Zberthimi i fjaleve Shqipe.

Gjuha Shqipe
sa e mirë
sa e ëmbël
sa e dlirë...
____________

Në këtë temë kemi GJUHËSI.
Zbërthejmë çdo fjalë të gjuhës Shqipe, e cila është më e lashta në botë.

Etimologjia e emrit ZEUS
Etimologjia e emrit apo fjales ZEUS shpjegohet direkt me shqipen.
Vete lidhja llogjike e kesaj fjale apo emri, te con ne funksionin qe kishte ky perendi apo kryeperendia e Olimpit.
Ai kishte rrufene.
Ishte rrufe hedhesi.
Ndeshkonte me rrufe, etj. etj.
Tani, po te marrim ne analize rrufene apo bubullimen...aty kemi nje zë te fuqishem, te tmershem dhe te frikshem.
Pra baza eshte ky ze.
Lidhja llogjike eshte ZERI.ZEUS = Zëë-s
Pra zë madhi, zë forti.
Ne asnje vend nuk shpjegohet ky emer me gjuhen greke ( si shume e shume emra te tjere )
Me falni zberthimi i kesaj fjale nuk eshte i imi, por, nga gjeniu Robert d'Angeli

Jo se eshte e nevojshme qe te jete nje teme me vete etimologjia e emrit Zeus, por, mendoj se ishte per t'u konsideruar kjo fjale, pasi ben pjese ne kryeperendine e Olimpit dhe, me qe eshte nje nder bazat e mitologjise ky krye perendi dhe emri i tij zberthehet me shqipen.
Pra kur koka...zberthehet me shqipen, cilido ka te drejten te merret me gjymtyret.

Para se te kaloj tek termi Problem ndersa po prisa te hapej PC, po thoshja me vete - Jam duke pritur...
Kur PC ende nuk ishte gati me erdhi ndermend fjala duke qe ne disa vende e thone tuj ne te tjera vende e thone tu
Per kete arsye shtova dhe dy rrjeshta per fjalen duke

Separi, po te marrim ate pjesezen ''tuj'' dhe qe ka lidhje me paskajoren, valle a do ta kundershtoje kush se eshte e njejte me anglishten?
Me te njejten pjeseze ''to'' = tu
to go, = tu ik = duke ikur
to eat, = tu henger = duke henger = (ngrene)

Kemi fjalen Problem

Pra tani le te dalim tek termi PROBLEM.
Kemi dy fjale aty PRO + BLEM
Me ''PRO'' kemi kuptimin e perparesise, pra fillim, me pare etj.etj.
Tani, vazhdojme me fjalen ''PRO''
Kjo fjale nuk ka asnje kuptim tjeter, pervec kuptimit parashikues qe ne shqip e gjejme me te njejten fjale pra parë ose përpara
Perpara = mbrosta ne greqisht.
Perpara = avanti ne italisht.
Me italishten te mos ngatarrohet me fjalen ''prima'' e cila nga fonetika nuk ka asnje lidhje me fjalen ''avanti''
Pra, fonetikisht, edhe kjo fjale italiane eshte 100% me prejardhje direkte te pellazgjishtes, pra shqipes.
Gjithashtu,te mos ngatarrohet as me fjalen greke ''prota'' qe perseri fonetikisht eshte direkt fjale e shqipes.
Ndryshe nuk shpjegohet qe gjuhet e lart permendura shkuan ne formimin e dy fjaleve te tjera si; mbrosta dhe avanti.
Po ne shqip si eshte kjo fjale?
Para meje.
Para teje.
Para cuna.
Para partizane...etj.etj.
Paraaa...marsh !
Kurse greket thone;
Mbrostaaaa partizani..
Mbrosta cunaaa
Mbrosta mu ( meje )
Mbrosta su ( teje )
Nuk thone greket keshtu;
Prota mu.
Pra greket ne kete rast fjalen ''prota'' e kane te nje kuptimshme, ndryshe nga shqipja qe e ka dy kuptimshme.
Ne shqip kjo fjale shpreh kohen dhe vendin, gje e cila nuk ndodh ne greqisht keshtu.
Tani italianet thone;
Avanti meje ( davanti a me)
Avanti rragazi = para cuna
Avanti a te ( davanti a te) = para teje
Pra edhe ne italisht nuk thuhet keshtu;
Prima cunaaaa
Prima partizane
Prima teje
Prima meje
Pra edhe ne italisht kjo fjale eshte e nje kuptimshme, pra e kemi fjalen per germat P + R + O, nga ku kemi fjalet ''prota dhe prima''
Eshte i pari
Ne greqisht = protos
Ne italisht = primo
pra me fjalen '' i pari '' te shqipes kemi kuptimin e atij qe duket, qe shikohet..pra i parë ( me sy, nga syri etj.)
Kurse kur themi Para cuna pra rrjedh nga te parit, nga te shikuarit, ai qe shikohet ne fillim. Gjithashtu nen kupton dhe kohen, pra ka dy kuptime kohe + vend, gje e cila nuk ndodh as me greqishten e as me italishten.
Ketu kemi pjesezen PRO, qe nuk eshte asgje tjeter vec asaj qe thame.
Etj.etj.etj.
Pra nuk e ka hic gabim gjeniu Robert d'Angely qe verteton shkencerisht se gjuhet greke dhe italiane jane bija te shqipes.

Pra kjo pjesez nuk shpjegohet me keto dy gjuhe.
Ne themi shpesh edhe pjesezen pre
Pra shpesh themi; prehistori
Ajo pjeseze pre nuk eshte asgje tjeter vecse shkurtim i fjales para
Pra sikur te themi parahistori nuk do jemi aspak gabim.

Tani kemi pjesen ''BLEM''
Sot kemi fjalen ''vlima'' ne greqisht, pra ''pamje'' dhe qe neper vite ka rrjedhur nga folja ''vlepo = shikoj''
Por, ajo qe ka bere gjuhet e reja me shume se kushdo tjeter eshte dialekti...pra parimi fonetik dhe, gjithashtu, koha.
Tani tek ''vlima = vlepo''
Marrim te fundit qe eshte ne perdorimin e perditshem ne gjuhen greke.
Vlepo... a ka kjo fjale ngjashmeri me ndonje fjale te shqipes. Si nga kuptimi ashtu edhe nga fonetika e cila ne saje te mije vjecareve ka pesuar ndryshim?
Vlepo dhe veshtro, a jane larg njera tjetres? Si nga kuptimi po ashtu edhe nga fonetika?
Perderisa pjeseza pro eshte e qarte, a nuk na del edhe ky kuptim shume i qarte.
Parimi fonetik qe eshte motorri kryesor ne formimin e nje gjuhe, ka bere kete ndryshim.
Sic e kemi tek Homeri, te grekizuar jashte zakonisht keq, blegerimen e deleve te Qiklopit, ku ne Odisene ( e grekizuar) gjejme nje blegerime qe nuk i pergjigjet aspak realitetit apo asaj qe quhet onomopati.
Per sqarim, fjala onomopati, ka kuptimin e nje emri qe percaktohet nga veprimi apo sjellja e objektit.
P.sh ne shqip kemi fjalen brumbull.
Ky insekt ka emer onomopatik, sepse e ka marre emrin nga sjellja e tij, pra nga zhurma qe ben...bru bru bru....
Pra e kishim fjalen me lart tek delet e Qiklopit ne Odisene.
Aty, ne perkthimin grek kemi nje blegerime teper fallso dhe te sajuar shume keq.
Aty delet e Polifemit blegerijne ne kete menyre ; Vi...vi...vi...vi...
Por asnje dele ne planetin toke nuk blegerin ne kete menyre.
Delja blegerin keshtu ; bëë...bëë...ose beee be beee.
Pra pse e permenda kete gje?
Se pari e permenda ne sherbim te qellimit onomopatik dhe sesi behet ndryshimi i zanoreve dhe germave ne gjuhen greke. Por, pa dashje doli edhe fallsifikimi qe greket kerkojne te bejne ne lidhje me gjuhen qe eshte shkruar Iliada, dhe Odisea pra me shqipen.
Qllimin e kemi tek fjala vlepo e greqishtes se sotme.
Duke qene fonetikisht shume here me e varfer se shqipja, greqishtja sidomos ne fillimet e saj, (edhe sot) nuk arrinte ta shqiptonte germen ''ë'' dhe detyrohej ta bente '' i '' si edhe germen '' y''
Edhe sikur t'i referohemi fjales shqipe gjuha qe greket ne fillimet e tyre e kishi gluha dhe me pas e bene glosa pra, para zanores ''u'' vendosen germen ''L'' sikurse ka ndodhur edhe me fjalen
''vlepo'' = vepo = veshtro (qe eshte sot ne shqip)
Ne latinisht e kemi ''vedo'' pra pjeseza '' ve '' nuk ka pesuar asnje ndryshim.
Pra vlepo = vepo = vedo = vedi = Veshtrim.
Nga ketu e kemi edhe prej ardhjen e fjales PROBLEM, e cila nuk eshte asgje tjeter vec nje fjale shqipe e hershme.

Fjala Magnet dhe fjala Mania.
Kjo fjale perdoret gjeresisht ne Europe dhe pothuajse te gjitha gjuhet europiane e thone kete fjale me dia ndryshim te vogla ne trupin e saj.
Diku thuhet; Magnet.
Giku tjeter thuhet; Manjet. etj.
Tani...nga e ka prejardhjen kjo fjale?
Nuk ka asgje per t'u cuditur qe kjo fjale eshte direkt shqipe gje, te cilen do ta vertetoj me poshte. Eshte nje fjale qe ne perdorim shpesh e cila ka lindur fjalen Magnet.
Kur themi Magnet, kemi parasyshe, Terheqjen, dhe vete metali i magnetizuar, pra ai qe terheq copa te vogla metali, si psh, gozhda, thumba, copa telash etj. eshte terheqesi i tyre.
Gjithashtu, kjo fjale perdoret shume dhe ne kuptime figurative.
Por, nuk duhet te harrojme dhe fiziken e cila e perdor shume kete fjale kemi shprehjen e domosdoshme ne fizike e cila eshte; Fushe manjetike.
Por cfar eshte fusha manjetike, pervec se ''fusha e terheqjes''?
I mora keto shembuj qe ta ilustroj sa me mire fjalen magnet dhe prej ardhjen e saj.
Greket kete fjale e thone; Magniti!
Kurse ne shqiptaret e themi; Magnet.
Kete fjale, ne e themi ashtu sic te tjeret e perdorin, por duke harruar se ne domosdoshmerisht, themi dhe origjinalin e kesaj fjale ne jeten tone te perditshme.
Pra, kremi me kuptimin e terheqjes, fjalen Mahnitje
Cfar eshte maghnitja ne shqipen tone?
Kur themi u mahnita, pra ajo qe pame na rrembeu shikimin, mendjen, degjimin etj. A nuk ka lidhje logjike kjo me fjalen terheqje?
Mahnitjen, si fjale me vete, gjuhet e europes e kane ne termin fashino
Kurse ne shqiptaret e kemi sic e perdorim cdo dite...pra mahnitje
mahniti = magniti (sic e thone greket)
Mahnit = magnit.
A kush ndonje kundershtim deri ketu?
Tani vazhdojme me poshte.
Nga fjala e shqipes [b] mahnit kemi lindjen e nje tjeter fjale qe perdoret ne gjuhen sidomos latine por edhe me greqishten e sotme.
Nga fjala mahnitje eshte e lindur dhe fjala mani
Pra, ti ke maninë te shkosh cdo dite ne stadium, etj.
Ti ke maninë te shikosh vetem Tv, etj.
Sikur fare pak te perqendrohemi dhe tek kjo fjale, gjejme nje lidhje llogjike shume te forte e cila nuk te con askund tjeter vetem tek kuptimi i terheqjes.
Pra ne qoftese pesoni i pare kishte manine te shkonte ne stadium, do te thote se ate e terheq shume stadiumi, pra mania e tij eshte stadiumi.
Kurse ne personin e dyte kemi maninë qe ai te shikonte Tv, do te thote se ate e terheq shume televizioni.
Pra dhe personi i pare dhe i dyti, kane maninë (mahnitjen) e tyre, ose terheqjen e tyre ne lidhje me satdiumin dhe televizionin.
Pra duket qarte se fjala magnet nuk eshte asgje tjeter vetem fjala shqipe mahnitje , ku, kete fjale e moren keto gjuhe nga fondi i shqipes dhe ne sot ia rimorem dhe e perdorim te perpunuar nga ata.
Kurse fjalen mahnitje, e perdorim ne origjinalin e saj milenar.

Duke marre shkak nga nje postim i Enes, ne lidhje me keta tre vullkane, me lindi deshira te bej etimologjine e keyre emrave,te cilet zberthehet vetem me gjuhen shqipe.
-Etna.
-Vezuvi.
-Hekla
Etna, kete fjale (emer ) qe ka ky vullkan, prane te cilit kam qene dhe vete rreth 500 -600 m larg, eshte dhe e ka direkt nga shqipja dhe nga fjala etje pra e etura, etna qe do uje etj. emer ky qe i eshte vene ketij vullkani nga bestytninte e pellazgeve (shqiptareve) ne ate kohe.
Kurse, fjalen etje italishtja e sotme e ka sete
Sidomos germa e pare ''E'' e emrit te malit apo vullaknit Etna, germe e cila nuk ka levizur nga shqipja e sotme tek fjala etje e deshmon me se miri origjinalin e emrit te malit. Gjithashtu, germa ''s'' (tek fjala e sotme italiane - sete) te cilen gjuha e re qe sapo kishte filluar te ngjizej (latine) e perdorte ne nje perqinjd te madhe ne formimin e saj. Po ashtu, germa ''s'' eshte teper e perdorshme, jo vetem tek gjuha e re latine, por edhe tek gjuha tjeter qe lindi nga fondi i shqipes pra...gjuha greke.
Kurse Vezuvi, perseri e njejta gjuhe ka bere dhe emertimin e tij.
Ne fjalen Vezuv kemi dy sinonimet e vjetra te fjales apo emrit Veze.
Pra edhe forma pak a shume e majes se Vezuvit eshte si nje veze per se gjati dhe, me te drejte pellazget qe banonin dhe ne Itali, Troje, Greqi e deri ne veri lart te Europes ne Kaukaz, i kane vene kete emer ketij vullkani.
Sot, ne shqiptaret qe flasim gjuhen me te vjeter te europes, kemi produktin e pules te cilen e quajme vezë
Ky emer nuk ka ndryshuar qe nga kohet e lashta.
Po, pikerisht sot, italianet, produktin e pules e quajne uva = vezë.
Nen forcen e kohes, gjuha latine (qe lindi nga shqipja) e cila lindi dhe gjuhen italiane, mori vetem pjesen e dyte te ketij sinonimi.
Nga postimi i Enes e cila na ka sjelle ketu edhe daten e shperthimit te Vezuvit, lexojme aty vitin 79, vit, kur ka shperthyer Vezuvi.
Por, para se te shpertheje nje vullkan, ai ka shenja, qe ndoshta ne ate kohe, nuk mund t'i dinin sic i dime ne kohen e sotme, por, sidoqofte, keto shenja, jane me anen e tymit qe vullkani ka rreth tij, vatra keto qe perfshijne nje distance nga krateri, mbi nje km.
Pikerisht eshte nje kohe qe gjuha latine kishte lindur nga fond i shqipes, por, sinonimet nuk ishin ndare plotesisht nga njeri tjetri.
Kete te fundit e thashe, sepse ne vullkanin Etna, prane te cilit kam qene sic e thashe (ne Taormina) kishte vatra tymi, te cilat vinin deri poshte, ku ndodheshin edhe pjeset e banuara te njerzve. Kjo i ka cuar pellazget qe fillimisht ta quanin Etna (e etura)
Pra , qe te dy keta emra, jane komplet emra shqiptare, dhe me qe kemi te bejme me emra malesh, ata nuk mund te ishin nen lakimin qe koha u ben fjaleve, pasi keta emra i perkisnin maleve duke shprehur keshtu nje madhesi, te cilen koha apo parimi fonetik, nuk mund ta ndryshonte.
Po ashtu dhe vullkanin tjeter me emrin Hekla.
Te mos harrojme, se, ne qoftese ky vullkan eshte shume larg Shqiperise se sotme, feniaksit, edhe ata kane qene shqipfoles (pellazge) gje te cilen shume shkencetare e kane pohuar dhe vertetuar kete fakt.
Nuk do te thote se duhet e jetosh mbi nje mal dhe pastaj t'i japesh nje emer atij. Emri i nje mali, kryesisht vendosej qe nga largesia, sepse ne vizionin e njeriut, mali gjithone eshte prane ketij njeriu, pra si i pranishem, gjithmone ai do te kishte nje emer...sikurse malet edhe e kane kete emer.
Si pasoje e studimeve, eshte dale ne perfundimin se;
Dhe ky emer, (Hekla) ka perseri lidhje me shqipen.
Ne shqipen me te vjeter sesa kjo qe ne kemi perpunuar sot, vuajtjes i thonin heka (ne veri edhe sot keshtu i thone)
Sot ne kemi shprehjen ; Ah...cfar eshte duke hequr ai, pra me kuptimin qe ai po vuan etj.etj
Heka...apo vuajtja e nje mali, kur ai eshte vullkanik, duket qe nga vatrat e tymit qe thame me lart dhe cdo sy, sado i pa stervitur te jete dhe sado primitiv te jete nje poupll prane te cilit, ka nje vullkan, ai do da dalloje se dicka eshte ne brendesi te ketij mali, dicka jo e mire. Popujt me bestytni primitive kete hekë = vuajtje mund ta justifikonin dhe me nje demon, apo perendi hakmarrese e cila jep denime etj.etj.
Pra si perfundim, emrat e te tre ketyre vullkaneve shpjegohen vetem me shqipen.
Ndokush qe nuk do ta besoje kete qe thame, me mire le te shikoje se cfar ka ne skepticizmin e tij, sepse eshte per te ardhur keq qe, shqiptaret (ne) ende nuk dime mire prejardhjen tone, ende nuk dime se kush kemi qene dhe se cfar i kemi dhene qyteterimit boteror, fakt te cilin duan me cdo kusht te na i mohojne armiqte duke shtremberuar jo vetem historine, por edhe origjinen e plot shkencetareve dhe emrave te medhej te historise te cilet nuk kane folur gjuhe tjeter, pervec se shqipes qe ne flasim dhe sot.

