TRËNDAFILAT E BARDHË TË VJESHTËS-Meri Lalaj

nga **WebMaster** Fri 4 Sep 2009 - 4:27

TRËNDAFILAT E BARDHË TË VJESHTËS

Roman në vazhdime i shkrimtares Meri Lalaj (1)

Dorëshkrimin për këtë libër, në një disk kompjuteri, ma ka lënë para pak kohësh mikesha ime, Zana Mokra. Ajo ka shkruar për dashurinë e madhe, që i ndodhi në jetë; ka shkruar me vërtetësi gjithçka. Siç më ka thënë, Zana ndruhej ta botonte dhe ma la
amanet, që ta botoja unë pas vdekjes të saj. Të them të drejtën, ajo nuk guxonte ta botonte duke parë lumin e pafund të librave pavlerë, të cilët kanë mbushur plot e përplot libraritë e Tiranës. Asokohe cilido mund të bëhej shkrimtar dhe për t'ia arritur
kësaj ishte fare e thjeshtë, mjaftonte të kishe ca para me të cilat nuk dije çfarë të bëje, paguaje dikë dhe ai dikushi ngulej e punonte për ty nëpër skedarët e Bibliotekës duke
gërmuar për të gjetur dokumente, të cilat kishin të bënin me fshatin a krahinën tënde dhe hop pastaj tek një shtëpi botuese a shtypshkronjë. Aty përgatitej libri, emri yt shkruhej
me germa të mëdha mbi ballinën e parme, vendosje dhe një foton tënde të bukur në ballinën e pasme dhe pastaj vinte çasti i lumtur, përurimi i librit shoqëruar me një koktej. Sa më pak vlera të kishte libri aq më i pasur bëhej kokteji me pije të shtrenjta dhe
mish të pjekur, madje edhe me këngë e valle. Zana nuk u kishte vënë titull shënimeve për librin e saj. Tek dokumentet në kompjuter veç kishte shënuar "Pa titull", por unë mendova ta ndryshoj në "Trëndafilat e bardhë të vjeshtës", sepse kështu m'u duk më i përshtatshëm. Ajo ia kushton këtë libër një njeriut, i cili është gjithherë i pandarë nga gjithësia.
Porosia tjetër e Zanës ishte, që nëse ky libër do të botohet, duhet t'u dhurohet nga një kopje të gjitha mikeshave të saj, sepse këtë libër ajo ua kushton atyre, që nuk kanë pasur fat në dashuri, por që nuk rreshtin asnjëherë së kërkuari dashurinë e vërtetë.

