Shkaku pse shkruajme pse heshtim pse jemi gjate se bashku

Per te shprehur dy fjale mbi librin Pergjigje per dashurine ndash in memoriam per Dritan Celen mund te ishte secili prej 60 autoreve te cilet prej vitesh por sidomos qe prej pese vjetesh mblidhen dhe takohen dite pas dite ne te njejten pike-te plotesojne me fjale mozaikun e portretit te Tanit
- nga ana tjeter ta kapercejne ate formulim gati fatal te atit te tij shkrimtarit te cmuar Zija Cela se per dashurine shkruhet vetem pas vdekjes duke dhene permes ketij libri nje deshmi me shume se per dashurine shkruhet e flitet gjithe jeten.
Duket sikur mos nje here nje here tjeter jeta priret me ngulm te marre formen e nje libri. Ndoshta kjo ndodh per te na kujtuar se dashurite qe nuk kane nevoje te shkruhen jepen perdite ndersa pergjigjet per dashurine i shkruajme per te mos harruar njerezit e dashur dhe mbi te gjitha per te mos harruar ate gjurme qe njerezit tane te dashur lene tek ne gjersa behen vetja jone.
Ne rastin e librit Pergjigje per dashurine bindemi se rikthimet behen me deshmuese se ardhjet dhe ky liber punuar me dashamiresi dhe perkushtim shnderrohet ne nje akt te madh dhurimi.
Ne perfytyrimin tim kujtesa njerezore i ngjan nje krematoriumi. Ajo djeg me te pafajshmit. Nuk kursen emra data vende fytyra gjeste poza dhe poste. Ndaj sot pas pese vjetesh kur distanca nga perkthyesi dhe njeriu Dritan Cela eshte bere thuajse e njejte me largesine tone nga hena te cilen e shohim thuajse perdite mund te pyesim se cna detyron tjeter vec miqesise te mblidhemi ta kujtojme ta ribotojme dhe te rishkruajme per te
Pergjigjet mund te jene shume por njera prej tyre mbase me e drejta eshte vepra.
Thene ndryshe jo thjesht Tan Cela ai qe ecte perkrah nesh neper keto rruge besoj se eshte njeriu qe na mbledh por Dritan Cela nje lloj i heshtur si sot si i krijuar per te mos rene ne sy qe tani shetit mes rreshtave te drejtvizore fjaleve qe perktheu eshte me se shumti shkaku pse jemi ketu pse shkruajme pse heshtim dhe pse duam te jemi gjate se bashku.
Mendohet se e ka thene Borges-i por edhe nese jo atij i shkon formulimi nuk e kam frike vdekjen i trembem pavdekesise. Dritan Cela duhet ta dije kete.
Kam ndjesine se ne moshen e tij njeriu nuk priret te vendose kufijte e fundit dhe as ti mendoje si vepra punet e perditshme. Ai kenaqet duke vendosur shenja dhe piketa duke besuar se ka kohe per gjithcka. Po te veresh datat e doreshkrimeve te paraqitura ne kete liber dhe te shohesh se per sa vite i perktheu Dritan Cela ato qe ne forme antologjike i gjejme aty fillon te besosh se per te koha si koncept dhe si realitet nuk ka ekzistuar ndonjehere. Para tij ka pasur vetem hapesire nje hapesire thuajse te zbrazet qe duhej mbushur jo me ngut por me ate pjese bote qe i mungonte botes sone te mbyllur me ate pjese te se bukurise se botes qe i mungonte botes sone. Ndaj qe ne skicimet e para te Dritan Celes madje qe ne kryehere te tyre gjejme emra te sigurt. Por me shume se emrat e sigurt tek perkthimet e tij te cilat per nga profesionalizimi dhe perkushtimi mund te
cilesohen pa drojen se e teprojme si krijimtari e mirefillte ne edhe sot ndjejme gjuhen shqipe ne nje nga plotnite e saj gjejme shije dhe durimin e asaj mjeshterie qe i pret puna ngaqe nuk ka frike vdekjen por qe si gjithmone i trembet pavdekesise fjales se shkruar.