Shembull i asaj qe kam shkruajt me poshte ne italisht.
"fantasma" e quajtur edhe "spettro" ne latinisht.Thuhet qe vjen prej greqishtes antike=phantazo.
Kush i jep origjinen kesaj fjale?Vetem gjuha shqipe.
phantazo=pa+n+t+az(s)+ o.
pa=forma "me pa" e gjuhes shqipes(paskajore e gegenishtes)
n=drejtim levizje
t=mbarim i nje nukli formues.
as=mohuesja e shqipes.Vjen nga dimensioni negativ i "sa".Ata 'as pan' dhe as degjuan gje/Kur themi "asgje" ne gjuhen shqipe themi ne fakt qe nuk shikohet ndonje gje"as+gje".
o=fund ndertues perfundimtar.
ndersa fjala latine "spetro" eshte me e kuptueshme ne lidhje me gjuhen shqipe:spetro=s+pe+t+ro
Ku ketu lidhja eshte me e drejperdrejte qe ne fillim te molekules se re gjuhesore.
s'pe=nuk pe,d..m.th lidhet me mosshikimin e nje dickaje,ne thelb me mosdukjen e saj.Vendosen vete tani origjinen e fjales "fantazma","fantazoi" jane thjesht fjale te shqipes se vjeter dhe jo te greqishtes se vjeter.

romul=ne drejtim te kundert leximi jep"lumor" fjale kjo e shqipes se sotme por qe paska qene shume vjeter.Vjen nga emri "(alb)lum=(engl)river=(ital)fiume".Duke i shtuar "+or" ktheht ne mbiemer si lumor,ujor,shkembor..ecct.Ju lutem vetem mos qeshni.Eshte njesoj si ajo qe kam shkruar me pare per percaktimin emeror "latin=n'ital"

Nga pellazgjishtja
1-) heq.......... e bene ; ..........elko = terheq
2-) qaj ...........e bene ; .........kleo = qaj
3-) hepem......e bene ;...........epome = ndjek, perkulem
4-) pjek..........e bene ;...........peko = pjek
5-) dhjes........e bene ;...........qeso = pëgër
6-) ki..............e bene ;...........kio = fekondoj
7-) rriell..........e bene ;............reo = rrjedh
8-) ziej...........e bene ;............zetho = vloj ( zesti = vape)
9-) miel..........e bene ;............a-meli-o = mjel
10-) jam.........e bene ;...........eime (ime) = jam
11-) kam........e bene ;........... exo (eko) = kam

xaos (kaos) = vjen nga fjala ha-ës = qe te perlan
skia, vjen nga fjala = hie-ja = hije, siluete
glossa-gloxa = gluha = gjuha
a-nip-sios= vjen nga = nip
lik-os =vjen nga = ujk-u=ulk-u = ujk
dhrakon= vjen nga dreq-i = dragoi
dhuri-os = vjen nga druri = dru, prej nga edhe dhris ( dhrasos)
niks, nikt-os = vjen nga =nata
il-os = vjen nga hell
lakana = lakra
thoraks =vjen nga = thurës, e thurur, nga roli i kraharorit per te mbrojtur.
simei-on = vjen nga shenjë
andhano = vjen nga = andë = anda = ënda = ëndje
thira =vjen nga dera = porte
minis = vjen nga mëni-a = mëri=zemërim
pirs-os = vjen nga prush ( pir, pirros =zjarr)
varvaros = vjen nga bërr-bërr ose vërr-vërr, sepse prapashtesa greke -os, nuk mungon kurre neper fjalet e formuara, pra kemi vërrvërr-os.Ose përr-përr-përr ( si )*( turtulli, qe flet shume dhe keq). Kjo fjale, perdoret per menyren e keqe te te folurit te greqishtes dhe latinishtes dhe jo, per te shenuar rracen. Varvaros ose barbare, quheshin ata qe nuk flisnin mire ato dy gjuhe, pra ne shenje ironie mbi quheshin bërr-bërr -ët.
oasis = vjen nga = ujësi = vend me ujë
mixos (mikos) = vjen nga = mykë
meli = vjen nga mjate
kak-os =vjen nga = i keq = kakë
tini = vjen nga = ti-në, ti, ty
Vizantion (Bizant) = vjen nga = buza
Sikelia ( Siçilia) = vjen nga = si kali , ose si-kel-ia = koke kali. Ate forme ka Siçilia. Dikur, çil i thoshin kalit, i cili ka shume sinonime me gjuhen shqipe, si gjoku, kulli= mëz, gjithashtu edhe çil.
Vrindhison (Brindisi) = vjen nga = brin dashi.
Italianet thone ; te ngreme nje brinsidi, pra nje dolli.Por te mos harrojme se dollite ngriheshin me bri dikur, se ai ishte gota.
Kerkira = vjen nga = kërcuri
Dhrepan-on = vjen nga drapën (Dhrapani)
Mitilini == vjen nga = sh********ja i lënë
Avissinia (Abisinia) = vjen nga = avissos = a vith-os = pa fund; pa [Banalitete]ë sic e quanin Abisinine ne ate kohe. Pa vithe.
Dhirraqion = vjen nga = Dyrrhëzat, Dyrrësi = Durrës
Odhiseus = vjen nga = udhë s`sheu = qe nuk e shihte rrugen.
Aqileus (Akili) = vjen nga = Aqilehti = aq i lehtë = Akili.
Agamemnon = vjen nga = Aqëmemënt = kaq me mend, iteligjent.
Menelaos = vjen nga = Mendja e la
Eleni = vjen nga = e-lëna, e braktisura, qe e kane lene mende.
Aiaks = vjen nga = jakës = gjakës= vrases.
Palamidhis = vjen nga = pallë-madhi, shpikes i madh.
Kujtojme ketu se greket e kane shume te perhapur prapashtesen midhi sepse kemi edhe emrin e Arkimedit = Arqimidhi, Arqimidhi = kryemadhi, (arqi= koke=fillim=krye),pra inteligjent, sic themi ne sot; koke e madhe. Kurse greket kurre nuk thone sot per nje njeri iteligjent frazen ; megalo qefali=koke e madhe, pasi keshtu kuptojne nje koke me permasa te medha, jo nje njeri inteligjent.
Likomidhi = vjen nga =ujkmadhi.
Perseri doli prapashtesa midhi = madhi
Arqimidhi = vjen nga = arqi =krye = pra, Arqimidhi= kryemadhi.
Pitagoras = vjen nga = bythegjeri. Emrin e vertete e ka patur Aristokle.
Kassandhra = vjen nga = qe sheh enderra = ka sa enderra.
Dhe vertet roli i Kasandres ishte parashikimi, falli, shikimi i enderrave.
Midhia - vjen nga= e madheja = e madhja
Athina = vjen nga = e thëna
Poseidhon = vjen nga = e pati denë = atij i ra deti ne pjese.
Poseidoni ishte perendia e detit. Nje nga mallkimet e tij e zuri dhe Odisene qe u soll deteve duke mos gjetur rrugen e duhur per kthim.
Pallas = vjen nga = i pall (atij) = ia pret, ka imagjinate, etj.
Dhimitir = vjen nga = dheu - moter
Apollon = vjen nga = Ap udhen ( Ap ullen)
Edhe sot bashktingelloret ''dh'' dhe ''ll'' ne mes shqipetareve shepsh zevendesohen natyrshmerisht.
Zeus = vjen nga = za-ës = zëë-ës = zëmadhi, zëforti. Zeusi ishte perendia qe kishte rrufene ne duart e tij dhe ndeshkonte me rrufe.
Kelti = vjen nga = kielltet = keltet = blu si qielli
Ligurët = vjen nga = ligurë = ligur, dobesuar
Tuskët = vjen nga = dushkut(të), ata te dushkut ( të Dodonës)
Thrakes = vjen nga = te trashet = Traket
Iliri = vjen nga = të lyrët
Eoles = vjen nga = Eolët= të hollët.
Iones (jonianët) = vjen nga = jon-ët, tanët.
Dhories = vjen nga = dorët = te forte, por, te rende.
Dhardhanes = vjen nga = dërdënët = te forte e dërdënë.
Leleges = lelegët = vjen nga = lejlek = te bardhe si lejlek.
Argjiei = argët = vjen nga = te bardhet.
Ivires = iberët = vjen nga = te gerët = te gjerët
Troes = vjen nga = trojanët = trujanët = ata jane plot tru.
Atridhet = vjen nga = atridët = bijte e stergjysherve, atrët = etërit, atë=baba.

Ne zberthimin etimologjik te ketyre fjaleve, perse eshte nevoja ta ritheksoj perseri qe nuk jane te miat, por, te shkencetarit Robert d'Angely. Kjo gje shkruhet ne fund te postimit atje, me lart.
As qe ka fare imagjinate aty, sic themi nga nje here ne...ja nusja ...ja dhenderri.
Fjalet jane aty...dhe nuk kane nevoje fare per imagjinate. Po qe se ndokush ka kundershtim, le te sjelle variantin grek.
Ky shkencetar ka studiuar edhe kushtet historike e politike te asaj kohe kur filloi te formohej gjuha greke dhe ajo latine, qe...per cudi, keto gjuhe vdiqen qe te dyja.
Por, ne kete rast nuk kemi vdekje, por, evolimin e gjuheve te sapo mbjella...ato filluan te rriteshin dhe keto gjuhe u mbollen ne fushen e shqipes sipas fakteve shkencore.
Nuk eshte fantazia ime dhe e askujt tjeter....por, eshte e verteta e zbuluar dhe e shkundur nga pluhuri i kohes, ajo qe na e tregon.

Per Pitagoren...po marr vetem fjalen e dyte te ketij emri pra kemi;
Pita + gora
Sot greket pjesen e dyte te fjales e perdorin per te treguar tregun.
Agora, e thone sot.
ne lidhjen llogjike qe del ne analizen e kesaj fjale ( pa e futur direkt Robert d'Angelyn ketu) del se, ne vendin qe kryhet shitblerja, nuk kemi nje korridor te holle, apo nje dhome te vogel, por, kemi nje shesh te gjere = gora, nga ku njerzit reklamojne prodhimet e tyre, pra kemi nje gjeresi = gore.
Pra nuk del hic si i pa sakte shkencetari Robert d'Angely.
Fjala gjere ne shqipen perdoret shume dhe sa per tregun kjo eshte e formuar direkt nga folja tregoj
Kurse italianet e kane nga fjala mall pra mercato = merce. Pra italianet e thone keshtu ; po iki te blej ne malltore
Greket e thone keshtu ; po iki te blej tek gjersia
Ne te dyja restet lidhja llogjike nuk humbet tek keto dy gjuhe, si tek latinishtja = italishja si dhe tek greqishtja e vjeter = greqishtja e re.
Kurse kjo shqipja e mallkuar, jo se e ke me te sakte kete fjale, por e ka me efikase.
Po iki ne treg....pra atje ku tregohen mallrat.
Por ne e kishim me shume tek fjala gora qe eshte dhe pjesa e dyte e emrit te Pitagores i cili emrin e vertete e ka patur Aristokle.

Po te analizojme emrin e Arkimedit = Arqimidhi.
Po te zberthehet ky emer me gjuhen e sotme greke del se, me te vertete ermi i tij eshte Kryemadhi.
Tani, lind pyetja si e kane greket cilesorin ''E madhe, i madh '' etj?
Dhe si e kane shqiptaret?
Greket e kane me fjalen ''megalo'' gje e cila as qe ka lidhje me realitetin e emrit te Arkimedit. Pra del qarte se ne kohen qe jetonte Arkimedi, nuk egzistonte mbiemri cilesor '' i madh '' ne greqisht ashtu sic e kane sot = megalo, por, filtej shqipja dhe cdo gje cilesohej me kete gjuhe, si dege e pellazgeve qe dhe greket jane.
Ate fjalen ''midhi'' nga e gjeten greket? Sepse nuk eshte vetem Arkimedi qe ka kete mbarese tek emri i tij.

Fjala Kaukaz qe eshte dhe emri i vargmalit te madh i cili ndan Europen nga Azia, nuk ka asnje shpjegim tjeter vecse me gjuhen shqipe.
Nje here nje djale po me thoshte nje anektode. Nuk kam qellimin te tregoj anektoden nga ana e saj humoristike, por qellimin e kam gjuhesor dhe do marrim ate fjale e cila na intereson. Ai po me tregonte sesi nje qytetar kishte vajtur ne nje fshat te larget shume dhe menyren sesi e kishin rrespektuar atje.
Pra, si fillim i sollen per te ngrene nje dash te madh dhe si shenje rrespekti ia dhane te gjithe dashin qe ta hante, kurse ai keputi nje cope dhe e hengri. Ata i thoshnin qe ta hante te gjithe se per ty e kemi pjekur etj.etj.
Me pas ai kerkoi uje dhe me nje here u ngriten te zotet e shtepise qe t'i sillnin mikut uje.
Pas pak, miku, pa tre burra te fuqishem qe me zor po mbanin nje kazan te madh mbushur plot me uje dhe po ia sillnin mikut.
Kur ai i habitur pa kazanin thote:
- Une nuk mund te pi uje ne ate kazan.
- Pse - i thone te zotet e shtepise - aty ka pire uje kaziu qe i ka briret dy metra te medha e jo ti qe e ke koken sa nje pjeper.
Tani le te ndalojme tek natyrshmeria e ketij tregimi qe une nuk e thashe te gjithe sepse nuk kam qellim humoristik.
Ajo fjala kaziu qe eshte emri apo percaktimi i kaut te zi na doli ketu me natyrshmerine e tij si ne cdo tregim apo bisedim tjeter normal e shoqeror. Pikerisht kete fjale e kemi dhe tek vargmali Kaukaz i cili eshte i perbere nga kjo fjale por e perseritur dy here sepse aty kemi fjalen kau dhe kaz. Fjala e fundit kaz nuk eshte asgje tjeter por vetem fjala kaziu qe sapo e pame ne nje tregim komplet popullor. Po, ku eshte ndryshimi i fjales kau dhe fjales kaziu ?
Me qe vargmali quhet kaukaz shpreh qarte se ne ato vende nuk rritet apo nuk jeton vetem kau normal me ngjyre si te kafet e me lara etj.etj. por kemi rritjen dhe kultivimin edhe te kaut te zi. Pra me fjalen kau duhet te kuptojme kaun normal dhe me fjalen kaziu duhet te kuptojme kaun e ngjyre te erret. Ndersa tek termi Kaukaz kemi shprehjen e koncentruar te te dy ketyre lloj kafsheve.
Ketu e ka prejardhjen edhe emertimi i ketij vargmali qe ndan dy kontinente, fjale e cila shpjegohet vetem me shqipen.
Ju kujtoj se edhe male te tjere kane emra te cilat shpjegohen vetem me shqipen sic jane p.sh. Vezuvi, Etna, Hekla etj. Por etimologjine e ketyre fjaleve do ta bejme nje here tjeter.
Valle kjo eshte nje rastesi? Apo shqipja ka qene zoteruse kudo?
Ajo qe nuk mund te mbulohet me dokumenta fallco eshte vetem gjuha. Le te lodhen fallsifikuesit e historise e te ngjarjeve, me gjuhen nuk maten dot.
Gjithmone gjuha do t'ua e cjerre masken.

Fjalen akoma qe greket e sotem e kane fjalen ''zyrtare'', pra fjalen e pare. Kurse ne si fjale ''zyrtare'' kemi fjalen ende .
Tani, shkurtimisht le te ndalemi tek fjala jone ende , qe kryesisht i perket dialektit gege.
Ende si fjale jo vetem qe tregon pritjen, por ne kemi dhe foljen me end .
Po te ndalemi tek folja end - me end dhe po ta analizjome veprimin e endjes kemi nje levizje te fillit endes, sa majtas e djathtas etj. pra nuk kemi nje levizje te drejte qe arrin shpejt ne nje pike te caktuar.
Tani marrim lindjen e fjales ende .
Ne qoftese une endem rrugeve, do te thote qe bej po ato levizje qe ben ai filli qe thame me lart, pra shkoj sa andej ketej.
Kur ne themi; ai ende nuk ka ardhe , ne keto fjale kemi pikerisht levizjen si te fillit te me siperm, qe profesionalistet e tezgjahut e quajne masur , pra; ai ende nuk ka ardhur, pasi ai shkon sa andej-ketej.
Ne kete rast, per fjalen ende kemi mbeshtetje shume te forte te foljes, te veprimit, pra te endjes si folje e cila tregon pune.
Ne vertet po presim, por ai endet ndaj dhe nuk ka ardhur.
Me u end rrugeve, une vonohem te shkoj ne shkolle.
Kjo fjali eshte e sakte ne kuptimin e saj.
Me u end pelhura kerkon shume pune.
Edhe kjo fjali eshte teper e sakte ne kuptimin e saj. Por fjalia e pare, me tregon mua qe endem kurse fjalia e dyte, tregon pelhuren e cila ka shume pune.
E perbashketa eshte se ne te dyja rastet kemi te njejten fjale.
Prej ketu ka dale ne shqip fjala ende pra qe ka lidhje direkt me kohen dhe tek koha eshte qellimi kryesor i fjales ende.

Tani fjala akoma .
Me lart, pranova dialektin gege qe eshte i pranishem ne gjuhen greke, gje te cilen e pashe vete kur isha ne Greqi. Tjeter pune se e kisha enigme kete fakt, do te ishte Robert d'Angely ai qe do ma sqaronte kete gje kur ka folur per etrusket.
Ashtu si fjala ende e natyrshme eshte qe fjala akoma shpreh kohen. Ne shqip folesit e veriut (te Shqiperise se sotme) kemi gjetur fjalen ende qe shpreh kohen qe eshte nje fjale edhe artistike nje kohesisht, kurse shqipfolesit e jugut (greket) kane perdorur fjalen akoma qe nuk eshte artistike, por do te thoshja se eshte fjale matematike.
Si ta kuptojme kete?
Le te ndalemi tek fjala akoma .
Koncepti nuk ndryshon, si tek ende si dhe tek akoma thjeshte keto fjale shqipe, jane perdorur nen forcen e dialektit nga njeri fis tek tjetri.
Akoma jo si koncept, por si fjale tani, ketu e kemi arsyetimin, pra kjo fjale tregon direkt kohen. Ndryshe nga fjala tjeter ende qe koncepton kohen , por nuk tregon kohen, fjala akoma e tregon kete kohe qe ne ndertimin e saj.
Ne qoftese tek fjala ende eshte folja me end , tek fjala akoma nuk e kemi kete folje, por kemi direkt kohen .
Le ta ndajme.
Kemi; Akoma = a + ko + ma .
Ajo germa a nuk eshte asgje tjeter vetem se folja eshte ne, gegerishte. Ajo ko nuk eshte asgje tjeter, por direkt koha. Ajo ma eshte persri eshte fjala shqipe ma - më qe tregon sasine. Ne kete rast tregon sasine e kohes.
Migjeni ka nje tregim a poezi qe e mbyll me fjalet; deri kur keshtu ma? Pra dhe tek fjalet e Migjenit, tregohet koha.
Tek fjala akoma kemi = eshte koha ma = a koha ma.
Me gjithate, fjalet e pa numurta qe ka shqipja, apo menyrat se si i sjell fjalet gjuha shqipe, jane me mijera.
Me kete dua te them se, para disa kohesh degjova nje mik vlonjat qe perdori fjalen; ftohma pra e kishte tek te ftohtit.
Nuk eshte e cuditshme qe pellazget e jugut (arvanitasit- greket e sotem) fjalen kohe ta kene thene dhe si kohma dhe qe ketej dalim ne perfundimin se ajo pjesa ma mund te jete thjeshte nje prapashtese.
Keshtuqe, fjala akoma eshte direkt ne kuptimin e kohes qe ne zberthimin tone mund ta themi; eshte koha .
Psh; ai akoma nuk ka ardhur.
Tani le ta themi me te zgjatur.
Ai, eshte koha, nuk ka ardhur.
Ai, a koha, nuk ka ardhur.

