Ç’thonë shqiptarët për shqiptarët

Ç’thonë shqiptarët për shqiptarët


Rrallë të gjendet shqiptar që, të paktën një herë në ditë, të mos ketë mbetur i pakënaqur me vetveten dhe me të vetët, sikundër edhe më rrallë të haset ai tjetri, i cili, më së paku tri herë në ditë, nuk krenohet, nuk rreh gjoks dhe nuk i thur lavde vetes dhe popullit të vet.

Prej kohësh kam vënë re se pothuaj çdo penë e jona, sado thellë të kthesh në historinë tonë të kujtesës e të shkrimit, jo pak është mburrur me prejardhjen e vet, me lashtësinë e kombit tonë, me figurat e ndritshme të së kaluarës, me cilësitë, me virtytet, me trimëritë, me besën shqiptare. Por, asgjëmangut, madje herë-herë edhe më shumë se me lëvdata, pothuaj çdo emër i yni, nga më të njohurit e më të mëdhenjtë, nuk ka ngurruar edhe të fusë gishtin në plagët tona, të vërë, si i thonë, pikën mbi i, të prekë edhe në “zgjua bletësh” dhe ta ndiejë veten bukur të pezmatuar e të pikëlluar për aq mangësi, për aq të meta e të liga tona, që na “shquajnë” sy e faqe vetes dhe, mjerisht, edhe botës.

Çdo popull, sigurisht, ka fjalë që i ka tepër. Zor të gjendet qoftë edhe vetëm një që nuk – lavdërohet.

Ne, shqiptarët, po ashtu nuk bëjmë përjashtim. Lavdërohemi edhe ne, si gjithë të tjerët. Me një përjashtim(th), megjithatë: ata lavdërohen, e ne – stërlavdërohemi, mbilavdërohemi e tejlavdërohemi.

Çdo popull, pa asnjë dyshim, ka fjalë që i mungojnë: sa më i zhvilluar e më i qytetëruar që të jetë, aq më shumë e vë në spikamë nevojën për të piketuar edhe mangësitë e veta, dobësitë, ligësitë, etj. Me synimin e vetëm që t’i flakë ato, të vetëdijesohet e të vetësensibilizohet, të bëhet më i avancuar, më i pastër, më i dashur për vete dhe për popujt e tjerë.

Ne, shqiptarët, edhe në këtë lëmë, them, nuk bëjmë përjashtim. Qortohemi, po, edhe ne. Me një përjashtim, megjithatë, edhe këtu: ata qortohen, e ne – pakqortohemi, nënqortohemi e, qëllon edhe - të hiçqortohemi.

Sepse, sa më rrahagjoks “burri”, aq më i privuar ndjenja për të kthyer qoftë edhe vetëm shikimin kah hija e vet. Kah ana tjetër e medaljes. Ajo e pamira, e palakmuara dhe, jo gjithaq rrallë, edhe e turpshmja e tij. Ai, për më tepër, i verbuar patriotizmi e narcizmi, është i prirur të shpallë si blasfemi, si sakrilegj, çdo mendim a shkrim që, qoftë larg, edhe vetëm vështron me bisht të syrit edhe më të voglin ves të shqiptarit, pale pastaj ndonjë nga ato plagët tona. Për të cilat - madje pikërisht me këtë emërtim: “Plagët tona” - foli para plot 86 vjetësh një nga patriotët më të mëdhenj shqiptarë, një nga ata më të merituarit, i biri i Abdyl Frashërit – Mithat Frashëri, në librin e tij të botuar në Tiranë më 1924.

Një varg pyetjesh, thuaj bërë në shekuj, u nxitën dhe u “shkruan”. Si për shembull:

A jemi ne, shqiptarët, vërtet, “kombi i parë i botës, mrekullia e tetë e planetit, raca më e qytetëruar e kontinentit, populli më i lashtë i gadishullit”, siç pyeti edhe tjetërkush para meje?

A jemi ne, shqiptarët, vërtet, “më trimat, më të ndershmit, më besnikët”?

A, vërtet, na qenkësha edhe Zoti – shqiptar?

Kush tha se populli shqiptar lindi para se të lindte Hëna?

A, vërtet, gjithë shqiptarët janë Mic Sokola?

A ka çmim shqiptari dhe sa kushton, vërtet, një shqiptar?

Cila është fjala më e shtrenjtë shqipe?

A, vërtet, jemi bij fisi t’përmendur, “qi t’tanë bota kah besa e nderon”?

Deri ku shtrihet Atdheu ynë? Deri ku arrin kënga e djepit shqip, apo deri ku arrin vajtimi shqip?

A janë vlerat dhe virtytet tona më të mëdha kombëtare (edhe sot): nderi, trimëria, burrëria, mençuria dhe besa? Apo kemi edhe ndonjë “vlerë” a “virtyt” tjetër, shtuar këtyre?

A vërtet, kemi adhuruar gjithmonë krenarinë me të cilën i kemi duruar tragjeditë, qëndresën me të cilën kemi ecur nëpër shekuj, vendosmërinë me të cilën jemi përpjekur për sendërtimin e qëllimeve tona liridashëse?

Apo jemi ”Racë prej tutkalli” me një “tregim dignity”, me dinjitet e krenari tragjike (Faik Konica); popull me “dregëza që na përçudnojnë” (Ernest Koliqi); komb me jo pak “vagabondë” (Gjergj Fishta); “tragjikët e Europës” (Koço Danaj)?

