asnjëherë nuk ndau dashurinë për fëmijët nga dashuria për kombin, nga dashuria për Lirinë. Fëmijët dhe atdheu për dëshmorin, konsideroheshin si një e tërë e pandarë që nuk mund të shkëputeshin për asnjë çast nga zemra e tij e madhe,nga zemra e tij përplot dashuri,nga zemra tij përplot humanizëm. Nuk ka gjë më humane në këtë botë se shkëmbimi i jetës me Lirinë e të tjerëve. Këta njerëz tejkaluan vetveten, tejkaluan pragun e së mundshmes.
Veprimtaria konkrete atdhetare e Salih Islam Saramatit zë fill më 28.11.1987, kur ai mori detyra të rëndësishme në kuadër të “Komitetit Kombëtar Shqiptar për Bashkimin e Trojeve Etnike”, organizatë kjo që vepronte në kushte të thella ilegaliteti. Saliu kryen detyra të rëndësishme si: organizimi, shtrirja dhe ngjeshja e radhëve. Zgjidhet komandant i njësisë guerile “Guri i Kuq”, një kohë të caktuar kryen detyrën edhe të shefit të shtabit që ishte krijuar në kuadër të organizatës. Daljen në skenë të partive legale në fillim të viteve 90-ta, Salihu me gjithë dëshirën e demokratizimit të jetës politike, nuk shihte rrugën e çlirimit të Kosovës me mjete paqësore siç proklamonte politika e ditës. Nuk u anëtarësua në asnjërën nga partitë legale politike. Shihte me skepticizëm, nga një këndvështrim kritik punën e subjekteve politike që vepronin fare lirshëm nën pushtimin serb. Salihu lexonte shumë, andaj kishte aftësinë e analizës dhe prognozimit të rrjedhjes së ngjarjeve, parashikonte eskalimin e situatës. Kishte bindjen e fuqishme se pa organizim ushtarak, pa ndërmarrjen e aksioneve guerile fillimisht, e më pas ndërtimin e frontit mbarëkombëtar, nuk mund të kishte as ndërkombëtarizim të çështjes së Kosovës e as largim të forcave serbe nga territoret e pushtuara shqiptare.

• Foto: UÇK-ja gjatë operacionit „Shigjeta“, Pashtrik -Maj 1999.

Më në fund doli se Salihu dhe qindra e qindra dëshmorë të Kosovës,bashkëmendimtarë të Adem Jasharit, patën të drejtë. Kosova u Çlirua, Kosova u pavarësua falë luftës titanike të UÇK-së. Për shkak cilësive organizative, aftësisë në të komunikuar, shtabi i brigadës 128 sulmuese, më 13 mars 1999 merr vendim që Saliu me 15 ushtarë të tjerë të UÇK-së të kaloj në Kukës. Atje merr kontakt me komandantin e atëhershëm të divizionit të Kukësit gjeneral Kudusi Lame dhe pas disa konsultave formuan policinë ushtarake të UÇK-së. Pas stërvitjes intensive në divizion, ajo njësi e policisë ushtarake përveç detyrave të tjera është marrë edhe me pritjen dhe akomodimin e refugjatëve, ngase shërbimi informativ i ushtrisë shqiptare kishte informacione për valën e refugjatëve që do të depërtohej për në Shqipëri.
Më 31 mars 1999 shtabi i përgjithshëm i UÇK-së dhe ministria e mbrojtjes së qeverisë së përkohshme lëshon urdhrin e mobilizimit të përgjithshëm. Salihu emërohet komandant i pikës ”2” siç quhej aso kohe shtabi i mobilizimit të luftëtarëve të UÇK-së në Kukës. Vlen të theksohet se vetëm për disa ditë aty janë mobilizuar mijëra luftëtarë,ku më pas janë instruktuar,trajnuar dhe përgatitur për fillimin e operacionit të madh “Shigjeta”,që do të fillonte me sulmin ndaj forcave serbe në kufirin shqiptaro-shqiptar. Pas urdhrit për fillimit e operacionit “Shigjeta”, Salihu emërohet Komandant i baterisë së artilerisë në brigadën 128. Vendoset në vijën e zjarrit për ballë postës kufitare në fshatin Gorozhup.