Dorëshkrimi i Zanës
Nuk di nga t'ia filloj për ta shkruar këtë libër. E ndiej se kam kaq shumë gjëra që më vlojnë në kokë, por mendja ime i mban fort aty dhe nuk do t'i lëshojë. Atëherë më duket sikur jam futur brenda një shpelle të gurtë nëntokësore dhe më duhet ta përplas kokën fort pas mureve të saj, ndoshta vetëm në këtë mënyrë do të çlirohem prej gumëzhimës së mendimeve.
Kur futem te katengjitësi për të zbritur poshtë, pasi unë banoj në katin e dhjetë, më së pari shihem në pasqyrë për të rregulluar qafëzën dhe flokët, nxjerr nga çanta buzëkuqin dhe i lyej buzët. Ndërsa kur kthehem për t'u ngjitur lart përnjëherësh filloj e shkopsit pallton, liroj shallin, zbërthej zinxhirët e çizmeve e sapo ndalet katengjitësi, hyj me ngut në banesë. Atëbotë vështrimin e hedh tek ai syri i kuq i telefonit tim nëse kapsallitet dhe a ka brenda ndonjë kumt. Aty prej njëqind e tetëdhjetë ditësh kam ruajtur dhe e kam dëgjuar qindra herë të parin mesazh prej teje: "Moj, thëllënza ime, ti duket ende fle... Unë jam zgjuar herët, kam kryer punët dhe më ra ndërmend për ty, sikur që do të më bjerë ndërmend gjithmonë për ty. Të përqafoj dhe të uroj ditë të mbarë! Mirushi." Zëri yt më mbështjell të tërën trup e shpirt dhe ndihem aq mirë tek e mendoj se paskërka një të ardhme edhe për mua tek ato fjalët: "... sikur që do të më bjerë ndërmend gjithmonë për ty." Ashtu sikurse të droguarit, që numërojnë ditët e lume kur nuk marrin më heroinën a kokainën, unë bëj të kundërtën numëroj ditët dhe orët kur jam takuar dhe dehur prej teje.
Dikur jeta ime, njësoj si edhe ajo e bashkëkombësve të mi, më dukej sikur ka qenë e mbuluar me një shtresë shumë të trashë prej gënjeshtrash. Kjo shtresë, në mund ta quaj kështu, më ngjason me një lëkurë të stërmadhe, të rëndë, të murrme elefanti dhe nuk e di çfarë lloj mjeti duhej përdorur për ta shqyer tej e tej. Gënjeshtrat, që kanë mbuluar jetët tona kanë qenë posi ca rrjeta të panumërta merimangash, të cilat thureshin, ndërthureshin, çthurreshin, priteshin e ndërpriteshin më shumë se kudo edhe brenda në familjet tona. Ne arrinim të bënim sikur gënjenim njëri tjetrin me besnikërinë tonë ndaj Partisë dhe udhëheqësit, ngaherë me ndjenjën e pashmangshme të frikës. Dikur ne, shqiptarët, patëm jetuar të dyzuar, të dukej sikur bënim dy jetë përnjëherësh. Njëra ish ajo: e përditshmja, e zakonshmja me mbledhje të gjata, urdhra nga lart, bluza e leshtë, që në dimër duhej të lahej të shtunën mbrëma e duhej tharë me ngut për të hënën në mëngjes. Pastaj buka e zezë, që na mbante shpirtin gjallë me pak djathë a ca kokrra ullinjsh e mbështjellë me fletët e gazetës "Zëri i Popullit, filmat e kontrolluar (ku nuk kish asnjë të puthur), që jepeshin në televizor dy herë në javë, të dielat, të cilat i kalonim nëpër aksione të punës vullnetare e shumë gjëra të tjera, që na e sterrosnin jetën. Dukej sikur kishim rënë në fund të një humbelle e nuk dilnim dot. Dhe ajo tjetra; ëndrra për atë jetën tjetër, atë ndryshe, që bëhej përtej detit. Nga ndonjë copëz filmi ne kuptonim se edhe fytyrat e atyre shtetasve të tjerë ndryshonin prej tonave; ne jo vetëm që visheshim njësoj, por edhe fytyrat i kishim të zbehta, të munduara, tërë rrudha, me dhëmbë të prishur, flokë të çrregulluar dhe nuk dalloheshim fare nëse ishim femra apo meshkuj. Vallë, a do të arrinim të jetonim jetën tjetërsoj? Dhe më në fund kur ia arritëm, e para gjë që donim të bënim ishte ta shlyenim, ta zhduknim nga kujtesa sa më shpejt atë jetën e mëparshme, të komanduarën.
Vetëm tani tek shoh nëpër kronikat televizive të dikurshme, të fillimviteve nëntëdhjetë ato turmat e egërsuara me dy gishtërinj të ngritur lart, britmat deri në kupë të qiellit: "E duam Shqipërinë si gjithë Evropa!" Ata, burrat me flokë të gjata të palara dhe gratë e veshura aq keq, kuptoj se aty nuk ka më gënjeshtra, aty e vërteta e jetës së popullit tim ka dalë sheshit mu në dritë të diellit. Ajo lëkura e trashë, që përmenda pak më lart filloi të shqyhet menjëherë paksa, kur shqiptarët u futën nëpër ambasada, kur u ngjitën nëpër litarët e anijeve për të ikur nga sytë këmbët, kur kapërcyen kufijtë natën nëpër dëborën e maleve të rrëpirta. Dhe sa herë sjell e përsjell në mendje atë kohë, mendja ime vetvetiu e shoqëron me tingujt e këngës "Wind of change" (Era e ndryshimit) si edhe të vallëzimit marramendës "Lambada", të cilat për çudi u lejuan në vitin nëntëdhjetë që të transmetoheshin nga kanali ynë i vetëm televiziv.
Po çfarë bëra unë në këtë përballje? Të them të drejtën asnjëherë nuk kam dashur të iki nga vendi im. Nuk më tundoi askush dhe për asgjë. Si mund të mbartja me vete fëmijërinë, vitet e shkollës, kujtimet, si mund të zvarrisja tërë vitet e mi? Si mund të merrja me vete malet, liqenin, gurët dhe drurët e Atdheut tim? Nuk besoja se mund të bëja një jetë më të mirë diku gjetiu, thjesht mendoja e më dukej vetja se isha e moshuar se më kishin ikur vitet më të mira të jetës, kështu nuk ia vlente të jetoja tjetërkund, nuk doja që të lija kockat në vend të huaj.
Dhe tani pas kaq e kaq vjetësh e kuptoj se nuk paskam gabuar. Para disa netësh më telefonoi një shoqja ime e ngushtë e shkollës, e cila ka ikur pa dokumente në Amerikë, zërin e saj e dëgjoja aq afër, ndërsa ajo ndodhej mijëra kilometra larg dhe më pikoi në shpirt kur më tha: "Mallkuar qoftë ajo qeveri, që na detyroi të marrim arratinë për të gjetur një vend ku ka ujë pa pushim dhe nuk ndërpritet korrenti!"