Apo na duhet: të hapim kutinë e Pandorës shqiptare. Të shpluhurosim ndërgjegjen vetjake dhe kombëtare. Të flakim vogëlsirat shpirtërore, që na shëmtojnë. Të pranojmë (që të mos na përsëritet) se me të madhen luftë që bëmë, në shekuj, e bëmë kundër - njëri-tjetrit, luftën vëllavrasëse. Se shqiptarët më të mëdhenj dhe më të njohur (pos njërit, më të madhit: Skënderbeut) punuan, jetuan dhe vdiqën – jashtë Shqipërie. Se tjetrit i shohim qimen, e vetes as traun. Se më se njëherë na prin – inati. Se jo pak farë të hidhura ka fusha jonë kombëtare. Se disa nga figurat më të njohura patriotike vetë – i vramë. Se më të madhen plagë kemi – përçarjen, ndasitë, mospajtimin, urrejtjen e ndërsjellë, smirën. Se natyra jonë është plot me rrebe. Se jo gjithmonë na e patën fajin të huajt dhe fati, e jo pak e kemi fajin edhe vetë. Shkurt; se patriotizmin ndonjëri nesh e ka – zanat. Se kemi rendiment bukur të lartë – tradhtarësh. Se qëllon të jemi qengja, kur do qenë luanë, sikundër edhe jemi luanë, kur lypset qenë qengja. Se mjaft shpesh harrojmë “me çilë sytë, me ja vue gishtin kryes e me mendue mirë” dhe “me ba nji rrmim të ndërgjegjes komtare” (Fishta). Se çdo shqiptar do që të jetë i parë dhe – bajraktar. Se jo më kot dhe as gand na tha italiani: “Tutti Albanesi, tutti comandanti!”(Secili shqiptar – komandant). Se jemi popull i ndarë në dy pjesë, në tri fe, në katër anë të botës, në pesë shtete, me shtatë, tetë, nëntë a dhjetë milionë banorë. Se tre shqiptarë bëjnë pesë parti, etj., etj., etj.

Sepse: nuk jetohet nga rrahagjoksi as lavdi. Nuk na mbajnë fjalët që kemi tepër, por ato që na mungojnë. S’bëjmë dot pa dritë, por do parë dhe hija. Do mësuar nga pësimet. Do ditur kujt t‘i besohet. Kurrë s’e ka fajin pasqyra, po fytyra. As jemi primitivë, as ahistorikë, as çifutë, as zezakë. Më shumë se mitet, na nevojiten çmitizimet...

(Edhe) Faiku i quajti këto dëshpërime – plagë. Plagë që nuk shërohen kurrë, po të mos i vëmë në shënjestër, po të mos i piketojmë, po të mos i konstatojmë dhe luftojmë, po t’i mbyllim, t’i mbajmë të paqena, të hiqemi sikur nuk ekzistojnë. Se, heu, pale ç’përfitim mund të nxjerrë syresh – armiku. Shkjau. Grekërit.

Se plaga, po s’u shërua, – metastazohet, thellohet, përhapet, zgjerohet. Le shenjë në shpirt të njeriut për jetë, siç tha Faiku. Të vësh gishtin në plagë, pohon ai, do të thotë të kesh një të mirë: se kjo të bëhet një mësim për të pastajmen, mësim ky që të bën më të fortë dhe më të zotin të durosh të tallurat e fatit.

Faiku ra në mendime dhe pyeti vetveten, ai më 1929, e ne, njësoj, më 2010: si shpjegohet dhe a është fare e mundur që të ketë shqiptarë, që e lënë vendin e tyre, Atdheun, vendlindjen, lënë prindërit, miqtë e shokët, kushërinjtë e farefisin dhe “venë të rrojnë në vise të huaja e të largme, në mes të zhurmave e të tymeve të fëlliqura të fabrikave”?

Faikut i ngjethet mishi nga shqiptarët, që s ’tërhiqen mënjanë e t’ua lëshojnë vendin më të mirëve e më të zotëve. Përkundrazi. Me djallëzira, me shpifje, me padrejtësira, jo vetëm nuk qasin, por largojnë tërësisht “gjith’ata shqiptarë që mund të sillnin ndihmë të vërtetë për lartësimin e vendit”.

Ramiz Kelmendi

Te 99 pse do thuash sepse hahen me njeri tjetrin ska ku te shkoj me keq me

he mo ky --kur u be dhe ky te shesi mend ----se ka inat prandaj se se arrin dot atje ku ka arritur

Cfar nuk thone mi amon shajme njeri tjetrin jemi mesuar me kete ritem ne shqiperi po e bejne neper forume jo mo ne realitet .

cdo popull nuk shkon mire me njerezit e vet ..nuk e kemi vetem ne kete te mete .perjashto vetem popullin cifut ....

Keshtu e ka zakon shqiptari...

sheh si bon sikur ka gjith boten nen sundim;u bo katunari shet lop e dhi ble nje pal xhinse e shkon naper qytet krejt tangellik(e perdor e vet ket shprehje zakonisht)

[You must be registered and logged in to see this image.]Kur shahen me njeri tjetrin cfar do thon me [You must be registered and logged in to see this image.]