Le ta fillojme me spanjishten.
Kemi fjalen korason
Une e shkrova me germen k sepse nuk kam si e shkruaj ndryshe, por ne te vertete, ajo nuk eshte nje k e paster ashtu sic mund te themi p.sh. fjalen karroce etj.
Ne kete rast, germa k eshte nje h si e zgjatur, pak si e forte dhe del direkt si; horason ku germa h eshte e forte, e zgjatur.
Pra kemi hhhorason po qe na lejohet ta shkruajme ne kete menyre.
Tani ku rreh kjo fjale?
Se pari, qe te zberthesh kete fjale, duhet te njohesh pak dhe mitologjine shqiptare, ate qe ka arritur te na vije deri ne ditet e sotme.
Nga fjala; horason ne ndarje na del;
Hora + son .
Le te marrim pjesen e pare te kesaj fjale.
Cfar eshte ajo hora ?
Dikur, besimi i njerzve, sipas mitologjise shqiptare (e ardhur deri sot) kemi nje force te mbi natyrshme qe merrte pjese ne jeten e njerzve, ne fatin e tyre etj. dhe qe jane orët .
Ne legjendat e Gjeto Basho Mujit, oret luajne nje rol te madh.
Pjesa qe ne spanjishte eshte hora eshte direkt ora ne shqip.
Le te ndalemi pak dhe tek fjala shqipe ora te shohim se cfar eshte ajo?
Fjala shqipe ora qe ne spanjishten eshte kora tek fjala ''korason'' pra, kjo fjale nuk eshte asgje tjeter vetem se fjala tjeter shqipe qe eshte koha ku trasformimi fonetik, ne nje gjuhe te larget nga baza e saj qe eshte shqipja, e ka bere nga koha ne kora, ku dhe ketu kemi shumesin e fjales ''koha'' sepse edhe sot themi ''kohra '' apo ''kohra te keqia'' etj.
Po cfar lidhje ka kjo me fjalen ''korason'' qe eshte ne spanjishte?
Le te marrim tani pejsen e dyte te fjales qe eshte pjesa son .
Kete pjese apo kete fjale, e kane shume gjuhe te Europes.
Italijanet e kane si suono qe eshte zeri dhe kenges i thone canzone - kancone.
Anglezet e kane song qe eshte po kenga.
Por ne shqip, ne kemi fjalen zë - zo - zëri - zoni - za - zani etj.
Por pikerisht keto gjuhe, ''zerit'' ne vetvete i thone ndryshe nga ne.
Voce - ne italisht, vois - ne anglisht.
Tek termi ''suono'' eshte vene jo zeri, por tingulli, pra te mos ngaterrohet me zerin ajo fjale.
Ne spanjishte, kemi shume fjale te ruajtura te fresketa nga shqipja e vjeter, si p.sh. fjalen ''chica'' qe eshte vajza (çika, thone ne veriun tone) apo fjalen ''hija'' qe eshte ''bija'', pra tek jo gjuhe kemi nje mbeshtetje te madhe te ruajtjes se fjaleve shqipe te sotme.
Po kjo gjuhe na ka ruajtur dhe pjesen son qe nuk eshte asgje tjeter vetem se ''zeri'' ne gjuhen shqipe. (zon - zoni)
Dialekti gege apo ai i veriut eshte baza e formimit te gjuheve Europiane.
Po c'lidhje ka kjo me zemren?
Jo me kot i permenda dhe ''oret'' me lart qe jane te pranishme ne mitologjine shqiptare dhe qe luanin nje rol te madh ne jeten e njerzve dhe etimologjia e fjales ''ora'' na jep se te qarte se ''ora'' nuk eshte asgje tjeter vetem se ''kohra'' apo ''orë'' = ''kohrë - kohra''.
Me qe e kemi fjalen tek spanjishtja, pra tek ''korason'' dhe me qe pame te dy pjeset qe formojne kete fjale, dalim ne perfundimin se;
Fjala e sotme spnajolle korason nuk eshte asgje tjeter vetem se fjalet shqipe zeri i kohes .
Po ta them pak te shtremberuar dhe jo sipas gjuhes standarte, por duke perdorur dhe dialektin sesi thuhet fjala zë kete fjale do ta kishim keshtu; kohazon qe eshte pra ''zeri i kohes'' .
Ne te vertete, ato ''oret'' ne mitologjine shqiptare caktonin fatin e njerzve apo te ardhmen e tyre.
Ne edhe sot themi shpesh; nuk i ka ardhe ora. Apo; do t'i vije ora.
Pra, ajo ''ardhja e ores'' a nuk eshte pikerisht aksioni, veprimi etj.
A nuk eshte pikerisht ai ''zeri i kohes'' dhe tek fjala ''korason'' ?
kete nuk e them si pikepamje etimologjie, por thjeshte si funksion i zemres ne kohen qe asaj i kendohen kenge.
Kjo kohe, a nuk eshte pikerisht dashuria? Pra ndjenja qe ne formimin e fjales ''korason'' identifikohet me ''zerin e kohes'' ?
Kur vjen nje moshe....njeriu bie ne dashuri. Por me fjalen ''moshe'' a nuk nenkuptohet koha?
Ky pra eshte ''zeri i kohes''.........ky eshte ''korasoni''.

Me kalimin e kohes, sic ndodh zakonisht, ndryshohen germat.
Baza e fjales bastard eshte fjala poshtë.
Ne themi sot fjalen * , mos mos te harrojme se ne kuptime te tjera themi dhe fjalen pusht .
Pra fjala * a ka shume ndryshim me fjalen poshter ?
Pusht pra kjo fjale jep te kuptoje nje njeri te keq, te pa bese etj. me nje fjale eshte shperthim kundra poshtersise.
* ne sot e perdorim per qenin femer, ku kjo fjale ka ardhur e lemuar dhe tek fjala tjeter buçe
Shume krahina, fjalen * e thone dhe pushtra
Perderisa kemi ne mashkullore fjalen pusht ne femerore automatikisht del fjala pushtra. Pra qe vijne nga fjala poshte
Edhe sot ne shqipen moderrne ne e perdorim fjalen përpos.

''Pra, tek tema e etimologjise, ne perpos kesaj te fundit, bejme dhe shakara.''

Ketu kemi perseri fjalen poshtë
Te mos harrojme dhe fjalen putana qe italianet dhe greket e kane fjalen e tyre te pare.
Gjithashtu dua te kujtoj fjalen troia qe eshte ''putana''
Valle e rastesishme eshte kjo fjale qe sherben te tregoje putanen?
Ka lindur kjo fjale nga fjala apo folja shqipe me shtru , ''shtroje'' truall''etj.
Kur thone italianet ''troia'' eshte fjala per nje grua qe gjithmone eshte e gatshme te shtrihet ne troje ne truall, qe eshte gjithmone shtroje (e shtruar - e shtrire) etj.
Eshte
si te themi ''minator'' ku kuptohet nje njeri qe futet ne miniere cdo
here etj. apo te themi ''bujk'' nje njeri qe merret me te lashtat, me
token etj.etj.etj.
Ta shikojme pak fjalen ''putana''.
Tek kjo fjale kemi vetem ngreninen e nje germe, pra te germes sh sepse e sakta e kesaj fjale eshte pushtana pra pushtana.
Ndryshimi i zanoreve na ndodh edhe sot.
Une kam pare nje film.
Une kom pare nje film.
Une kum pare nje film.
Varianti
i fundit tek ndryshimi i zanores tek folja ''kam'' ndodh edhe sot,
sepse edhe sot ne disa treva te veriut e thone ne kete menyre, pra
''kum''
Pra zanorja ''o'' eshte kthyer ne ''u'' por, ne shqipen
standarte, ne sot kemi vene te paren variantin e pare, pra me germen
''a'', por, kjo eshte nje nderhyrje e kohes moderrne sepse askush nuk
mund te thote qe kjo e sotmja eshte e sakta.
Qe te treja jane te sakta.
Me kete desha te them se, fjala poshtë me zanore te ndryshuar eshte kthyer ne pushtë ku prej ketu, kemi fjalen putana qe shpreh te poshtmen, te ulten. (Spanjollet i thone puta)
Nuk harrova dhe fjalen pus e cila ka lidhje me ato qe thame me lart.
Perseri ketu kemi pikerisht ndryshimin e zanores ''o'' me ''u'' sic thame me lart tek shembulli.
Fjala pus eshte shkurtim i fjales poshte .
Lidhja logjike na shtyn me force ne kete drejtim. Se tek e fundit,
''pusi'' eshte nje germim i thelle, i poshtem etj. qe te dale uji, pra
kerkon hyrje ne thellesi.
Po ashtu fjala pusí (pusia e zene per te vrare dike) ka lidhje me fjalen poshte
sepse ai qe ka zene pusine, eshte i fshehur te mos duket, te mos
dallohet etj, pra eshte poshte, sepse po te jete lart, ate e shikojne
dhe nuk e arrin qellimin.
Tek fjala bastard perseri kemi perseri te ulten sepse eshte e lindur nga fjala basso qe eshte perseri e poshtmja.
Por vete fjala basso nga vjen?
Tek shembulli i me siperm, tek foljet kam - kom - kum gjendet shpjegimi i kesaj fjale.
Ne kete rast kemi zanoren a dhe kjo ka ndodhur qe t'i sherbeje nocionit, apo kuptimit te tjetersuar te fjales.
Mos te harrojme se anglezet kete fjale e thone me germen e (bestard - bestërd)
Ne anglishten e sotme kemi fjalen push qe jep kuptmin e shtytjes, push down pra hidhe poshte, shtyje poshte etj. Ngado eshte fjala poshte edhe tek kjo fjale ne anglisht.
Sidomos ne fonetiken italiane eshte e preferuar germa a.
Fjala bastard ka si rrenje te dukshme kater germat e para te saj, pra bast dhe a eshte larg kjo fjale nga fjala pust ?
Qe te dyja shprehin te poshtmen - te ulten etj.
Ne shume zona te italise, fjalen bastard e thone ne dialekt edhe si bashtardo ku eshte e njejta me fjalen ''poshte'' (pushtardo)
Kur italianet thone; basta, pra mjaft, kuptimi ketu eshte; ule poshte zerin, ankesen, etj.etj.etj.
Dikush flet shume etj. dhe i drejtohet fjala; basta.
Sikurse dhe tek fjala ''abastanza'' eshte e njejta gje, por ndryshon kuptimi, sepse baza e prejardhjes eshte po ajo.
Keshtu qe fjala ''bastard'' (pushtard) (poshtard) nuk eshte asgje tjeter vetem se transformim i fjales shqipe poshtë

Fjala bridge ne anglisht, brigje ne shqip, si dhe fjala urë

Bridge qe ne anglisht eshte ura.
Brigje qe ne shqip jane dy anet e nje lumi. (apo te nje deti) por me shume fjala ne shumes brigjet.
ka lindur si rezultat i lumit e jo i detit, pasi njerzit me shume
kishin te benin me lumin dhe brigjet e tij se sa me detin qe eshte
shume i madh.
Por ne dialekt, fjala brigje thuhet.... brixhe sepse shpesh here ne trevat tona, germa gj thuhet si xh
ne kete menyre duhet te saktesojme se, etimologjia nuk behet vetem
sipas gjuhes standarte, as sipas menyres si shkruhet sot nje fjale. Ajo
behet duke perdorur dilaketet, sepse pikerisht nga keto dilakete te
shqipes kane lindur dhe gjuhet e tjera qe jane shperndare sot neper
bote dhe qe kane emra te tjere.
Kur ne bashkojme qofte dhe dy anet e
nje kanali, duke vene psh, nje cope derrase, e themi apo nen kuptojme
qe kemi sajuar nje ure.
Por urat kane qene te rendesishme neper lumej.
Fjala breg ku ketu mund te nen kuptojme dhe bregun
qe eshte ne nje mal apo koder etj, e ka lindjen e tij nga kafshet
shtepiake, pra nga lopa, delja apo dhia, qe ishin kafshe ku njerzit
mbeshtesnin jetesen e tyre. Keto kafshe kane bri dhe, briri eshte dicka e dale, po ashtu sic eshte dhe fjala breg pra dicka e dale e qe dallohet.
Me fjalen bri, zakonisht kuptohen dy prej tyre dhe...me qe lumi eshte ne ''mes'' dhe anash ka dy brire pra ka ato qe ne i kemi quajtur brigje
Por, edhe briret ne koken e lopes apo dhise, cjapit etj. pra koka a nuk eshte pikerisht ne mes ketyre brireve
? Sepse ato jane te hapura dhe po te bejme nje ndarje simetrike te
kokes se kafshes, do te na dali se, gjysma e kokes do marri nje bri dhe gjysma tjeter do marri bririn tjeter.
Pra fjala bri gje eshte e lindur pikerisht nga briret e kafsheve.
Fjala ne anglishte bridge
eshe komplet nje fjale shqipe, sepse dikur, kur bashkonin dy anet e nje
vije uji, apo te nje perroi etj. ishte e lindur fjala funksionale e
cila ishte fjala brigjë pra njerzit thonin; ndertova nje brigjë pra qe bashkon dy ane te caktuara.
Kete shqipe dialektore te vjeter, kane anglezet sot si fjalen e pare.
Kur themi se shqipja eshte Mëma e gjuheve, kjo nuk vjen si rezultat i fanatizmit apo patriotizmit te rrem.
Faktet jane ato qe e thone dhe jo une apo ti.
Te mos harrojme se ne Itali, kemi nje qytet qe quhet Brindisi por me kryesorja eshte se nuk duhet te harrojme se italianet (para tyre latinet) kur pine e ngrene nje dolli kete fjale e kane brindare.
Pse e kane keshtu kete folje?
Sepse dikur nuk kishte gota qelqi, dhe njerzit pinin me bririn e nje kafshe.
Gjithashtu, qyteti i sotem italian qe quhet Brindisi, valle e rastesishme eshte qe ky qytet eshte ne mes dy ''brirëve'' ujore, pra kemi dy ''brirë'' detare qe ne menyre harkore jane te futura ne territorin e qytetit te Brindisit.
Asgje nuk eshte e rastesishme.
Ne qoftese dikujt i ka rene rasti te shikoje nje bri lope qe i eshte hequr lopes apo kaut, do te kete pare se nje kellef qe mbulon pjesen tjeter te materialit brinor tek kjo kafshe. Jo vete nje rast, por ne disa raste kam pare lope me bri te gjakosur ku ai kellefi, per nje arsye apo nje tjeter, i ka rene kafshes apo i eshte hequr nga vendi qe ka patur.
Ne kete menyre, ajo pjese e hequr e kafshes, perdorer ne vend te gotes dhe njerzit me te pinin.
Ne filmat me tema te vjetra kemi te tilla ''gota'' qofte dhe me mbretin kur pi verë etj.
Nga ana tjeter greket kete fjale e kane kera - kerata dhe italianet e kane korno
Keto dy gjuhe kete fjale e kani direkt nga shqipja, gje qe ne pamjen e pare duket si e pa mundur te jete e tille.
Keto fjale te marra nga greket e vjeter dhe latinet, e kane prejardhjen apo bazen nga fjala shqipe koke - krye.
Po pse vendi i brireve a nuk eshte koka? A nuk eshte kryeja ?
Kurse qe te dyja keto gjuhe koken e kane me emra te tjere qe nuk ka lidhje fare me fjalet perkatese.
Por natyrisht, nuk eshte aspak e rastesishme qe neve ne shqip kemi fjalen krijim qe vjen nga fjala krye - koka dhe gjithashtu, nuk eshte aspak e rastesishme qe edhe ne italisht e anglisht, kjo fjale egziston si kreare ne italisht, kriçër = krijues ne anglisht fjale te cilat vijne ditekt nga koka, nga kritë - krytë - kryeja - kresë ku ne te gjitha eshte fjala koke apo kaptine.
Por, nuk harroj se te varesh dicka, greket kete fjale e kane kremaso - kremazmeno etj.
Por vajra e nuk behet nga koka?
Shikoni fjalet e para te foiljes greke kremazo !

Gjithshtu ne shqip kemi fjalen bori - buri e cila vjen direkt ngaq briri sepse pikerisht briri
eshte me hapesire ne mes, ku dikur ai perdorej dhe per ''thirrje'' duke
i fryre e duke nxjerre nje ze me te forte pasi briri vjen i ngushte ne
fillim dhe me pas peson zgjerim, gje kjo qe vlen per perhapejn e zerit
e cila me ane te bririt shkon me larg se sa me thirrje direkt sic bejne njerzit kur jane afer me njeri tjetrin.
Po ashtu ne shqip kemi dhe fjalen urë
qe bashkon dy brigjet, por gjithashtu, me kete fjale kuptohet dhe nje
dru kur e fusim ne zjarr apo kur e nxjerrim nga zjarri per ta cuar diku
tjeter, pra kemi fjalen urë zjarri
Ura e zjarrit
pra eshte nje dru qe transporton zjarrin nga nje vend ne nje tjeter. Po
pse, ura mbi nje lume a nuk ka dhe kjo qellimin e nje transporti? Pra
nga njeri breg ne tjetrin?