***
Tërë jetën pata pritur që dikush të më donte, të më jepte ngrohtësi për ta vazhduar jetën, të ndaja me të hallet, mendimet, të flisja me të ato fjalë, që ndrydhja brendapërbrenda shpirtit tim dhe dashuria më erdhi atëherë kur unë nuk e prisja aspak. Ëndrrat ende nuk më ishin terratisur, diku në ndonjë cep të mendjes, gjallonte e largët gati si një cipë e hollë mendimi se dikush mbi këtë tokë duhej të më donte thjesht sepse isha unë. Vallë a nuk mund të ndodhej një njeri, një burrë që të ndante ëndrrat e tij me mua kaq vonë në jetë? Kjo ishte një pyetje e madhe kapluese. Kisha kohë, shumë vite që zgjohesha mëngjeseve me mendjen vetëm tek vdekja, madje duke menduar edhe për shpenzimet e varrimit si arkivolin e rrobat, që do të më vishnin për të shkuar në atë botë e të tjera. Kështu shpesh ndalesha para lajmërimeve të ngjitura nëpër mure dhe llogarisja moshën e të vdekurve me timen. Madje kur ndërroheshin stinët dhe duhej të hiqja rrobat për t'i zëvendësuar me të tjerat mendoja: "A do t'i vesh verës apo dimrit tjetër këto funde e bluza? A do t'i mbath këto këpucë a sandale?" Aq tepër më ish ngulitur mendimi i vdekjes në kokë sa nuk doja të ngrihesha fare në mëngjes, përtoja shumë, me zor çohesha dhe duke tërhequr këmbët zvarrë bëja ca lëvizje të ngadalshme, të ngathëta. Dilja për fare pak kohë vetëm paraditeve, ndërsa pasdite prisja kot sa të binte muzgu e të vinte nata e unë të mbyllja sytë për të pritur mëngjesin tjetër, që do të ishte po i njëjtë. Ishte një vetmi llahtarisëse, të cilën unë me qëllim e përjetoja edhe më fort. Më dukej vetja sikur isha futur në një tunel sterrë të errët dhe në fund të tij nuk shihej asnjë fije drite. Një mundim i madh për mua ishte kur hapja dollapin e rrobave për të zgjedhur se çfarë do të vishja për atë ditë. Më e keqja më ndodhte se nuk mund të hapja televizorin për të kaluar kohën, sepse thuajse të gjitha stacionet televizive ia behnin mu aty tek unë me kronika të zeza, që më trishtonin fort, po kështu edhe titujt e mëdhenj të gazetave ishin të mbushur fund e krye me aksidente. Nuk do doja të vdisja në ndonjë spital kur mora vesh se qëndrimi në morg kushtonte pothuajse sa pensioni im mujor. Pastaj ato agjencitë e varrimit, që përpiqen të zhvatin sa më shumë nga fatkeqësia. Një e keqe tjetër ishte se nuk po shijoja dot as muzikën, më dukej një angari e kotë për të zgjedhur një nga disqet e mi më të dashur për ta vendosur në magnetofon dhe për ta dëgjuar. Ndieja një pikëllim për veten kur shihja tek raftet e enëve kupat e qelqta, të kristalta, pjatat e porcelanit, të cilat nuk kisha për kë t'i përdorja e mjaftohesha me ato dy a tri pjata gjelle e kupa uji të përditshme e të zakonshme.
Kështu pata arritur në përfundim se i kisha kryer të gjitha detyrat e kësaj jete: ime bijë ishte martuar. Ime mbesë ishte aq e rritur sa të më mbante mend. Nëpër librari të qyteteve të ndryshëm kisha libra të botuar, libra të përkthyer. Vetëm nuk kisha asnjë lek të lënë mënjanë.
Nesër:

• Pse njeriu e kërkon dashurinë gjatë gjithë jetës së tij?

• Çka do t'u rrëfejë për dashurinë, të cilën ma dërgoi si dhuratë universi krejt papritur?