• Skema-1: Plani i opeacionit „Shigjeta“
• Skema-2. Plani i operacionit “Shigjeta”në Pashtrik.

Komandant Salihu në çdo moment vepronte sipas planit strategjik luftarak me synim të kapjes së pikave kufitare dhe bashkimin me forcat e UÇK-së në territorin brenda Kosovës. Ishte i informuar se njësitë e UÇK-së në territoret më të thella kishin nevojë për ndihmë ushtarake, logjistike,sanitare etj. Ai gjithnjë brengosej për shokët që luftonin në zonat e tjera. Vazhdimisht potenconte se çdo vonesë e jona mund t’i kushtoj atyre. Prandaj nuk pushonte së sulmuari postat kufitare serbe,në mënyrë që të shkurtohej sa më shumë që të jetë e mundur koha e bashkimit me njësitë dhe brigadat tjera. Trimëria prej luftëtari, aftësia komanduese, gatishmëria për t’i dalë në ndihmë shokëve të plagosur, afërsia vëllazërore më luftëtarët e tjerë ngjallnin admirim në mesin e ushtarëve.
Lufta zhvillohej ashpërsisht, në njërën anë forcat ushtarake e paramilitare serbe, shumica nën ndikimin e drogave dhe substancave tjera stimuluese për akte kriminale e terroriste dhe, në anën tjetër njësitë e UÇK-së të përbërë nga djem dhe vajza nga më të mirët e Kosovës, të motivuar nga dëshira për ta çliruar vendin e tyre. Pas një lufte të vendosur e të pa kompromis u kapën pikat kufitare që mbaheshin nga serbet të cilit u zmbrapsën me turp. Por, zhvillimi i kësaj beteje të përgjakshme, përveç fitoreve ndaj forcave të Millosheviçit, pati edhe çmimin e vet. Pati një numër të rënësh dhe të plagosurish nga ana e UÇK-së.
Më 31 maj bien:
- Shpend Berisha,
- Gani Saramati,
- Beron Gashi,
- Selver Maçkaj.
- Plagoset rëndë Sali Saramati dhe të shumë të tjerë. Saliu dërgohet në spitalin e Kukësit e më pas në atë të Tiranës. Përkundër përpjekjeve të stafit mjekësor për t’i shpëtuar jetën, plagët e rënda e bënë të veten. Salihu ndërron jetë. Më 6 qershor 1999 pushon së rrahuri zemra e madhe e Salih Islam Saramatit. Ndalon frymëmarrja e këtij patrioti e luftëtari trim të paepur. Brigada 128 sulmuese humbi njërin ndër komandantët më të zgjuar dhe më strateg në aspektin profesional. Familja Saramati humbi njërin ndër bijtë më të dashur. Shokët dhe luftëtarët e tij humbën një bashkëluftëtarë që ishin mësuar me të, e respektonin si shok, vëlla e prind. Me 15 shtator 1999 trupi i tij rivarroset në varrezat e dëshmorëve në Landovicë. Sot brigada 324 e zonës së dytë mbrojtëse e TMK-së me krenari mban emrin e dëshmorit të kombit, Sali saramati.
- Salihu pas vetes la gruan dhe tre fëmijët: Beltinin, Harbinin dhe Arbenitën. Ata sot qëndrojnë krenar që janë fëmijët e dëshmorit. Por krenaria do t’u shtohet nëse gjaku i babait të tyre do të respektohet, amaneti i babit të tyre do të realizohet. Pavarësia e Kosovës do ta kishte kuptimin e vet të mirëfilltë, atëherë kur përkujdesja ndaj familjeve të atyre që u bënë kurban në themelet e pavarësisë, do të konsiderohej prioritet nga shoqëria jonë.

I lehtë i qoftë dheu i Kosovës.
Ata ranë për të mos vdekur kurrë.
Ata janë të gjallë.
Lavdi të gjithë dëshmorëve të kombit.
Lavdi Sali Saramatit.