Yjet me pak litium mikeprites te planeteve

nga Alberti Sun 25 Jul 2010 - 23:19

Astronomia ka bere nje tjeter hap perpara ne studimin e sistemeve diellore dhe vecorite qe paraqesin.
Sipas te dhenave te fundit, yjet e ngjashem me Diellin tone kane perreth nje numer te madh planetesh per shkak se ata permbajne rreth 1 % litium. Pra, nese nje yll ka planete qe rrotullohen perreth tij, atehere mundesia qe ne perberjen e tij te kete sasi te medha litiumi, eshte shume e vogel.

“Per rreth 10 vjet kemi kerkuar te kuptojme pse disa yje kane sisteme planetare rreth tyre dhe disa te tjere jo. Tashme kemi arritur te kuptojme se nese keto yje kane ne perberje shume pak helium, atehere ka shume mundesi qe te jene ne qender te nje sistemi planetar”, shprehet shkencerari Garik Israelian ne nje interviste per revisten “Nature”.

Ai shton se litiumi eshte krijuar menjehere pas shperthimit te madh dhe pjesa me e madhe e yjeve permbajne te njejten sasi litiumi. Ne kete perfundim eshte arritur pasi jane studiuar 500 yje, 70 prej te cileve jane ne qender te nje sistemi planetar. Pjesa me e madhe e tyre jane vezhguar me teleskopin e fuqishem “High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher”.

Ashtu si Dielli edhe yjet e tjere me sisteme planetare e kane shkaterruar litiumin e pranishem ne mase te madhe gjate krijimit te tyre. “Ka menyra te ndryshme me te cilat nje planetet mund te ndikoje ne sasine e materies tek ylli i tyre. Tani eshte detyra e teoricieneve qe te shpjegojne pse ndodh nje gje e tille”, shprehet nje prej pjesemarresve ne kete studim.