Shtyhet koha e permbytjes boterore?

Me ngrohjen globale dhe shkrirjen graduale te mantelit te akullt te kores se Tokes niveli i ujit ne Oqeanin Boteror eshte ne rritje. Por pritja e permbytjes se fuqishme te zonave bregdetare kontinentale pas 100 vjetesh ngjason me teper me nje fantazi te zymte, mendojne shkencetaret e Universitetit te Columbia-s, te cilet publikuan nje artikull mjaft interesant me kete teme ne revisten Nature.

Klimatologet shpesh flasin per nje intervencion te mundshem te Oqeanit Boteror ne te ardhmen - per shkak te shkrirjes se akujve niveli i tij po ngrihet dhe ai po vershon ne kontinent, duke mbuluar pjeset bregdetare te steres. Hulumtuesit nga Universiteti i Columbia-s perpiqen te qetesojne te preokupuarit: ne shekullin e ardhshem “permbytje boterore” nuk do te kete. Kesula e akullt e Tokes - Arktiku, Antarktida, Groenlanda dhe akullnajat malore - edhe pse ka filluar te shkrije ne keto 10 vitet e fundit pak me shpejt, nuk po ndryshon megjithate ne menyre kaq intensive saqe Oqeani Boteror te “rritet” deri ne disa metra.

Por se c’nivel do te arrije Oqeani deri ne vitin 2100 - kjo eshte nje ceshtje e diskutueshme. Perhapja e vleresimeve eshte mjaft e madhe: nga 10 cm deri ne 1.5 metra. Shkencetaret ruse mendojne, se nuk ka gjasa qe niveli i oqeanit te ngrihet per 100 vitet e ardhshme me me shume se disa dhjetera centimetra. Tani niveli i tij cdo vit rritet me 2.5 - 3 milimetra, tha Zevendesdrejtori i Institutit Kerkimoro-Shkencor rus te Arktikut dhe Antarktides Aleksander Danillov. Arsyeja e rritjes se nivelit nuk eshte vetem shkrirja e akujve, por edhe ngrohja e ujit te Oqeanit per shkak te ngrohjes klimatike.

Ne qofte se uji ne Oqean do te rritet 1 meter, nen rrezikun kercenues te permbytjeve do te ndodhen Shen Petersburgu, Gadishulli Jamal ne Arktik, Gjermania Veriore, Holanda, Delta e Nilit dhe Ganga-s, parashikojne oqeanografet. Ne zonen e riskut do te jene pothuajse te gjitha zonat ultesira te steres ne pika te ndryshme te rruzullit tokesor, mendon Aleksander Danillov:
- Ne mund te shqetesohemi seriozisht per Venecian, per ishujt shume te ulet ne Oqeanin Paqesor - Ishujt Marshall, ishujt e Kuk-ut (Cook Islands), Ishujt Maldive ne Oqeanin Indian. Ne pjesen e bregut te Gadishullit Jamal ka shume zona bregdetare qe mund t’i nenshtrohen permbytjeve.

Por ky eshte, sipas mendimit tim, skenari me pesimist. Nuk ka gjasa qe ai te gjeje realizim ne jete, shprehet studiuesi i akujve, gjeografi rus Nikollai Osokin:
- Vezhgimet e kores se akullt ne Antarktide sugjerojne se nuk do te kete shkrirje drastike te akujve. Prandaj s’ka se nga te merret nje vellim shume i madh uji, i afte qe te rrise ne menyre te ndjeshme nivelin e Oqeanit Boteror.
Mos harroni se ekuilibrin ne gjendjen ne fjale e vendosin vete ligjet e natyres. Nikollai Osokin kujton, se me rritjen e temperates se ajrit, per shkak te ngrohjes globale te klimes, intensifikohet dhe avullimi i ujit nga siperfaqja e Oqeanit Boteror. Ndersa kjo do te thote, se rritja e nivelit te tij ngadalesohet. (B.L/Zeri i Rusise)