Kjo fjale eshte teper e perdorshme ne gjuhen e sotme shqipe dhe nga te
gjithe ne, pasi ne nje menyre po ne nje tjeter, kemi lidhje me
teknologjine, duke filluar qe nga kepucet tona, bicikleta, Tv, makina e
shume gjera te tjera.
Me fjalen riparim secili nga ne kupton qe psh; televizori duhet rregulluar qe ai te punoje perseri. Po ashtu dhe makina etj.etj.etj.
Mirpo ne vetvete, pra etimologjikisht fjala riparim
nuk ka lidhje me rregullimin e makines, por nderhyrja e nocioneve e ka
cuar kete fjale pikerisht tek rregullimi i nje defekti etj.
Ne ndarjen etimologjike, te shikojme se cfar do te na thote kjo fjale.
Kemi riparim e cila ne ndarje na del; ri + par + im
Marrim pjesen e pare, pra pjesen ri.
Cfar eshte kjo pjese?
Kjo pjese nuk eshte asgje tjeter vetem se folja rri apo me nejt (me qendru etj)
Por shpesh here ne gjuhen shqipe perdoren foljet ndihmese dhe me kryesoret jane foljet kam dhe jam por, kjo nuk perjashton dhe te tjera folje ndihmese qe ka në perdorim gjuha shqipe.
Nje nga keto eshte edhe folja rri dhe si shembull mund te themi; rri e degjoj pra ne te dy rastet kemi folje, si ate rri si dhe degjoj.
Por me qe kishim fjalen riparim le te mos ndahemi prej saj.
Me qe pjesen e pare e sqaruam, pra qe eshte folja ndihmese rri, kemi tani pjesen e dyte qe eshte par.
Po kjo pjese cfar eshte?
Kjo pjese nuk eshte asgje tjeter vetem se veshtrimi ....pra te parit. (me sy)
Ne rastin konkret pra me fjalen riparim jo rastesisht, vete fjala eshte e ndertuar ne menyre te tille qe tek ajo te mos jete folja veshtroj e cila i perket vetes se pare njejes.
Perse ka ndodhur kjo gje?
Kjo gje ka ndodhur sepse...rregullimi i nje sendi, me teper ka te beje me njerez te tjere, jashte vetes sone, pra tek riparja te cilen mund ta beje nje njeri tjeter apo disa njerez te tjere.
Tek kjo fjale, na mbeti dhe pjesa im qe do te ishte gabim po ta ngatarronim me pronorin e imja - e jotja etj.
Pjesa im eshte thjeshte mbarese ne kete rast.
Prej ketej dalim ne perfundimin se fjala riparim ka kuptimin e te parit dhe nje here tjeter pasi folja rri eshte e pranishme aty e cila ne kete rast ka lidhje me kohen, me qendresen, sepse ne kemi dhe nje fjale tjeter qe eshte fjala rishikim pra qe do te thote veshtroje dhe nje here
Riparim nuk eshte asgje tjeter por, ri parja e nje objekti a dickaje tjeter.
Tani le te dalim tek gjuhet e Europes.
Si e kane italianet kete fjale? Gje te cilen e trasheguan nga latinet.
Italianet e sotem kete fjale e kane riparacione (riparazione)
Valle a lidhet kjo fjale apo ndarja e saj me gjuhen e re latine?
E pa mundur.
Marrim foljen rri e cila ne italisht eshte sto
Marrim foljen tjeter me pa, parë qe ne italisht e gjejme; vedo - guardo - visto etj.
Atehere, kete fjale qe dhe sot e kesaj dite e perdorin gjeresisht, nga e kane italianet?
A nuk eshte kjo fjale nje shqipe e kulluar ne gjuhen italiane?
Po anglezet si e kane?
Ne anglisht eshte; ripair qe e shqiptojne si ripeir.
Te ''qendruarit'' ne anglisht as qe ka lidhje me tingullin rri sic e kemi neve ne shqip, apo sic eshte dhe pjesa e pare e fjales ripeir.
Te ''qendruarit'', ne asnje vend te anglishtes, nuk thuhet rri, ashtu sic thuhet ne shqip.
Kurse te ''veshtruarit'', perseri ne asnje vend te anglishtes nuk thuhet me pa.
Atehere cfar na del nga ky konstatim?
A nuk na del qarte se kjo fjale qe perdorin keto gjuhet e huaja jane nje shqipe e kulluar?

Domethenia e termit Pellasg
Termat ,pellasgë, arias, etruskë, arbëreshë etj. jane sinonime dhe shenojne ne fakt po ate element rrenjë me cilesime te ndryshme.
Keshtu, Pellazg, pellasgo-s ose pelargo-s ne kundershtim me te gjitha shpjegimet qe kane dashur t'i japin deri me sot, duke u mbeshtetur mbi SPELUNCA = shkëmb, dhe ne shqipen ''banorë të shkëbit'' , mbi Pelargos = det i brendshem...mbi Pel dhe argos etj...shpjegohet vetem me ane te gjuhes shqipe qe do te thote I LINDUR I BARDHE ose nga rrace e bardhe.
Nuk ka asnje hije dyshimi se termi Pelargo-s eshte term i perbere pellazgjik ose shqip, i greqizuar ose helenizuar shume me vone.
Duke e zberthyer vijme me lehtesi te forma e tij primitive origjinale mjafton qe te ndjekim nje metode dhe me etapa;
Pelarg , eshte transkriptimi grek i pellazgjishtes ose i shqipes ;
PIELLARG primitive qe ne gjuhen e evoluar ose ne shqipen e sotme na jep;
piell(b)ardh(ë) duke qene b nje epenteme, ë nje mbarese toske, qe ne gegerishten mund te bjere edhe g=dh e anasjelltas duke patur gjithnje domethenien ; i lindur i bardhe ose pinjoll i bardhe
Forma primitive pellazgjike ose shqipe; PIELLARG ka evoluar dhe ka dhene ( kur greqishtja nisi te formohej mbi bazen e fondit pellazg ose shqip, te plotesuar me ane te shtesave te tjera te huaja) fjalen greke Pelargos , e cila me vone u be Pelasgos duke ndryshuar r ne s si te ; tharos = kuraje,guxim, arin = mashkull, tirinos= tirrenas, piros = i zjarrit etj, e qe jane bere ; tharsos e thrasos, arsin, tirsinos, pirsos etj.

ROBERT d'ANGELY

Fjalet e prejardhura nga Pelargos
Ne nje epoke te me vone, por, me gjithate perfshin disa mijera vjet para eres sone, popuj pellazgjike krahas termit Pelargos qe sherbente ne perdorimin e brendeshem apo kombetar, me siguri qe e bene zakon te perdornin gjithashtu gjysmen e kletij termi dhe te thoshnin ; ARG-U , ARG - EIOS = i bardhi ( termi tjeter Argjeos ) ka te beje me banoret e qytetit ose te fushes se Argos ; prandaj nuk duhet ngaterruar ), me kalimin e kohes kjo rrenje ARG solli lindjen e nje tufe fjalesh te prejardhura, nga te cilat jane ;

1-) ARBEN, ARBENESHE, ARBANITIS, ARVERNE
2-) ALBAINS, ALBANUS, ALBANAIS, ALBION, ALBA, ALBIN
3-) alba, avgi, agim etj...
4-) ARBI ; arab dhe ARBYA, trjata e saj femerore

Duke huazuar ne kete ngjashmerI me teper se gjuhesore, kjo aferi ose me teper, njejtesi, na ka lejuar te mendojme se; populli ne origjine te arabeve te sotem ka qene ARYA. Per me teper eshte i njete emri etnik ; TARGU; ose ne shumes; TUAREG, qe nuk kane madje as dhe nje forme te percaktuar mire ne arabishten klasike te mirefillte.
Sa per termin e famshem ARYA, qe tashme ka bere te derdhet shume boje dhe te harxhohet aq shume peshtyme, per t'u dhene nje sadisfaksion te plote e teresor, te gjithe atyre qe interesohen; ai vjen gjithashtu nga ; ARGU, ARG = EIOS . Dhe ja perse ?
Rreth viti 3000 para Krishtit dhe ndoshta dhe me pare , pellazget ( = Argiasit, g=y dhe s = gama, ashtu si v=u dhe po ashtu shkronja perkatese arabe eshte si bashketingellore v, edhe zanore; Y ose U ), per shkak te parimit te pergjithshem se, nje komb, qe ka bere nje zbulim ose nje shpikje, e cila i ka dhene perparesi ushtarake, u imponohet te tjereve me force, eshte ndermarre nje ekspedite e gjere drejt Juglindjes, - e para.
ajo e Aleksandrit te Madh, nuk ka qene vecse e dyta ose kopje e saj - sepse solli me vete dy elemete te pushtetit dhe te qyteterimit, qe deri atehere nuk ishin njohur ne Azi; Kalin dhe hekurin, te cilet i siguruan fitoren.

ROBERT d'ANGELY

Etimologjia e fjales plesht.

Fjala plesht nuk eshte aspak e rastesishme qe pellazget kane emertuar insektin gjakpires dhe ajo fjale. Eshte nje percaktim teper i sakte i objektit te cilin perfaqeson.
Ku rreh fjala plesht ?
Po te marrim ne analize insektin qe ka kete emer apo fjale mbi vete, do te kemi saktesine matematikore te percatimit te tij.
Pra, kemi fjalen plesht e cila ndahet;
P + lesht .
Kjo ndarje tregon dhe perberjen e fjales, gjithashtu, pikerisht keto fjale kane lidhje me objektin qe perfaqesojne.
Po te marrim ne analize objektin, pra pleshtin, do te shikojme se emri i caktuar per te eshte teper i sakte dhe domethenes.
Analiza e ketij insekti na tregon menyren e jetes se tij.
Psh, ku jeton pleshti?
Pleshti jeton neper floke, apo leshrat e kafsheve, ai aty ka shtepine.
Pikerisht per kete fakt, jo me kot pellazget i kane dhene emrin plesht .
Me qe beme ndarjen pak me siper, le ta shikojme me nga afer kete ndarje dhe te marrim vesht se cfar do te na thote vete fjala e ndare.
pra sic thame, kemi P + lesht .
Cfar eshte germa P ne kete rast?
Germa P ne kete rast nuk eshte asgje tjeter por vetem parafjala e rases kallzore Prej por ne emrin qe kemi ne analize, kjo parafjale eshte e shkurtuar.
Pjesa tjeter qe na mbeti eshte; lesht . Kjo fjale nuk do asnje shpjegim pasi eshte teper e lehte per t'u kuptuar, pra eshte leshi (floket) leshte, etj.
Po t'i bashkojme tani te plota dhe pa shkurtime keto dy fjale, a nuk do te kemi pikerisht fjalet; prej + lesht ?
Ketu e ka marre dhe emrin insekti qe jeton ne leshrat e kafsheve, dhe me qe jeton aty, ai eshte i quajtur; prejleshti pra ne kuptimin qe, eshte ''ajo miza'' (nuk po them insekti) pra ajo ''miza'' qe vjen prej leshit te kafsheve etj.
Ketu eshte dhe prejardhja e fjales plesht fjale e cila ne anje gjuhe te botes, nuk eshte kaq e sakte ne formimin e saj.
Fjale te tilla te sakta, gjuha shqipe ka me mijera e mijera qe ne formimin e tyre deshmojne nje ngritje akademike shkencore, gje e cila per ne sot eshte krejt e pa njohur.

fjala Arbër, mendojë se nuk ka të bëjë as me Pelargos as me asnjë zbërthim tjetër, kjo është fjalë e pastër shqipe.

Ar+bër

që ka kuptimin e njeriut i bërë Ar (Ari, "Dukati"), Arbërësi, kjo fjalë është e përhapur shumë si emër, sepse është shumë e bukur.

zevendesimin e germes r me germen L ne e kemi ne shume dialekte, si psh; gjarper - gjalper , pra tek e para eshte me ar tek e dyta eshte me al, po ashtu kemi fjalet; Albania dhe Arberia por qe eshte e njejta fjale ne thellb, tjeter pune se menyra e te folurit i ndryshon germat.
Kjo gje ndodh edhe sot.
Ndryshe e flisni ju kosovaret neper shtepiat gjuhen dhe ndryshe e flasim ne.
Besoj se edhe ne Kosove, qytet e ndryshme duhet te kene secili dialektin e tij ne te folur, ashtu sic e kane kete gje qytet ne Shqiperine shterore sot.
Ndryshe flet Durresi e ndryshe Elbasani e ndryshe Tirana, por qe keto qytete nuk jane shume larg njeri tjetrit.
Vertet qe kemi emrin Arber, por kemi dhe emrin Alban.
Te mos harrojme se ne kohrat e vjetra Anglia e sotme quhej Albion .
Fjala ''arber'' apo emri yne ne te kaluaren, ishte nje emer i pergjithshem, pra te gjithe fiset quheshin keshtu.
Fjalen ''ar'' eshte e vertete qe pellazget e kane perdorur ne shume menyra e shume emra, por tek emri i pergjithem nuk ka te beje fare me arin (floririn).
Keshtuqe, zberthimi fjales pellazg eshte teper i sakte qe ka bere gjeniali Robert d'Angely, sepse kjo fjale lidhet me shume e shume fjale te tjera te cilat nuk shprehin kuptimin e metalit te verdhe, pra te arit.

Fjala Lamtumirë, zbërthehet në këtë mënyrë :

la-m-tu-mirë

që ka kuptimin e

të lë me të mirë

Prej foljes për të lënë ;- lë, lashë,lënë, lanë dhe fjalës mirë duke lidhur këto dy fjalë me lidhëset përkatëse.

Lam + tu + mirë = lamë të mirën.
Pra e lame te miren ne mes nesh etj.

Fjala Murg dhe Murgesha



Shkurtimisht kemi dhe fjalen murg
Tek fjala murg vertet qe etimologjikisht kemi ne plan te pare murin por kjo gje nuk ka lidhje me murosjen, pra me denimin.
Murgjit, jane njerez qe rrine mbyllur, me deshiren e tyre, pra qe rrine brenda mureve, sepse kemi mur + g ku germa g nuk eshte asgje tjeter vetem se shkurtimi i fjales gur, pasi muret dikur beheshin me gure, pra kemi murguri, mur + gur
Mur - gu e ka marre kete emer nga asgje tjeter, por vetem nga fjala mur dhe fjala gur
Po keshtu edhe greket e kane marre fjalen timuria direkt nga shqipja, apo pellazgjishtja. pra e kane marre nga fjala mur ose murosje.
Timuria ne greqisht eshte denimi.
Por, denimi me i rende dikur ishte murosja dhe te linin aty te vdisje i gjalle, pa buke dhe pa uje.
Kurse tek fjala Murgesha eshte e njejta gje si tek fjala murg por ndryshimi eshte se ketu kemi femrizimin e fjales gur.
Psh, Mur + gur + esha = Murguresha.
Pjesa esha eshte prapashtese qe e perdorim dhe sot gjeresisht, psh; profesoresha.
Ketu rrahin dhe fjalet murg apo murgesha .
Ashtu sic pame me lart fjalen Plesht ku parafjala prej eshte e shkurtuar, edhe tek fjala murg apo murgesha, kemi te njejten gje, por shkurtmin ketu e kemi tek fjala gur.

Pra perseri dalim ne perfundimin se, percatimet e gjuhes shqipe jane me te lartat ne bote.
Greket sic e thashe, fjalen timuria qe do te thote ''denim'' e kane komplet te marre nga fondi i shqipes. Kjo fjale, ndahet ne tek + muri apo te + muri dhe greket e thone sot timuria , pra dalim tek denimi qe pohuam me lart i cili ishte mbyllja brenda mureve.

Ndersa fjala PREZENT, ne Shqip eshte dhe zberthehet: i pranishem/e pranishme.

Artizanale
Me pak fjale.

Etimologjikisht kjo fjale eshte kompozite e perbere ne dy fjale te tjera Art dhe zanë (italianet e thone ket fjale; artixhanale'', pra dhe aty kemi fjalen ''zane'' por te ndryshuar nga parimi fonetik i tyre)
Tani prej fjales se pare, pra fjales art e cila perdoret ne te gjithe europen, pikerisht ndertimi i kesaj kompozite e fakton se fjala art eshte 100% shqipe. Gjuhet perendimore kete fjale e kane me pak ndryshim nga origjinali, si psh or - oro
Por kemi dhe fjalen zanë e cila eshte 100% shqipe.
Se cfar eshte zana kete e dime te gjithe, por, per sqarim le ta kujtojme pak.
Zanat jane qenie mbinatyrore qe iu cfaqeshin nga nje here njerzve neper pyje dhe sidomos neper lumej.
Zanat jane vajze te bukura, ose te bukurat e dheut qe laheshin neper perrenj dhe qe kishin bukuri shume te madhe aq sa te mahnisnin.
Por fjala zanë ka lindur nga folja shqipe me zënë - me zanë - me xanë etj. pra, ato vajza hir plote, te zenë (te kapin) etj.
Po mire, a nuk themi ne se ate e ka zënë meraku, dashuria etj.etj.? Keshtu qe fjala apo folja shqipe me zënë (me kap) eshte shume larg nga intonacioni me foljen italiane ''mantenere- katurare'' etj. Por ata dhe sot perdorin pjesen gianale para fjales art.
Tani le te dalim tek qellimi yne.
Perpara se te dalim tek etimologjia e fjales artizanat eshte e llogjikshme te ndalojne se pari tek vete fjala art.
Fjala art nuk eshte asgje tjeter, por vetem fjala ar gje e cila tregn vlere si ne fjalen Art, po ashtu edhe ne fjalen Ar, pra metali i verdhe dhe i cmuar.
Ne kemi ne shqip fjalen e artë kur duam te tregojme edhe nga ana figurative vleren jo vetem te metalit te verdhe, por shpesh e marrim per krahasim p.sh - Ai eshte nje djale i artë apo - ajo eshte nje vajze e artë
Ne kete rast ne nuk duam te tregojme ngjyren e verdhe te metalit, as metalin vete, por nenkuptimi eshte qe djali dhe vajza jane njerez te larte e te mrekullushem etj.
Tani tek fjala artizanale.
Kemi dy fjalet sic e thame dhe me lart art + zanë.
Tani cfar kuptojme ne me kete fjale?
Me kete fjale kuptojme dicka te bukur, qe nuk e ben kushdo, nje punim i cili te kenaq, nje unaze psh tek e cila ka motive te bera me dore nga nje mjeshter etj.etj. Nje vazo te bukur qe ka punime ne te, perseri nga dora e mjeshtrit etj. Nje pjate, nje servis. Nje punim ne dru, mozaike etj.etj.etj.
Por me qe kemi etimologji, le t'i japim asaj fjalen e kryesore.
Te gjitha punimet qe permendem me siper kane lidhje nga ana figurative me zanën pra me ate krijese qe nuk eshte si njerzit, por e nje stadi me te larte. Por keto punime qe te kenaqin, fillimisht jane bere tek metali i verdhe.
Ne qoftese do te kishin nje lingote (kallup ari te asaj forme qe ruhen neper banka) aty nuk kemi asnje punim, asnje motiv, por vetem nje cope ari ne formen e tulles. Ajo cope tulle, kurresesi nuk quhet art, apo artizanale. Pra kur kemi nje kallup ari, ne kemi vetem ar dhe kaq. Por, kur ai punohet nga dora e mjeshtrit, kemi artizanalen etj.
Pra ne nje cope ari, tek e cila ka punime merr automatikisht emertimin artizanale.
Me fjale te tjera, eshte se, ne ate cope ari, vete zana ka vene dore, pra ajo cope e metalit te verdhe eshte ari i zanës por, me qe punimet ne ar, kane qene qe ne kohrat e vjetra, ne kete menyre nuk mund te thuhej kurrsesi ne numurin njejes ashtu sic e shkrova une me germa te zeza, por gjithmone ajo fjale eshte thene ne shumes pra, ar të zanës sepse kemi ar + të + zanës ku germa ë eshte kthyer ne germen i gje te cilen e kemi pare dhe tek shume fjale te tjera dhe nuk eshte nevoja te zgjatemi me shembuj.
Pra kemi ar por kemi dhe ar te zanës se malit, e cila ka bere punimet ne ate metal.
Tani ne vetvete, tek fjala ar, ne kemi kuptimin e bollikut, te te ardhurave, te fitimit etj.
Po, pse, a nuk kemi dhe fushen e mbjelle me kete emer ne shqiptaret?
Ara me grure. Ara me miser. Arë e mbjelle, etj.etj.
Nga kjo arë e mbjelle a nuk kemi bollikun, perfitimin, vleren etj. Greket fjalen ara e kane orafi qe pak ndryshim i kane bere kesaj fjale me mbaresat qe ka sot ajo gjuhe, kurse artit i thone tekni gje e cila nuk ka lidhje fare me termin orafi ashtu sic e kemi neve ne shqip, ku lindja e vete kesaj fjale e ka bazen e saj te pa tundshme, pasi bashkohet me aren me grure qe eshte bolliku dhe me metalin e arit qe eshte pasuri e bollik nje kohesisht. Gruri, baza e jetes, buka e perditshme, kur behet i gatshem per korrje, ai ka ngjyren e arit dhe qe ketu ka lindur fjala ar ku prej se ciles kemi dhe lindjen e fjales art.
Pra shume nga gjuhet e shkeputura nga pellazgjishtja nuk e kane ndryshuar kete fjale nen rrjedhen e kohes, por ajo edhe sot qendron ashtu sic ka qene sidomos ne te gjitha gjuhet perendimore.
Ne Greqi eshte qyteti i Artës dhe, kur ia thashe nje grekeje se cfar kuptimi ka emri i atij qyteti tha: Po c'dreqin duam ne qe llapim lart e poshte per Vorio Epirin?
Fjala qe morem ne analize, ka edhe shume sqarime te tjera qe nuk po zgjatemi t'i themi te gjitha.
Pra kur degjojme fjalen Art ne gjuhet e huaja, kini parasyshe se ajo fjale rrjedh nga shqipja e juaj.