As sot pas pese vjetesh nuk mund te gjendet ndokush qe te na thote se ku gjendet kufiri i asaj qe duam dhe qe mundemi te bejme. Askush nuk mund te na binde per shembull se sa simfoni te tjera do te kishte shkruar mjeshtri Moxart nese udhetimi i tij nuk do te ndalej ne kilometrin e 35-te. Askush nuk e di nese pikturat ne moshe te thyer te nje piktori si Amedeo Modigliani qafat e portreteve te te cilit qelluan te ishin me te gjata se jeta e tij keputur ne centimetrin e 36-te te tablose do te ishin po aq magjepsese. Askush nuk mund te hamendesoje nese veprat e nje Migjenit te pleqeruar qe u shtang ne moshen ne moshen 37 vjecare do te ishin me te fuqishme se ato te Migjenit te ri. Pra le te mos e bejme te njejten retorike edhe per Dritan Celen se paku jo ne kete dite te perkore. Cdo gje me sa duket ndodh sepse duhet te ndodhe ne menyre te pashmangshme. Dhe cdo gje qe ka ndodhur pervecse nuk mund te zhbehet eshte edhe e vetemjaftueshme. Pasi tani nese therrisnim si ne nje seance spiritizmi Dino Buzzat-i Italo Calvino Luigi Pirandellos Leonardo Sciascia Cesare Pavese Alessandro Barico Luciano de Crescenzo Susanna Tamaro Dacia Maraini Carmine Abate dhe shume te tjere qe u bejne shoqeri ketyre emrave kuptojme se ceta e profeteve te tij deshmues eshte e madhe dhe mbi te gjitha mund ta paqtojme veten duhet iu gezuar asaj qe kemi dhe jo asaj qe mungon nga Dritan Cela. Ndoshta keshtu do e kuptojme se Dritan Cela ky njeri dhe perkthyes i vetebere dhe qe i kishte bere po vetem te gjitha i paskesh caktuar drejt kufijte e tij te pare por qe sic na shfaqen ne kete liber nuk do te ishin detyrimisht edhe kufijte e tij te fundit.
Fati sillet me ne njelloj si Polifemi.
Kerkon nen barkun e deshve ate qe eshte nisur per udhe. Pikerisht Odiseun. Njeriun qe i braktis gjerat e sigurta dhe niset per kismet ne kerkim te fatit tjeter. Fshehja nuk mund te na shpetoje ashtu sic as vdekja nuk mund te na zhduke per fare kur dime dhe mundemi ti pergjigjemi dashurise. Njeriu edhe ne caste te veshtira i ka gjetur pergjigjet perhere dhe nje nga pergjigjet me te mbarat ka qene pergjigja permes dashurise duke mos u lodhur se theni dhe se shkruari fjale duke mos u penduar per fjalet qe themi duke shkembyer kujtesen e tonet me kujtesen e te tjereve gje qe ne vetvete eshte nje akt pasurimi.
Tek e fundit te gjithe ne qe ndodhemi si pjese e ketij libri por dhe ata qe sot nuk jane mes nesh te gjithe ata qe jane shprehur por edhe te tjeret qe nuk e kane pasur por mund tu jepet kjo mundesi te gjithe ne pre nuk mund te bejme me shume se kuajt Akilit qe na rrefen Konstandin Kavafi te cilet turfullojne shkundin jelen mihin token me kembe por nuk e zhbejne dot me vepren e pandreqshme.
I kthehem dhe nje here besimit se nje nga rruget per te jetuar edhe pas vdekjes eshte ti pergjigjesh me dashuri nje dashurie qe na eshte dhuruar ashtu si ne te vertete e gjejne ne cdo faqe qe dora e njeriut ka prekur tek libri Pergjigje per dashurine ndash in memoriam per Dritan Celen liber i shkruar nga te ngjashmit e Dritan Celes qe ne nje menyre do te thote nga Dritan Cela vete.

Shkruajme per te hequr mallin dhe merzetin qe na rrethon,por heshtim sepse guximi na mungon.