Fjala vullkan
Po thuajse te gjitha gjuhet e Europes e kane kete fjale, por vetem me ndonje ndryshim te vogel fonetik.
Italisht e kemi volkano
Greqisht e kemi vulkanos apo volkanos
Dhe ne anglisht pak a shume e njejta eshte.
Me qe kemi nje fjale te perbashket, pra lind pyetja se, ciles gjuhe i perket ne menyre te mirefillte kjo fjale dhe pse?
Atehere le ta ndajme kete fjale e te shikojme se cfar do te na thote vete fjala.
Kemi vullkan ne shqip, fjale kjo qe ndahet ne kete menyre vull + kan.
Edhe letersi te vjeter ka, por sot jan bere edhe shume filma ne per ngjarjet e vjetra apo tragjedite e vjetra. Nje nder to eshte dhe filmi ''Ditet e fundit te Pompeit'' aty pra kur kemi shperthimin e Vezuvit.
Cfar dua te them me kete?
Me kete dua te them se, nje vend te rendesishem ne jeten e njerzve, zinin dhe perendite, te cilat ishin shume, pasi ne ate kohe mbizoteronte politeizmi.
Kete fakt historik, nuk e thashe kot, pasi ne menyre te drejte perdrejte ka lidhje dhe me formimin e fjales vullkan te cilen po analizojme.
Ende me keq, qe ne sot ne Shqiperine shteterore, nuk kemi asnje mal vullkanik qe te jete ende aktiv apo me nje fare nxjerrje tymi, ashtu sic eshte Etna ne Itali apo Vezuvi. Gjithashtu dhe ne Dardani (Kosove) nuk e kemi nje mal te tille.
Atehere, pse ne e qujame vullkan dhe pse italianet e kane me te njejtin emer kete dukuri, pra volkano?
Me qe jemi ne etimologji, le ta ndajme dhe nje here tjeter kete fjale.
Kemi vull + kan, ku fjala e pare eshte direkt folja shqipe me vjell dhe fjala e dyte eshte direkt folja ndihmse shqipe kam.
Por, tek fjala vullkan shikojme se foljen shqipe kam e kemi ne veten e trete, pra e kemi kanë (ata kanë, kan).
Gjithashtu neper dialektet e ndryshme te Shqiperise se Mesme, foljen me vjellë e gjejme te ndryshuar sepse qe te dy germat j dhe e zevendesohen me germen u psh. tek folja me pjellë kur flitet ne veten e trete, pra per nje person i cili nuk eshte prane nesh, shpesh here ne shqip thuhet; ajo pullë.
Kete fjale, gjyshja ime gjithone e thoshte pikerisht ne kete forme sic e shkrova. ou...pullë ajo mre.
Po ashtu te njejten gje kemi dhe te folja me vjellë dhe pikerisht ne veten e trete, edhe ketu, po ato germa, pra j dhe e ndryshohen me germen u. Ndodh ky ndryshim, pasi ai nuk ia demton as kuptimin e as tingellimin kryesor te fjales.
Psh tek folja doli pra qe perseri eshte ne veten e trete, shpesh here e gjejme keshtu; dulë Ai doli = ai dulë.
Me qe jemi tek fjala vullkan pjesa e pare e kesaj fjale, pra vull - ë eshte komplet nje fjale shqipe edhe e diteve tona.
Them fjale shqipe, sepse po kete tingull, tek fjala vullkan perdorin dhe gjuhet e tjera ne europe, por tek ato gjuhe, nuk korrespondon pjesa vull ne foljen e tyre qe ata kane per vjelljen.
Italianet foljen me vjellë e kane vomitare.
Greket foljen me vjellë e kane emeto
Kurse ne shqiptaret e kemi vjell, vull.
Tani le te ndalemi pak tek dukuria vullkanike. Cfar ndodh me te?
Nuk eshte nevoja te zgjatemi per nje gje te tille qe e dine dhe femijet, por ajo qe desha te them eshte se; tek natyra e llaves e cila del nga mali, a nuk kemi aty nje vjellje?
Kur ne jemi te semure dhe vjellim, ajo qe na del, a nuk na del nga brendesia? A nuk del ajo sepse nuk e pranon stomaku?
Pikerisht dhe ajo qe na del kur jemi te semure dhe ajo qe quhet llave e qe del nga mali, parimin e kane te njejte. Ato qe te dyja dalin sepse nuk i pranon më brendesia e tyre.
Ne rastin me malin; a nuk kemi dhe aty pikerisht nje vjellje te drejte perdrejte? Mali vjell nxjerr ate qe ka ne brendesi te tij.
Sidomos per njerzit e asaj kohe, dukuria qe shikohej tek llava e dale, duke e quajtur vjellje eshte percaktimi me i sakte qe i kane bere.
Por, perseri ngul kembe qe ne gjuhet greke dhe latine, fjalen vullkan e gjejme direkt ne shqip, kjo do te thote se, eshte me se e sakte qe keto gjuhe linden me vone se shqipja dhe pikerisht me fondin e shqipes. Sidomos dukurite e medha dhe te rralla sic jane vullkanet, nuk mund ta ndryshonin lehte emrin e tyre te lashte gje qe del e qarte qe ka ndodhur dhe me fjalen shqipe vullkan pra nga vjellja, folje kjo qe greket e kane emeto dhe italianet e kane vomitare.
Por, nuk harrova pjesen kan.
Kjo pjese eshte folja shqipe e sotme ne veten e trete. Ata kanë
Lind nje pyetje ketu.
Pse folja me pas tek rasti i vullkanit eshte jo vetem ne veten e trete, por ajo eshte dhe ne shumes?
Jo me kot, permenda politeizmin me lart dhe jo me kot permenda filmin "Ditet e fundit te Pompeit''
I gjithe qellimi ishte te beja nje kujtim per politeizmin.
Ne ate kohe pellazget kishin shume zota, pra ishin politeiste.
Me rastin me vullkanin, apo me vjelljen e malit, pellazget kete dukuri kaq te tmerrshme, eshte e natyrshme qe e lidhin me zotat.
Vullkani, nuk ishte asgje tjeter vetem se zotat po villnin, pra po benin ate qe dhe vete njerzit e benin kur ishin te semure.
Eshte ne veten e trete folja kam pra aty e kemi kan sepse zotat ishin shume dhe kur ndodhte vullkani, ai per pellazget nuk ishte asgje tjeter vetem se vjellja e zotave qe ishin ne malin perkates.
Gjithmone, edhe sot, nje vullkan kurre nuk shikohet nga afer, sidomos ne ate kohe, nga vullkani njerzit merrnin arratine dhe te ishin sa me larg tij.
Pse e thashe kete gje. E thashe sepse foljen me vjellë dhe foljen ndihmese kan e gjejme ne kohen e kryer (e tejshkuar me duket) pra kur ne themi dhe sot qe; ata kanë vjellë do te thote se kemi largesi ne hapesire dhe ne kohe, pra ne distance, ashtu sic shikon vullkanin njerzit e asaj kohe. Por, vulkani nuk eshte vetem i nje casti, ai eshte i vazhdueshem dhe per rrjedhoje njerzit largoheshin sa me shume prej tij.
Ketu kemi detyrimisht kohen e foljes qe eshte ne te kryeren.
Si perfundim, fjala e shtrire ne gjuhet e Europes, vullkan vulkanos, volkano etj. nuk eshte asgje tjeter vetem se nje shqipe e gjalle, dhe tek kjo fjale kemi po ato pjese qe ne i perdorim edhe sot.
Gjuha pellazge jeton ende.
Ajo sot quhet; gjuha shqipe!

Fjala prezantim

Ndersa po shikoja forumin me shkuan syte tek prezantimi i anetareve
Fjala prezantim eshte nje fjale e paster shqipe.
Le ta shikojme sebashku.
Por, te mos harrojme se dhe tek fjala artizanale kemi pjesen zane qe kete pjese e kemi dhe tek fjala prezantim, prezent.
Mrekullia e gjuhes shqipe eshte se po me keto dy pjese eshte ndertuar dhe fjala prezantim qe ka nje kuptim krej tjeter nga fjalet qe permendem me lart.
Le ta ndajme pra.
Kemi; prezantim fjale e cila ndahet; pre + zant + im
Po keshtu te njejten fjale kemi; prezent qe ndahet ne; pre + zent
Pjesen pre sic e kemi shpjeguar dhe me lart tek fjalet e tjera, kemi te parën - te parit - shikimin.
Tek te parit kemi dhe numurin nje, pra kur themi; i pari apo e para dhe numuri nje ne kete rast, eshte ai qe shikohet ne fillim fare, pra i pari apo e para
Kete pjese e kemi dhe tek fjala prehistori etj. se nuk dua te zgjatem me nje pjese qe e kemi bere nje here.
Tani tek fjala prezantim na ka mbetur ajo pjesa zant e cila tek e njejta fjale kur merr formen e perballesise e te dukshmes etj. e kemi si; prezent ketu pra, tek pjesa zent kemi vetem ndryshimin e nje germe nga a tek e. por qe nuk ka asnje ndryshim ashtu sic ndodh shpesh ne fjalet e gjuhes shqipe dhe gati te cdo gjuhe tjeter.
Pra, me qe na ka mbetur ajo pjesa zent te shohim se cfar kuptimi ka ajo dhe cfar do kjo pjese tek fjala prezantim?
Sic e thame, pjeseza pre shpreh te parin, veshtrimin, dukjen etj.
Kurse pjesa zent nuk eshte asgje tjeter vetem se; e zena e kapura.
Se cfar eshte nje prezantim, kuptimin qe e ka si fjale, kete e dime te gjithe sepse koncepti eshte shume i thjeshte per t'u kuptuar.
Por, etimologjikisht le ta shohim me ngadale se si e ka lindjen e saj kjo fjale shqipe qe shume prej nesh e mendojne si nje fjale te huaj...apo si fjale latine.
Tani pjesa pre e thame qe shpreh te parit - shikimin etj. kurse pjesa zant - zent nuk shpreh asgje tjeter vetem se zënien - të zënurit - të zanurit - të xanurit etj.
Eshte po i njejti kuptim si tek fjala zanë (zana e malit).
Kurse ne fjalen prezantim kuptimi i saj eshte sic e dime te gjithe kur, dikush na prezanton, apo na paraqet tek dikush tjeter duke na shkaktuar njohjen me te.
Tani etimologjikisht tek kjo fjale, kemi mberthimin, zenien.
Fjala prezantim - prezent ka lidhje se pari me shikimin, me te paren, me veshtrimin etj.
Tek pjesa e dyte e fjales, kemi zenen, te zenit, te xanurit etj.
Pra kuptimi i sakte i fjales prezantim eshte; ajo qe shikimi kap, ze, mberthen, sepse vete kjo fjale e thote kete kuptim ne te gjithe trupin e saj apo ndertimin e saj e cila eshte formuar nga foljet shqipe me pa dhe me zënë prej ketej dalim ne perfundimin se; kjo fjale eshte 100% shqipe, te cilen e perdorin pothuajse te gjitha gjuhet e Europes. Ndersa shikimi apo te parit keto gjuhe e kane ndryshe nga shqipja, kurse fjalen prezantim e perdorin gjeresisht pa e ditur as ata vete qe po thone dy fjale shqipe.
Po ashtu edhe te zënit te kapurit, etj, asnje nga keto gjuhe nuk e ka si shqipja, dhe pikerisht kete folje, gjuhet Europiane e kane tek fjala prezantim.
Fjala prezantim mund te thuhet sipas stilit te vjeter pellazg ne kete menyre; të parit e zë (shikimi e ze) sepse kur ndodh dukuria e prezantimit, neve jemi perballe dikujt qe i japim doren etj. njihemi dhe flasim me te, sepse po ky njeri me te cilin na prezantuan, po te na shikonte ne rruge nje dite me pare psh, te parit e tij. nuk do te na zinte, ashtu sic na zuri kur dikush na praqiti tek ai.
Pra, ne kete rast folja me pa eshte e perdorur tmerresisht e forte ne koncepte psikologjike. E them kete se ai dikushi qe na njohen, i ka syte ne balle dhe shikimin apo te parit e ka ne rregull, por ja qe nuk na shikonte neve se, sepse nuk na kishin paraqitur tek ai, pra nuk na kishin prezantuar tek ai.
Ky perfundim deshmon se, te paraardhesit tane pellazget, nuk ka munguar asnje cast psikologjia dhe sipas vete zberthimit te fjales prezantim kjo psikologji, nuk del si e rastesishme, popullore, apo thjeshte si nje talent qe e kane disa njerez te pa shkolluar.
Vete ndertimi i kesaj fjale deshmon se kjo psikologji, nuk ka qene e pa ndergjegjshme tek pellazget, tek arberit, por ka qene e mirestudiuar, ka qene e ndergjegjshme dhe fjala prezantim nuk besoj se mund te marr mbi vete persaktimin si naiv, ne qofte se them se kjo fjale eshte e ndertuar nga gjuhtare te mirfillte dhe nuk eshte aspak e rastesishme e ardhur nga urtesia popullore sic ndodh ne shume gjera te tjera neper popuj te ndryshem te botes.
Tek fjala prezantim kemi nje kompozite te perkryer qe do ta quja dhe si kompozite e stilit akademik, e formuar nga profesionaliste te gjuhes, nga akademike te mirfillte.
Po ku jane keta akademike?
Ne kemi vetem punimet e tyre, deshmine e forte dhe te pa mohueshme qe na kane lene.
Por, le te vazhdojme me tej.
Po greket? Si e kane greket kete fjale?
Greket kete fjale e kane si; parusia.
Tek jo fjale qe perdorin greket...cfar shikojme ne fillimin e saj? Cfar kemi tek tre germat e fillimit?
A nuk kemi fjalen shqipe par - parë - me pa etj?
Po si e kane greket foljen me pa?
Ne asnje vend foljet greke nuk lidhen me foljen shqipe me pa.
Atehere a nuk kemi ketu nje pohim te forte dhe te vete gjuhes greke e cila i thote gjuhes shqipe - Unë të kam Mëmë!
Pjesa usia a ju shkon ne mend se cila eshte?
Eshte perseri folja shqipe me zënë por e kryer.
Psh - u zi (uji etj.) (gjithashtu dhe u kap, pra u zu)
U zu ( u kap etj.)
Por a nuk thame me lart se fjala prezantim ka lidhje me shikimin dhe me të zënurit?
A nuk eshte vete gjuha greke ne anen e etimologjise?
Ndryshe jane vete greket dhe, ndryshe eshte gjuha.
Gjuha greke nuk genjen.
Nje gjuhe thote vetem te verteten.
Greket ne fjalorin etyre te perditshem, perdorin shpesh fjalen stin usia
Ajo stin ka kuptimin në pra, në punë psh. stin dhulja.
Kurse shprehjen stin usia e perdorin per te nxjerre origjinen e nje veprimi, fillimin e nje ngjarje etj.
Tani, jo vete greket, por gjuha greke e cila nuk njeh asnje mashtrim na tregon se, perdor fjale te Mëmës shqipe sipas kuptimit primar te saj.
Tek shprehja stin usia greket nuk thone asgje tjeter por vetem se ne kuptimin në zënie pra ketu e kane kuptimin e origjines, pra kur filloi te krijohej nje veprimtari, ne dukuri etj. pra, kur ajo iks gje, u zu, u kap, u formua, etj.
Gjinite e emrave i kemi, femerore, mashkullore dhe asnjanjese.
Valle e rastit eshte qe greket ne kete rast, fjalen asnjanjese e kane udhetero?
Kurse nga ana tjeter emri i heroit Homerik Odiseut, fillon me germen O ne greqisht dhe rruges apo udhes, greket i thone odhos kurse ajo qe i ben te tradhetohen ne origjinen e gjuhes, tek fjalet qe permendem, eshte termi udhetero i cili fillon i pa ndryshueshem sic ka patur origjinen e tij. Direkt me germen U sic eshte dhe sot ne gjuhen shqipe-pellazge.
C'dua te them me kete?
Ne gjuhesi, greket fjalen asnjanjese e kane udhetero qe do te thote ne udhe - ne rruge pra nuk eshte e askujt, as ketej e as andej.
Ne rastin gjuhesor, fjala udhetero do te thote, as femerore e as mashkullore, pra asnjanjese.
Me qe kemi ne dore fjalen prezantim - prezent, da te shtoj se, edhe kur kemi ndryshimin e germes A me germen E perseri kemi foljen me zënë (me zanë) ne te gjitha rastet, sepse latinet apo italianet e sotem nuk e thone si prezantim por e thone si prezentazione, anglisht e thone; prezent e keshtu me rradhe.
Mbas te gjithe kesaj analize, detyrimisht dalim ne perfundimin se; fjala prezantim - prezent, etj. nuk eshte asgje tjeter vetem se nje fjale e paster e gjuhes shqipe.

dikush pyeti: pse drini i bardhe e drini i zi... Drini i Bardhe vie si emertim nga rrjedha gjeografike relieve e vet lumit (llumit) sepse vet emri - lume, vie nga - llum, uji qe bane llumin... e Drini i Bardhe gjarperon ne nje relief gjeografik te qete dhe quhet 'i bardhe', kurse Drini i Zi, ka nje relief tjeter shkambor, ku nga permbytjet qe u bene ne te, si llum (lume) i rrembyeshem), pra nga fatkeqesirat e njerezve te mbytur ne te, i thirr: Drini i Zi (keto i kam cekur ne studime)... Kurse, emri DRI (i hundore) Drii (qe kishte te drejte Budi per zanoret hundore te shkruhen me dy germa...per ta justifikuar fuqine tingelluese te tyre, sikurse kemi ne germ. fr. ang....) - kjo rrenje DRI (jo drin), vie nga fjala DRITE, si DRILLON, (jo Drilon)...ku lidhet me fjalet tjera (dridh, dridhje, droj, drojtje, dru (ka dru qe dukent ne erresire...), dream ang. drill (ger.ang.fr.) mjet shpues... drang, drangua... ku te gjitha lidhen me DRITEN ILLIRE, ku edhe vet emertimi i hershem DRILLON (drilon, shtremberim i fjales), vie nga DRITA ILLIRE, DRILLON, DRILLONI, qe vet tingulli LL (LLAMA ILLIRE), formoi fjalen e emertimit per drtien ne disa gjuhe indo-europiane...(svetlla sll., licht, ger., light (llajt) ang. etj...)

...krejt keto burime na shpiejne ne historikun e lashte illir, HILL, HILLIONI (TROJA HILLIRE, Hisari, sot qytet turk perendimor), BABILLONI (Bagdati, FSHEHTESIA ME E MADHE E BOTES HISTORIKE) ........>>>>>>>>>>

...e krejt keto studime na shpiejne tek besimi hillir, ne HILLIN E DRITES - DIELLIN, e jo nga fjala ''i lire'' i Truhellkes... Ky deformim i vet emrit ILLIR (HILLIR), u be nga qarqe te huaja sllavo-greke, per te mos dale e verteta ne sheshbote, se edhe sot ekziston nje popull me origjine aqe te lashte sa vet bota, ku e verteton gjuha e tij e folur SHQIPE E VJETER ne dy dialektet e saja.........

per hire te lexuesve te sinqerte e premtues.......

drin = ndrinë=drite=drillon=drite illire=drite jete=drite deri tek Drita Hyjnore...
si vazhdimesi e kuptimit te drites - driton=drinon, drin=ndrine,ndriçon...poashtu vlene edhe per hidronomet tjera ballkanike, Drine, Drina... gadishulli illirik...

Le te marrim pershembell fjalen LIQEN, po ta shohim me kujdes ne te gjejme;

LIQEN = LI (lum, leng) + QEN (qete) pra kjo do te thote LUM I QETE, uje qe s'LUN.
Tashti per analogji marrim fjalen LUM;

LUM = LUJ = UJ pra shohim qe kemi dhe LUJ, LUN pra LEVIZ, ecen, rrjedh si dhe gjejme RRENJEN e te gjitha fjaleve te perdorura me lart, kjo eshte fjala: UJ, UJA.

E njejta metode mund te behet me SHKUMBIN; SHKUME; SHKEMB; SHKREP; SHKURE; SHKOP; SHKON; etj, etj.

Pra siç mund ta shohesh dhe vete perfundimet s'jane aq te thjeshta sa i ben ti.

Tek fjala DRIN, mund te kryejme po te njejten gje. DRIN, DET, DERDH, DREDH, NDRIN; NDAN; etj, etj.

SUMER/SHUMER = Shum Erë

KI = Ki = Ky, dheu, planeti Tokë

KIENGIR = Ki e Ngir = tokë e ngirë, e nginjur, tokë e begatë, e quanin vetë sumerianët

EDIN (Eden) = E din, ka dituri. Kujtoni pemën e dijes në kopshtin e Edenit

NIBIRU/NIBIRA = Ni Bir a = Planeti i 12-të (Z.Zitçin e përkthen “a son”)

KINGU= Ki nguc = Ky ngjitur/nguc, Hëna

ANNUNAKI = Arnun a ki = ardhun a ki

ENGIZ = E ngiz = e ngjiz, gatuaj

KASHI = Ka shi, bën shshsh…= Birra

KUR = Mal, Gur

MA = Ma = Mban, mjet transporti

ME = Me = (me) vegël, mjet

MAGUR = Ma Gur = anije transport minerali (gurësh)

NARU = Na ruan, na kujton, neron/nderon = Memorial

ESERU = E she e ru = burgos

KASADU =Ka sa du = u mbush, arriti

KURNUGIA = “Gur në gji a” = minierë

KURNUGIA = Kur nuk ja = kurrë nuk kthehet

KIINDAR = Ki i ndar = dhe/tokë e ndarë, plasaritje

KAGAL/ABULLU= Ka kalim ose a mbyllur = Porta

EMUQA = E Muqa, E mujta

DAKU = Gjaku = gjaku, ekzekutoj, vras (sipas fjalorëve Sumerian-English)

HURASAM = MASARUH = Masa a Rujt = para, lek

NISILIMZAKARU = Ni Qilim Za Ka Ru = një qëllim fjalë ka rujt = Betim

DIMTU = Dimtu = dëmtuar

KUNUKUM = Ku nuk um (humb) = mbyll hermetikisht, vulos

IZZAKKARA= I Za ka ra = një fjalë ka dalë = thonë, thuhet

RIKISTU = Ri Kishtu = e lemë kështu = marrëveshje

EPESU = E peshoj = e trajtoj, e diskutoj, e vlerësoj

MASKIM = Ma shkrim = shkrues, inspektor

ISHTAR, ESHDAR, ASTARTE = Ishte Ar, Esht Ar, Asht e Arte = emra të Afërditës

BABBAR = Ba Bardh = Zot i drejtësisë, zbardh, ndriçon, sqaron, vendos

EBABBAR = E Babbar = e Babbar-it = (tempulli, shtëpia) e Babardh-it

SIPPAR = Si i Par / Sipër = qytet kryesor (si i parë) në Shumer

ZANAFILLA E KRENARISE KOMBETARE – NGA ANASTAS S. SHUKE

Sumerianët – djepi i vërtetë i kulturës botërore. Gjuha e tyre – shqipja

Në fillim sumerianë, pastaj pellazgë/pelargë, më pas ilirë e arbër, e sot shqiptarë

Në librat e shkollës 8-vjeçare apo të mesme kemi mësuar se Lajbnici, matematikani e filozofi gjerman i shekullit të 17-të, ishte njëkohësisht edhe albanolog i madh. Ndokush pyeste se çlidhje ka albanologjia me matematikën, por nuk gjente përgjigje në ato libra. Asnjëherë nuk është përmendur thënia e tij se “nëse doni të zbuloni historinë para Krishtit dhe shkencat e asaj kohe, duhet të studioni gjuhën shqipe”. Dhe i madhi profesor Eqrem Çabej thotë se “historia e gjuhës është historia e popullit që e flet”.

Sa pak histori e kombit dhe sa e cunguar i është servirur ajo brezit tonë!

Krenaria kombëtare, identiteti kombëtar apo patriotizmi kërkon një mbështetje të fuqishme e reale, përndryshe ajo nuk mund të jetë një shtysë drejt përparimit kombëtar, por kthehet në parullë pa vlerë. Krenaria kombëtare është baza më e thellë morale e njeriut, stimuli moral më i natyrshëm në gjithë aktivitetin e tij. Formimi i personalitetit të çdonjërit prej nesh bazohet në radhë të parë në respektin ndaj vetes dhe kombit, prandaj njohja e historisë së kombit është elementi fillestar i kulturës. Vini re këtu vëmendjen e fqinjëve tanë dhe luftën e tyre për problemet e identitetit si dhe agresivitetin në rritje kundër identitetit shqiptar. Ne shqiptarët duhet të mësojmë nga fqinjët një gjë: presioni është art më vete dhe, si i tillë, duhet patjetër të përdoret vazhdimisht, e sidomos kur raporti i forcave nuk është në anën tonë. Për këto arsye, identitetit tonë kombëtar duhet ti hiqet mbulesa e rëndë mijëravjeçare e mosdijes dhe e harresës dhe media e shkruar dhe ajo vizive duhet tu bëjnë një reklamë të madhe studimeve dhe zbulimeve të fundit apo të mëparshme për gjuhën shqipe dhe identitetin tonë kombëtar. Gjithashtu historianët e gjuhëtarët tanë duhet të jenë shumë më aktivë sot.

GJUHA është themeli i kombit, ajo që na bën të veçantë nga të tjerët. Ne shqiptarët krenohemi mjaft me Heroin tonë Kombëtar Skënderbeun, si pjesë madhore e mozaikut tonë të identitetit, që shpesh përpiqen të na e vjedhin, sidomos tia ulin vlerat. Megjithatë, duhet pasur parasysh se Skënderbeu i përket një periudhe mjaft më të vonshme kohore sesa zanafilla e kombit tonë, e cila shtrihet në mijëvjeçarë. Pra, aftësia konkurruese që nevojitet për të shërbyer si shtyllë qendrore e krenarisë kombëtare, e identitetit tonë kombëtar kufizohet, për arsye se i duhet të përballet me identitetin e kombeve të tjera, që janë bazuar përgjithësisht në periudha kohore mjaft më të hershme dhe në vazhdimësi. Në mënyrë që krenaria kombëtare të ulet këmbëkryq në subkoshiencën tonë për të na dhënë qetësinë, forcën dhe stimulin e pakrahasueshëm dhe aq të nevojshëm sot, na duhet të bazohemi në një shtyllë mjaft më të vjetër në kohë, rreth së cilës të mund të mblidhet e të qëndrojë fort i gjithë mozaiku gjigant i historisë sonë, i identitetit tonë kombëtar.

Historia është politikë, krenari dhe unitet, forcë shtytëse e kombit. Prandaj çdo shtet dhe çdo klasë politike duhet të investojë më shumë për zbulimin e saj. Dikush thotë: “Çna duhet historia?!” Le të shohim Amerikën, që me pak histori, vetëm 200 vjet, ka arritur majat, dhe të ecim përpara pa u interesuar për historinë. Por njëkohësisht ata thonë edhe se nuk ka dokumente historike në shqip, se ne nuk paskemi as histori, as heronj, pra jemi kot! Por të gjithë e kuptojmë se, kur mendon se je kot, vetëm demoralizohesh e nuk shkon përpara. Arrijnë deri aty sa qesëndisin paturpësisht shqiptarizmën!! “Do të hyjmë në Evropë”, – thonë. Por aty duhet hyrë me dinjitet e identitet, jo nga dera e pasme.

Gjithashtu duhet të kuptojmë se për shkak të ndarjes së kufijve që kemi sot ne shqiptarët kemi ndjesi e koncepte më të ngushta apo më të ulëta për veten, krahasuar me ato të shekullit të 19-të e më parë. Ndarja jo e favorshme e kufijve siç janë deri sot solli nevojën për korrigjimin, në fakt dëmtimin e vetëdijes sonë kombëtare.

Pse na pranon me vështirësi Evropa, vetëm për nivelin e sotëm, apo sepse ajo dhe ne vetë nuk e njohim prejardhjen tonë, historinë dhe zanafillën tonë, me të cilën të prezantohemi në Evropë? Edhe në një prezantim të thjeshtë midis njerëzve të panjohur ne kërkojmë të dimë për prejardhjen e personit që kemi përballë. Mosnjohja sjell frikë dhe pasiguri. E njëjta logjikë vlen për marrëdhëniet midis shteteve.

E pra, Evropa nuk na pranon, nuk na jep vizë, nëse nuk njohim dhe nuk ia tregojmë asaj historinë tonë, elementin fillestar të kulturës. Arma jonë kryesore, shtylla e identitetit tonë, me të cilën do të përballemi me konkurrentët tanë për të rivendosur historinë, duhet dhe do të jetë veçoria bazë e ekzistencës së një kombi, pra GJUHA. Shqipja është GJUHA E PARË E SHKRUAR NË BOTË, është GJUHA E FILLIMIT! Po, po, mos kini frikë, provat janë të shumta dhe sistematike. Ato gjenden në mbi 200 000 “libra” (pllaka me shkrim kuneiform) të kulturës më të lashtë të botës – asaj sumere. Pasardhësit akkadianë e babilonas e kanë quajtur atë vend Super (Shumer) apo “Shum Erë”. Vetë shumerët e quanin KI.E.NGIR, që do të thotë “tokë e ngirë”, e nginjur, e ngopur, e begatë.

Provat gjenden edhe në 3-4 miliardë kopje të Biblës në të gjithë botën. Besohet se tregimet biblike, veçanërisht kapitulli i parë, zanafilla/genesis, janë me prejardhje nga shkrimet e pllakave sumere si “Eposi i krijimit”.

Bibla është përkthyer në mbi 2000 gjuhë të ndryshme, por pjesa e parë e 39 librave përbërës të “Dhiatës së Vjetër”, e quajtur “Zanafilla”, paragrafi 6:4, e përmban provën SHQIP me fjalët “në fillim”. Ajo ka qenë problem i madh për përkthyesit, të cilët përfundimisht e kanë lënë në gjuhën origjinale dhe kështu shprehja “në fillim” është një nga provat më të rëndësishme për prejardhjen nga gjuha shqipe edhe të tregimeve biblike.

Një provë tjetër, përsëri në Bibël, është fjala “mallkim”, e shkruar si “Malakhim”, në “Zanafilla” – 18:20, 19:12.

Prova më e fuqishme për zanafillën e identitetit shqiptar është e lidhur me popullsinë e lashtë sumere e përqendruar midis lumenjve Tiger dhe Eufrat në Mesopotami apo Irakun jugor të sotëm. Të mbiquajturit sumerianë janë realisht gjeneza apo zanafilla e njerëzimit, djepi i gjithë kulturës botërore. Shumëkush e pranon tezën se Bibla është histori e njerëzimit dhe ajo thotë se FILLIMI është në Mesopotami. Mos jemi ne pasardhësit e sumerëve? Po atëherë nuk qenkemi autoktonë? Jo, ne jemi po aq autoktonë sa gjithë europianët. Jemi këtu që nga periudha prehistorike, që nga koha e dyndjeve indoeuropiane, që nga koha e shkatërrimit të Shumerit.

Vini re gjithashtu se nga materialet e shumta figurative, edhe tredimensionale të zbuluara e analizuara del se nga pikëpamja racore sumerianët nuk ishin afrikanë me buzë të trasha, siç mund të aludojë ndokush, por kishin tiparet mesatare të racës së pastër shqiptare.

Në hierarkinë e historisë antike shumerët vendosen përpara akkadianëve, babilonasve apo egjiptianëve. Sumerët kanë lënë një trashëgimi mjaft të gjerë e mjaft të pasur në të gjitha fushat, e shkruar në mbi 200 000 “Libra”/ pllaka me shkrimin në formë kunje ose kuneiform, i gdhendur mbi argjilë, e cila më pas piqej e kështu ka mbërritur deri në ditët tona në materialet e shumta arkeologjike që gjenden në shumë muze dhe universitete të botës. Gjuha sumeriane është gjuha e parë e shkruar në botë me shkrimin kuneiform piktografik e më pas me kuneiform abstrakt. Sa u përket periudhave kohore ka mendime të ndryshme, ku përmenden fillimi në vitet 13000 BC pas përmbytjes së madhe, ose periudha e quajtur “klasike” midis 5300 deri 2900 BC. Gjuha sumeriane mendohet se u fol deri nga fundi i mijëvjeçarit të tretë para Krishtit, midis 2300-2100 BC, kohë kur ka një shkëputje dhe vendin e saj e zënë perandoritë akkadiane dhe babilonase. Shkrimi kuneiform u përdor edhe nga akkadët e babilonasit dhe gjuha sumeriane besohet se është shkruar në fjalorët e ndryshëm deri në vitet 200 AD.

Gjatë mijëvjeçarit të tretë BC duhet të ketë ndodhur edhe shkatërrimi i kulturës së madhe sumere, ngjarje e cila rezulton e vërtetuar nga dy fakte: shkatërrimi i qyteteve të Sodom dhe Gomorrah sipas Biblës dhe dy dokumentet e gjetura në pllakat sumeriane, të cilat flasin për shkatërrimin e Shumerit:

1) “Erra Epic” ose “Eposi i Erës” (sumerian = “Erra”) dhe

2) “Lamentation over desolation of Shumer”, -“Vajtimi për shkatërrimin e Shumerit”.

Nga përkthimi i tyre në anglisht kuptohet se aty flitet për një erë të fortë shkatërrimtare dhe vrasëse e sëmundjesjellëse, e cila çoi në zhdukjen përfundimtare të të gjithë kulturës dhe jetës në Shumer. Ky shkatërrim duhet të jetë shoqëruar edhe me dyndje të popullsisë së mbetur gjallë në drejtim të veriut e veriperëndimit. Pranimi si realitet i këtij migrimi, i mbështetur edhe në gjetjet arkeologjike, konfirmon konceptin e dyndjeve dhe të gjuhëve indoevropiane, ku shqipja bën pjesë si dega e parë dhe e pavarur e pemës IE.

Studiuesi dhe shkrimtari i njohur azerbajxhano-amerikani Zecharia Zitçin, ka studiuar kapitullin “Zanafilla”/(Genesis) të Biblës dhe që aty ka kaluar në kulturën greke, hebraike e deri në studimin e shkrimeve sumere, të cilat, sipas tij, shërbyen si burim për tregimet Biblike. Nga ana tjetër, librat “Kronikat e tokës” të Zitçinit janë të mbushur plot me shembuj fjalësh apo shprehjesh sumeriane, analiza historiko-logjike e të cilave tregon se ato zbërthehen etimologjikisht ose mund të LEXOHEN SHQIP. Ndryshimet fonologjike midis dy gjuhëve: shqip dhe sumeriane, janë shumë të pakta, shpesh inekzistente. Gjuha sumeriane mendohet se është aglutinative ose me fjalë që formohen nga bashkimi i fjalëve më të thjeshta, pra nuk pranohet që ajo të jetë e lidhur me grupin indoeuropian. Por?!…

Nga studimi i përkthimeve të shkrimeve sumere në anglisht rezulton se nga leksiku prej afër 700 fjalësh, që në fakt janë shprehje dhe fjali, të gjuhës sumeriane, të standartizuara deri më sot në fjalorët sumerian-english, të paktën 30-35% zbërthehen në fjalë shqip apo lexohen thjesht SHQIP, edhe me shqipen e sotme, kryesisht me dialektet gegë, por ka raste edhe atë toskë. Ndarja e të ashtuquajturave “fjalë”, në fakt shprehje apo fjali sumeriane, në fjalë më të thjeshta shqipe vërteton se gjuha sumeriane është aglutinative, por njëkohësisht është edhe indoevropiane, sepse zbërthehet apo është e barabartë me shqipen. Në këta fjalorë sumerian-english mund të ketë edhe përzierje me gjuhën e mëvonshme akkadiane e babilonase, duke i konsideruar si vazhdim të asaj sumere, kjo sepse akkadët dhe babilonasit vazhduan të përdorin shkrimin kuneiform.

Prezenca e shqipes është plotësisht e dukshme në të gjitha pjesët e kulturës materiale e shpirtërore të shkruar në pllakat shumere, si në astronomi e astrologji, në toponime dhe emra zotash, gjysmëzotash, mbretërish e prijësish, në emërtime objektesh, pajisjesh, në fjalë të përdorimit të përditshëm, përfshirë emra, folje, ndajfolje, nyja etj. Pas konsiderimit edhe të metodave krahasimore të pranuara botërisht, rezulton se gjuha dhe identiteti shqiptar shtrihen dhe e kanë zanafillën në Shum.er, në kulturën më të vjetër të botës, midis 13000-2300 vjet BC.

Le të analizojmë tani provat e përmendura më sipër:

1.“Nefilim” = “Në fillim”.

Do të flasim më tepër për të, sepse dihet se ajo përdoret tepër shpesh në të folurin e përditshëm. Vini re se Zecharia Zitçin e ka përkthyer nga hebraishtja e vjetër “Nefilim” = “ata që u rrëzuan”.

Në fakt, zbulimi është bërë jo duke analizuar studimet apo librat e Zitçin, por duke krahasuar versionet shqip dhe anglisht të Biblës të botuara në vitin 2005 e që përputhen edhe me botime të tjera të saj.

Ju lutem lexoni paragrafin përkatës të Biblës në shqip e anglisht si dhe shpjegimin që vijon:

5:32 Dhe Noeja u bë pesëqind vjeç. Pastaj Noesë i lindi Semi (Shem), Kami (Ham), dhe Jafeti (Ja pheth).

6. Tani njerëzit nisën të shtoheshin mbi faqen e tokës dhe u lindën bija. 2. bijtë e Perëndisë (engjëjt) filluan të vinin re që bijat e njerëzve ishin të bukura. Kështu, nisën të merrnin për gra të gjitha ato që zgjodhën…. 4. Nefilim-ë kishte në tokë në ato ditë, madje dhe më pas, kohë kur bijtë e Perëndisë patën marrëdhënie me bijat e njerëzve dhe ato u lindën bij. Ata ishin të fuqishmit e kohëve të lashta, (Herkuli etj.), burra me famë.

I njëjti paragraph i Biblës në anglisht është si vijon:

6.1 Now it came about that when men started to grow in numbers on the surface of the ground and daughters were born to them. 2. then the sons of the God began to notice the daughters of men that they were good-looking; and they went taking wives for themselves, namely, all whom they chose….

4. The Nephi-lim proved to be in the earth in those days, and also after that, when the sons of the God continued to have relations with the daughters of men and they bore sons to them, they were the mighty ones who were of old, the men of fame.

Tani lexoni me vëmendje shpjegimin e mëposhtëm:

Dihet se në çdo shkrim apo gojëdhanë që përkthehet në një gjuhë tjetër, emrat dhe toponimet, normalisht, nuk ndryshohen nga përkthyesi, mbeten në gjuhën origjinale. Në rastin e tregimeve Biblike, për ta kuptuar duhet të dimë se asokohe “emri” ishte një fjalë apo shprehje që tregonte cilësitë e personit apo të vendit që emërtonte. Aty flitet për fillimin e njerëzimit, koha kur engjëjt (ndoshta bijtë e “vizitorëve nga kozmosi”/ Zotave) pëlqyen gratë e tokës dhe fryti i lidhjes së tyre ishin gjigantët apo të famshmit e kohës së fillimit. Duke e analizuar me kujdes këtë paragraf të Biblës, kuptojmë se “Nefilim” në fakt nuk janë vetë gjigantët, po nefilimët ishin prezent në tokë para e pas kohës së gjigantëve. Sipas Z. Zitçin “Nefilim” ishin zotat e parë që erdhën në planetin Tokë, ata që krijuan njeriun e sotëm, “Homo Sapiens”, dhe i mësuan atij gjithçka, ndoshta edhe cilësinë bazë njerëzore, të folurën – në gjuhën e tyre. Ndoshta “gjigantët”, për ekzistencën e të cilëve ka edhe gjetje të freskëta arkeologjike në Indi, u shërbyen nefilimëve për ndërtimin e piramidave të Egjiptit, që sot mendohet se janë ndërtuar rreth 10450 vjet para Krishtit. Përmendim këtu se edhe shkrimi egjiptian i vjetër duket të jetë bazuar në gjuhën shqipe, germat egjiptiane janë germat e para të fjalëve përkatëse nga gjuha shqipe. Ato germa janë vizatime simbolike të objekteve, emërtimet e të cilave vetëm në shqip e kanë germën e parë të njëjtë me simbolin/germën përkatëse të alfabetit egjiptian, si p.sh. germa “D” paraqitet në alfabetin egjiptian me një skicë të pëllëmbës, dorës, pra D-dora etj.

Përfundimisht, rezulton se shprehja “Nefilim / Në fillim” lidhet plotësisht me brendinë e paragrafit 6:4 të “Zanafillës” dhe është thjesht “SHQIP”, shihni fjalorin e gjuhës shqipe me rrënjën “fil” (filiz, fill, filloj, fillim, zanafillë, etj).

Shpjegimi i mësipërm është shumë më logjik se ai që jepet në përkthimin shqip nga anglishtja të këtij paragrafi të Biblës, që e shpjegon fjalën “Nefilim”, nga hebraishtja e vjetër me fjalën “rrëzues”, që nuk ka asnjë lidhje me brendinë e atij paragrafi dhe as me pjesën tjetër të tregimeve Biblike.

Fjala “në fillim” ka mbetur në gjuhën origjinale- SHQIPE,- sepse nuk është kuptuar lidhja e saj me brendinë e paragrafit, duke mbetur e papërkthyer.

2. “Malakhim” = Mallkim, – në zanafilla 18:20, 19:12, – paralajmërimi i zotit për shkatërrimin e Sodomës dhe Gomorës. Kjo fjalë mund të jetë formuar nga dy fjalët shqipe “mal” dhe “ikim”, duke shpjeguar edhe etimologjinë e fjalës “mallkim”, që do të thotë “të ikësh në mal”, larg nga e keqja, dhe dihet se “mal” dhe “ik” apo “hik” janë thjesht shqip. Kjo fjalë është përkthyer në versionet e ndryshme të Biblës si “paralajmërim”. Zecharia Zitçin, thotë se në hebraishten e vjetër fjala “Malakhim” do të thotë “të dërguar” (engjëjt, të dërguarit e Zotit), por ky kuptim nuk ka lidhje të drejtpërdrejtë logjike në ata paragrafë dhe përkthyesit e kanë zëvendësuar me fjalën “paralajmërim” dhe e kanë hequr fare këtë fjalë në mjaft raste. Kuptimi shqip “Mallkim” është plotësisht i lidhur me logjikën e ngjarjeve në ata paragrafë dhe shumë afër me kuptimin e fjalës “paralajmërim”.

Etimologjia “mal ikim” e fjalës “mallkim” na vjen në ndihmë për vërtetimin e shpërnguljes së sumereve “larg nga e keqja” drejt zonave më të sigurta e të mbrojtura malore, dhe njëkohësisht konfirmon tezën e dyndjeve Indo-Europiane. Në këtë logjikë mund të konfirmohet se etimologjia e emrit “Pellazg” vjen nga “Pe Larg”. Pe-Largët ishin popullsia paraiilire që erdhi nga vendi i shumerëve rreth mesit të mijëvjeçarit të tretë BC, pas shkatërrimit të kulturës shumere.

Arrijmë kështu në vargun plot muzikalitet:

Nephilim/Në fillim sumerianë, pastaj pelazgë/pelargë, më pas ilirë e arbër, e sot SHQIPTARË

3. Etimologji e disa fjalëve e shprehjeve shumere, ku janë zgjedhur ato më të kuptueshmet dhe nga fusha të ndryshme të kulturës. Leksiku i plotë e i përpunuar sipas kërkesave të metodologjisë krahasuese gjuhësore do të botohet së shpejti:

SUMER/SHUMER = Shum Erë

KI = Ki = Ky, dheu, planeti Tokë

KIENGIR = Ki e Ngir = tokë e ngirë, e nginjur, tokë e begatë, e quanin vetë sumerianët

EDIN (Eden) = E din, ka dituri. Kujtoni pemën e dijes në kopshtin e Edenit

NIBIRU/NIBIRA = Ni Bir a = Planeti i 12-të (Z.Zitçin e përkthen “a son”)

KINGU= Ki nguc = Ky ngjitur/nguc, Hëna

ANNUNAKI = Arnun a ki = ardhun a ki

ENGIZ = E ngiz = e ngjiz, gatuaj

KASHI = Ka shi, bën shshsh…= Birra

KUR = Mal, Gur

MA = Ma = Mban, mjet transporti

ME = Me = (me) vegël, mjet

MAGUR = Ma Gur = anije transport minerali (gurësh)

NARU = Na ruan, na kujton, neron/nderon = Memorial

ESERU = E she e ru = burgos

KASADU =Ka sa du = u mbush, arriti

KURNUGIA = “Gur në gji a” = minierë

KURNUGIA = Kur nuk ja = kurrë nuk kthehet

KIINDAR = Ki i ndar = dhe/tokë e ndarë, plasaritje

KAGAL/ABULLU= Ka kalim ose a mbyllur = Porta

EMUQA = E Muqa, E mujta

DAKU = Gjaku = gjaku, ekzekutoj, vras (sipas fjalorëve Sumerian-English)

HURASAM = MASARUH = Masa a Rujt = para, lek

NISILIMZAKARU = Ni Qilim Za Ka Ru = një qëllim fjalë ka rujt = Betim

DIMTU = Dimtu = dëmtuar

KUNUKUM = Ku nuk um (humb) = mbyll hermetikisht, vulos

IZZAKKARA= I Za ka ra = një fjalë ka dalë = thonë, thuhet

RIKISTU = Ri Kishtu = e lemë kështu = marrëveshje

EPESU = E peshoj = e trajtoj, e diskutoj, e vlerësoj

MASKIM = Ma shkrim = shkrues, inspektor

ISHTAR, ESHDAR, ASTARTE = Ishte Ar, Esht Ar, Asht e Arte = emra të Afërditës

BABBAR = Ba Bardh = Zot i drejtësisë, zbardh, ndriçon, sqaron, vendos

EBABBAR = E Babbar = e Babbar-it = (tempulli, shtëpia) e Babardh-it

SIPPAR = Si i Par / Sipër = qytet kryesor (si i parë) në Shumer

Zbërthimet etimologjike të mësipërme janë bërë sipas fjalorëve sumerian-english të standardizuar, pra të pranuar botërisht. Pjesërisht janë zbërthime me mbështetje historiko-logjike që nuk gjenden në ata fjalorë. Të bën përshtypje se sumerologjia botërore (sumerologjia shqiptare çuditërisht nuk ka ekzistuar deri më sot) në asnjë rast nuk ka marrë në studim ndonjë lidhje të shqipes me gjuhën sumeriane. Shpresoj që tani e tutje të rritet vëmendja në këtë drejtim këtu në Shqipëri, sepse realisht do të duhet një punë mjaft e madhe që këto përfundime të kuptohen e të pranohen nga sumerologët e huaj, sepse kjo gjë që do të sillte mjaft ndryshime në gjuhësinë botërore e cila ka sot një histori rreth 150-200-vjeçare.

Pra, shqipja është vërtet gjuha e fillimit, gjuha e nefilimëve.

Ndoshta me shqipen do të lexohen saktë edhe shkrimet apo sekretet e vjetra, për të cilat interesi po shtohet çdo ditë e më tepër në të gjithë botën. Le ta kenë shqiptarët meritën e zbulimit të tyre. Të dish do të thotë “të kesh fuqi”.

Sumerianët - djepi i vërtetë i kulturës botërore. Gjuha e tyre - shqipja. Në fillim sumerianë, pastaj pellazgë/pelargë, më pas ilirë e arbër, e sot shqiptarë. Në librat e shkollës 8-vjeçare apo të mesme kemi mësuar se Lajbnici, matematikani e filozofi gjerman i shekullit të 17-të, ishte njëkohësisht edhe albanolog i madh. Ndokush pyeste se çlidhje ka albanologjia me matematikën, por nuk gjente përgjigje në ato libra. Asnjëherë nuk është përmendur thënia e tij se “nëse doni të zbuloni historinë para Krishtit dhe shkencat e asaj kohe, duhet të studioni gjuhën shqipe”. Dhe i madhi profesor Eqrem Çabej thotë se “historia e gjuhës është historia e popullit që e flet”. Sa pak histori e kombit dhe sa e cunguar i është servirur ajo brezit tonë! Krenaria kombëtare, identiteti kombëtar apo patriotizmi kërkon një mbështetje të fuqishme e reale, përndryshe ajo nuk mund të jetë një shtysë drejt përparimit kombëtar, por kthehet në parullë pa vlerë. Krenaria kombëtare është baza më e thellë morale e njeriut, stimuli moral më i natyrshëm në gjithë aktivitetin e tij. Formimi i personalitetit të çdonjërit prej nesh bazohet në radhë të parë në respektin ndaj vetes dhe kombit, prandaj njohja e historisë së kombit është elementi fillestar i kulturës. Vini re këtu vëmendjen e fqinjëve tanë dhe luftën e tyre për problemet e identitetit si dhe agresivitetin në rritje kundër identitetit shqiptar. Ne shqiptarët duhet të mësojmë nga fqinjët një gjë: presioni është art më vete dhe, si i tillë, duhet patjetër të përdoret vazhdimisht, e sidomos kur raporti i forcave nuk është në anën tonë. Për këto arsye, identitetit tonë kombëtar duhet ti hiqet mbulesa e rëndë mijëravjeçare e mosdijes dhe e harresës dhe media e shkruar dhe ajo vizive duhet tu bëjnë një reklamë të madhe studimeve dhe zbulimeve të fundit apo të mëparshme për gjuhën shqipe dhe identitetin tonë kombëtar. Gjithashtu historianët e gjuhëtarët tanë duhet të jenë shumë më aktivë sot. GJUHA është themeli i kombit, ajo që na bën të veçantë nga të tjerët. Ne shqiptarët krenohemi mjaft me Heroin tonë Kombëtar Skënderbeun, si pjesë madhore e mozaikut tonë të identitetit, që shpesh përpiqen të na e vjedhin, sidomos tia ulin vlerat. Megjithatë, duhet pasur parasysh se Skënderbeu i përket një periudhe mjaft më të vonshme kohore sesa zanafilla e kombit tonë, e cila shtrihet në mijëvjeçarë. Pra, aftësia konkurruese që nevojitet për të shërbyer si shtyllë qendrore e krenarisë kombëtare, e identitetit tonë kombëtar kufizohet, për arsye se i duhet të përballet me identitetin e kombeve të tjera, që janë bazuar përgjithësisht në periudha kohore mjaft më të hershme dhe në vazhdimësi. Në mënyrë që krenaria kombëtare të ulet këmbëkryq në subkoshiencën tonë për të na dhënë qetësinë, forcën dhe stimulin e pakrahasueshëm dhe aq të nevojshëm sot, na duhet të bazohemi në një shtyllë mjaft më të vjetër në kohë, rreth së cilës të mund të mblidhet e të qëndrojë fort i gjithë mozaiku gjigant i historisë sonë, i identitetit tonë kombëtar. Historia është politikë, krenari dhe unitet, forcë shtytëse e kombit. Prandaj çdo shtet dhe çdo klasë politike duhet të investojë më shumë për zbulimin e saj. Dikush thotë: “Çna duhet historia?!” Le të shohim Amerikën, që me pak histori, vetëm 200 vjet, ka arritur majat, dhe të ecim përpara pa u interesuar për historinë. Por njëkohësisht ata thonë edhe se nuk ka dokumente historike në shqip, se ne nuk paskemi as histori, as heronj, pra jemi kot! Por të gjithë e kuptojmë se, kur mendon se je kot, vetëm demoralizohesh e nuk shkon përpara. Arrijnë deri aty sa qesëndisin paturpësisht shqiptarizmën!! “Do të hyjmë në Evropë”, - thonë. Por aty duhet hyrë me dinjitet e identitet, jo nga dera e pasme. Gjithashtu duhet të kuptojmë se për shkak të ndarjes së kufijve që kemi sot ne shqiptarët kemi ndjesi e koncepte më të ngushta apo më të ulëta për veten, krahasuar me ato të shekullit të 19-të e më parë. Ndarja jo e favorshme e kufijve siç janë deri sot solli nevojën për korrigjimin, në fakt dëmtimin e vetëdijes sonë kombëtare. Pse na pranon me vështirësi Evropa, vetëm për nivelin e sotëm, apo sepse ajo dhe ne vetë nuk e njohim prejardhjen tonë, historinë dhe zanafillën tonë, me të cilën të prezantohemi në Evropë? Edhe në një prezantim të thjeshtë midis njerëzve të panjohur ne kërkojmë të dimë për prejardhjen e personit që kemi përballë. Mosnjohja sjell frikë dhe pasiguri. E njëjta logjikë vlen për marrëdhëniet midis shteteve. E pra, Evropa nuk na pranon, nuk na jep vizë, nëse nuk njohim dhe nuk ia tregojmë asaj historinë tonë, elementin fillestar të kulturës. Arma jonë kryesore, shtylla e identitetit tonë, me të cilën do të përballemi mekonkurrentët tanë për të rivendosur historinë, duhet dhe do të jetë veçoria bazë e ekzistencës së një kombi, pra GJUHA. Shqipja është GJUHA E PARË E SHKRUAR NË BOTË, është GJUHA E FILLIMIT! Po, po, mos kini frikë, provat janë të shumta dhe sistematike. Ato gjenden në mbi 200 000 “libra” (pllaka me shkrim kuneiform) të kulturës më të lashtë të botës - asaj sumere. Pasardhësit akkadianë e babilonas e kanë quajtur atë vend Super (Shumer) apo “Shum Erë”. Vetë shumerët e quanin KI.E.NGIR, që do të thotë “tokë e ngirë”, e nginjur, e ngopur, e begatë. Provat gjenden edhe në 3-4 miliardë kopje të Biblës në të gjithë botën. Besohet se tregimet biblike, veçanërisht kapitulli i parë, zanafilla/genesis, janë me prejardhje nga shkrimet e pllakave sumere si “Eposi i krijimit”. Bibla është përkthyer në mbi 2000 gjuhë të ndryshme, por pjesa e parë e 39 librave përbërës të "Dhiatës së Vjetër", e quajtur “Zanafilla”, paragrafi 6:4, e përmban provën SHQIP me fjalët "në fillim". Ajo ka qenë problem i madh për përkthyesit, të cilët përfundimisht e kanë lënë në gjuhën origjinale dhe kështu shprehja “në fillim” është një nga provat më të rëndësishme për prejardhjen nga gjuha shqipe edhe të tregimeve biblike. Një provë tjetër, përsëri në Bibël, është fjala “mallkim”, e shkruar si “Malakhim”, në “Zanafilla” – 18:20, 19:12. Prova më e fuqishme për zanafillën e identitetit shqiptar është e lidhur me popullsinë e lashtë sumere e përqendruar midis lumenjve Tiger dhe Eufrat në Mesopotami apo Irakun jugor të sotëm. Të mbiquajturit sumerianë janë realisht gjeneza apo zanafilla e njerëzimit, djepi i gjithë kulturës botërore. Shumëkush e pranon tezën se Bibla është histori e njerëzimit dhe ajo thotë se FILLIMI është në Mesopotami. Mos jemi ne pasardhësit e sumerëve? Po atëherë nuk qenkemi autoktonë? Jo, ne jemi po aq autoktonë sa gjithë europianët. Jemi këtu që nga periudha prehistorike, që nga koha e dyndjeve indoeuropiane, që nga koha e shkatërrimit të Shumerit. Vini re gjithashtu se nga materialet e shumta figurative, edhe tredimensionale të zbuluara e analizuara del se nga pikëpamja racore sumerianët nuk ishin afrikanë me buzë të trasha, siç mund të aludojë ndokush, por kishin tiparet mesatare të racës së pastër shqiptare. Në hierarkinë e historisë antike shumerët vendosen përpara akkadianëve, babilonasve apo egjiptianëve. Sumerët kanë lënë një trashëgimi mjaft të gjerë e mjaft të pasur në të gjitha fushat, e shkruar në mbi 200 000 “Libra”/ pllaka me shkrimin në formë kunje ose kuneiform, i gdhendur mbi argjilë, e cila më pas piqej e kështu ka mbërritur deri në ditët tona në materialet e shumta arkeologjike që gjenden në shumë muze dhe universitete të botës. Gjuha sumeriane është gjuha e parë e shkruar në botë me shkrimin kuneiform piktografik e më pas me kuneiform abstrakt. Sa u përket periudhave kohore ka mendime të ndryshme, ku përmenden fillimi në vitet 13000 BC pas përmbytjes së madhe, ose periudha e quajtur “klasike” midis 5300 deri 2900 BC. Gjuha sumeriane mendohet se u fol deri nga fundi i mijëvjeçarit të tretë para Krishtit, midis 2300-2100 BC, kohë kur ka një shkëputje dhe vendin e saj e zënë perandoritë akkadiane dhe babilonase. Shkrimi kuneiform u përdor edhe nga akkadët e babilonasit dhe gjuha sumeriane besohet se është shkruar në fjalorët e ndryshëm deri në vitet 200 AD. Gjatë mijëvjeçarit të tretë BC duhet të ketë ndodhur edhe shkatërrimi i kulturës së madhe sumere, ngjarje e cila rezulton e vërtetuar nga dy fakte: shkatërrimi i qyteteve të Sodom dhe Gomorrah sipas Biblës dhe dy dokumentet e gjetura në pllakat sumeriane, të cilat flasin për shkatërrimin e Shumerit: 1) “Erra Epic” ose “Eposi i Erës” (sumerian = “Erra”) dhe 2) “Lamentation over desolation of Shumer”, -“Vajtimi për shkatërrimin e Shumerit”. Nga përkthimi i tyre në anglisht kuptohet se aty flitet për një erë të fortë shkatërrimtare dhe vrasëse e sëmundjesjellëse, e cila çoi në zhdukjen përfundimtare të të gjithë kulturës dhe jetës në Shumer. Ky shkatërrim duhet të jetë shoqëruar edhe me dyndje të popullsisë së mbetur gjallë në drejtim të veriut e veriperëndimit. Pranimi si realitet i këtij migrimi, i mbështetur edhe në gjetjet arkeologjike, konfirmon konceptin e dyndjeve dhe të gjuhëve indoevropiane, ku shqipja bën pjesë si dega e parë dhe e pavarur e pemës IE. Studiuesi dhe shkrimtari i njohur azerbajxhano-amerikani Zecharia Zitçin, ka studiuar kapitullin “Zanafilla”/(Genesis) të Biblës dhe që aty ka kaluar në kulturën greke, hebraike e deri në studimin e shkrimeve sumere, të cilat, sipas tij, shërbyen si burim për tregimet Biblike. Nga ana tjetër, librat “Kronikat e tokës” të Zitçinit janë të mbushur plot me shembuj fjalësh apo shprehjesh sumeriane, analiza historiko-logjike e të cilave tregon se ato zbërthehenetimologjikisht ose mund të LEXOHEN SHQIP. Ndryshimet fonologjike midis dy gjuhëve: shqip dhe sumeriane, janë shumë të pakta, shpesh inekzistente. Gjuha sumeriane mendohet se është aglutinative ose me fjalë që formohen nga bashkimi i fjalëve më të thjeshta, pra nuk pranohet që ajo të jetë e lidhur me grupin indoeuropian. Por?!... Nga studimi i përkthimeve të shkrimeve sumere në anglisht rezulton se nga leksiku prej afër 700 fjalësh, që në fakt janë shprehje dhe fjali, të gjuhës sumeriane, të standartizuara deri më sot në fjalorët sumerian-english, të paktën 30-35% zbërthehen në fjalë shqip apo lexohen thjesht SHQIP, edhe me shqipen e sotme, kryesisht me dialektet gegë, por ka raste edhe atë toskë. Ndarja e të ashtuquajturave “fjalë”, në fakt shprehje apo fjali sumeriane, në fjalë më të thjeshta shqipe vërteton se gjuha sumeriane është aglutinative, por njëkohësisht është edhe indoevropiane, sepse zbërthehet apo është e barabartë me shqipen. Në këta fjalorë sumerian-anglisht mund të ketë edhe përzierje me gjuhën e mëvonshme akkadiane e babilonase, duke i konsideruar si vazhdim të asaj sumere, kjo sepse akkadët dhe babilonasit vazhduan të përdorin shkrimin kuneiform. Prezenca e shqipes është plotësisht e dukshme në të gjitha pjesët e kulturës materiale e shpirtërore të shkruar në pllakat shumere, si në astronomi e astrologji, në toponime dhe emra zotash, gjysmëzotash, mbretërish e prijësish, në emërtime objektesh, pajisjesh, në fjalë të përdorimit të përditshëm, përfshirë emra, folje, ndajfolje, nyja etj. Pas konsiderimit edhe të metodave krahasimore të pranuara botërisht, rezulton se gjuha dhe identiteti shqiptar shtrihen dhe e kanë zanafillën në Shum.er, në kulturën më të vjetër të botës, midis 13000-2300 vjet BC. Le të analizojmë tani provat e përmendura më sipër: 1.“Nefilim” = “Në fillim”. Do të flasim më tepër për të, sepse dihet se ajo përdoret tepër shpesh në të folurin e përditshëm. Vini re se Zecharia Zitçin e ka përkthyer nga hebraishtja e vjetër “Nefilim” = “ata që u rrëzuan”. Në fakt, zbulimi është bërë jo duke analizuar studimet apo librat e Zitçin, por duke krahasuar versionet shqip dhe anglisht të Biblës të botuara në vitin 2005 e që përputhen edhe me botime të tjera të saj. Ju lutem lexoni paragrafin përkatës të Biblës në shqip e anglisht si dhe shpjegimin që vijon: 5:32 Dhe Noeja u bë pesëqind vjeç. Pastaj Noesë i lindi Semi (Shem), Kami (Ham), dhe Jafeti (Ja pheth). 6. Tani njerëzit nisën të shtoheshin mbi faqen e tokës dhe u lindën bija. 2. bijtë e Perëndisë (engjëjt) filluan të vinin re që bijat e njerëzve ishin të bukura. Kështu, nisën të merrnin për gra të gjitha ato që zgjodhën.... 4. Nefilim-ë kishte në tokë në ato ditë, madje dhe më pas, kohë kur bijtë e Perëndisë patën marrëdhënie me bijat e njerëzve dhe ato u lindën bij. Ata ishin të fuqishmit e kohëve të lashta, (Herkuli etj.), burra me famë. I njëjti paragraph i Biblës në anglisht është si vijon: 6.1 Now it came about that when men started to grow in numbers on the surface of the ground and daughters were born to them. 2. then the sons of the God began to notice the daughters of men that they were good-looking; and they went taking wives for themselves, namely, all whom they chose.... 4. The Nephi-lim proved to be in the earth in those days, and also after that, when the sons of the God continued to have relations with the daughters of men and they bore sons to them, they were the mighty ones who were of old, the men of fame. Tani lexoni me vëmendje shpjegimin e mëposhtëm: Dihet se në çdo shkrim apo gojëdhanë që përkthehet në një gjuhë tjetër, emrat dhe toponimet, normalisht, nuk ndryshohen nga përkthyesi, mbeten në gjuhën origjinale. Në rastin e tregimeve Biblike, për ta kuptuar duhet të dimë se asokohe "emri" ishte një fjalë apo shprehje që tregonte cilësitë e personit apo të vendit që emërtonte. Aty flitet për fillimin e njerëzimit, koha kur engjëjt (ndoshta bijtë e "vizitorëve nga kozmosi"/ Zotave) pëlqyen gratë e tokës dhe fryti i lidhjes së tyreishin gjigantët apo të famshmit e kohës së fillimit. Duke e analizuar me kujdes këtë paragraf të Biblës, kuptojmë se “Nefilim” në fakt nuk janë vetë gjigantët, po nefilimët ishin prezent në tokë para e pas kohës së gjigantëve. Sipas Z. Zitçin “Nefilim” ishin zotat e parë që erdhën në planetin Tokë, ata që krijuan njeriun e sotëm, “Homo Sapiens”, dhe i mësuan atij gjithçka, ndoshta edhe cilësinë bazë njerëzore, të folurën - në gjuhën e tyre. Ndoshta “gjigantët”, për ekzistencën e të cilëve ka edhe gjetje të freskëta arkeologjike në Indi, u shërbyen nefilimëve për ndërtimin e piramidave të Egjiptit, që sot mendohet se janë ndërtuar rreth 10450 vjet para Krishtit. Përmendim këtu se edhe shkrimi egjiptian i vjetër duket të jetë bazuar në gjuhën shqipe, germat egjiptiane janë germat e para të fjalëve përkatëse nga gjuha shqipe. Ato germa janë vizatime simbolike të objekteve, emërtimet e të cilave vetëm në shqip e kanë germën e parë të njëjtë me simbolin/germën përkatëse të alfabetit egjiptian, si p.sh. germa “D” paraqitet në alfabetin egjiptian me një skicë të pëllëmbës, dorës, pra D-dora etj. Përfundimisht, rezulton se shprehja "Nefilim / Në fillim" lidhet plotësisht me brendinë e paragrafit 6:4 të “Zanafillës” dhe është thjesht "SHQIP", shihni fjalorin e gjuhës shqipe me rrënjën “fil” (filiz, fill, filloj, fillim, zanafillë, etj). Shpjegimi i mësipërm është shumë më logjik se ai që jepet në përkthimin shqip nga anglishtja të këtij paragrafi të Biblës, që e shpjegon fjalën "Nefilim", nga hebraishtja e vjetër me fjalën "rrëzues", që nuk ka asnjë lidhje me brendinë e atij paragrafi dhe as me pjesën tjetër të tregimeve Biblike. Fjala "në fillim" ka mbetur në gjuhën origjinale- SHQIPE,- sepse nuk është kuptuar lidhja e saj me brendinë e paragrafit, duke mbetur e papërkthyer. 2. “Malakhim” = Mallkim, - në zanafilla 18:20, 19:12, – paralajmërimi i zotit për shkatërrimin e Sodomës dhe Gomorës. Kjo fjalë mund të jetë formuar nga dy fjalët shqipe “mal” dhe “ikim”, duke shpjeguar edhe etimologjinë e fjalës “mallkim”, që do të thotë “të ikësh në mal”, larg nga e keqja, dhe dihet se “mal” dhe “ik” apo “hik” janë thjesht shqip. Kjo fjalë është përkthyer në versionet e ndryshme të Biblës si “paralajmërim”. Zecharia Zitçin, thotë se në hebraishten e vjetër fjala “Malakhim” do të thotë “të dërguar” (engjëjt, të dërguarit e Zotit), por ky kuptim nuk ka lidhje të drejtpërdrejtë logjike në ata paragrafë dhe përkthyesit e kanë zëvendësuar me fjalën “paralajmërim” dhe e kanë hequr fare këtë fjalë në mjaft raste. Kuptimi shqip “Mallkim” është plotësisht i lidhur me logjikën e ngjarjeve në ata paragrafë dhe shumë afër me kuptimin e fjalës “paralajmërim”. Etimologjia “mal ikim” e fjalës “mallkim” na vjen në ndihmë për vërtetimin e shpërnguljes së sumereve “larg nga e keqja” drejt zonave më të sigurta e të mbrojtura malore, dhe njëkohësisht konfirmon tezën e dyndjeve Indo-Europiane. Në këtë logjikë mund të konfirmohet se etimologjia e emrit “Pellazg” vjen nga “Pe Larg”. Pe-Largët ishin popullsia paraiilire që erdhi nga vendi i shumerëve rreth mesit të mijëvjeçarit të tretë BC, pas shkatërrimit të kulturës shumere. Arrijmë kështu në vargun plot muzikalitet: Nephilim/Në fillim sumerianë, pastaj pelazgë/pelargë, më pas ilirë e arbër, e sot SHQIPTARË 3. Etimologji e disa fjalëve e shprehjeve shumere, ku janë zgjedhur ato më të kuptueshmet dhe nga fusha të ndryshme të kulturës. Leksiku i plotë e i përpunuar sipas kërkesave të metodologjisë krahasuese gjuhësore do të botohet së shpejti:

SUMER/SHUMER = Shum Erë
KI = Ki = Ky, dheu, planeti Tokë
KIENGIR = Ki e Ngir = tokë e ngirë, e nginjur, tokë e begatë, e quanin vetë sumerianët
EDIN (Eden) = E din, ka dituri. Kujtoni pemën e dijes në kopshtin e Edenit
NIBIRU/NIBIRA = Ni Bir a = Planeti i 12-të (Z.Zitçin e përkthen “a son”)
KINGU= Ki nguc = Ky ngjitur/nguc, Hëna
ANNUNAKI = Arnun a ki = ardhun a ki
ENGIZ = E ngiz = e ngjiz, gatuaj
KASHI = Ka shi, bën shshsh…= Birra
KUR = Mal, Gur
MA = Ma = Mban, mjet transporti
ME = Me = (me) vegël, mjet
MAGUR = Ma Gur = anije transport minerali (gurësh)
NARU = Na ruan, na kujton, neron/nderon = Memorial
ESERU = E she e ru = burgos
KASADU =Ka sa du = u mbush, arriti
KURNUGIA = "Gur në gji a" = minierë
KURNUGIA = Kur nuk ja = kurrë nuk kthehet
KIINDAR = Ki i ndar = dhe/tokë e ndarë, plasaritje
KAGAL/ABULLU= Ka kalim ose a mbyllur = Porta
EMUQA = E Muqa, E mujta
DAKU = Gjaku = gjaku, ekzekutoj, vras (sipas fjalorëve Sumerian-English)
HURASAM = MASARUH = Masa a Rujt = para, lek
NISILIMZAKARU = Ni Qilim Za Ka Ru = një qëllim fjalë ka rujt = Betim
DIMTU = Dimtu = dëmtuar
KUNUKUM = Ku nuk um (humb) = mbyll hermetikisht, vulos
IZZAKKARA= I Za ka ra = një fjalë ka dalë = thonë, thuhet
RIKISTU = Ri Kishtu = e lemë kështu = marrëveshje
EPESU = E peshoj = e trajtoj, e diskutoj, e vlerësoj
MASKIM = Ma shkrim = shkrues, inspektor
ISHTAR, ESHDAR, ASTARTE = Ishte Ar, Esht Ar, Asht e Arte = emra të Afërditës
BABBAR = Ba Bardh = Zot i drejtësisë, zbardh, ndriçon, sqaron, vendos
EBABBAR = E Babbar = e Babbar-it = (tempulli, shtëpia) e Babardh-it
SIPPAR = Si i Par / Sipër = qytet kryesor (si i parë) në Shumer

Zbërthimet etimologjike të mësipërme janë bërë sipas fjalorëve sumerian-anglisht të standardizuar, pra të pranuar botërisht. Pjesërisht janë zbërthime me mbështetje historiko-logjike që nuk gjenden në ata fjalorë. Të bën përshtypje se sumerologjia botërore (sumerologjia shqiptare çuditërisht nuk ka ekzistuar deri më sot) në asnjë rast nuk ka marrë në studim ndonjë lidhje të shqipes me gjuhën sumeriane. Shpresoj që tani e tutje të rritet vëmendja në këtë drejtim këtu në Shqipëri, sepse realisht do të duhet një punë mjaft e madhe që këto përfundime të kuptohen e të pranohen nga sumerologët e huaj, sepse kjo gjë që do të sillte mjaft ndryshime në gjuhësinë botërore e cila ka sot një histori rreth 150-200-vjeçare. Pra, shqipja është vërtet gjuha e fillimit, gjuha e nefilimëve. Ndoshta me shqipen do të lexohen saktë edhe shkrimet apo sekretet e vjetra, për të cilat interesi po shtohet çdo ditë e më tepër në të gjithë botën. Le ta kenë shqiptarët meritën e zbulimit të tyre. Të dish do të thotë “të kesh fuqi”.

Dhe qëndron më tepër se aktuale thirrja e rilindësit të madh A. Z. Çajupi: Shqipëtar mos rri, po duku, shqipëtar! Zoti e ka bekuar shqipen dhe Shqipërinë, e vërteta vonon, por nuk harron..

Nga Anastas S. Shuke, Metropol

Fjala "shqiptar" rrjedh nga fjala "shqip" e kjo e dyta nga latinishtja
"excipio" qe do te thote (nese e mbaj mend mire) "flas qarte" ose "kuptoj".
Pra eshte e natyrshme, shqiptare ishin ata qe kane folur qarte ose qe ke
mundur ti kuptojsh.
Ky eshte se paku mendimi qe zoteron ne studimet e sotme.
Perndryshe ky fenomen nuk eshte i rralle as te popujt e tjere. H.J.Lanksch,
perkthyes i letersise sone ne gjermanisht dhe stusiues i ballkanologjise
veren mprehte qe edhe sllavet i quajne gjermanet "nemci", pra memece (ata qe
s'dine te flasin).

Etimologjia e emrit luftë


Lufta(ose beteja) eshte ai veprim(lëvizje) ushtarake qe ka per qellim thyerjen e pales kundershtare. Ky perkufizim, eshte i "misheruar' ne vete fjalen LU-f-TE ku:

lu----> tregon aksionin ose levizjen.
f-----> tingull parazitar i ardhur gjate infleksionit te foljes.
te----> evoluimi brenda fjales i foljes thyej.

Lufte ose beteje ose ndeshje ushtarake e gjejme dhe ne disa gjuhe neolatine jane:

spanjisht- lucha
frengjisht- lutte
dhe ne
italisht-lotta( qe ne dialekt eshte lutta)

kurse ne shqip eshte lufte(beteje)

ne fakt o<=>u duke qene shume fluide karshi njera-tjetres.

Nuk ka asnje dyshim se pavaresisht nga emri i gjuhes, rrenja eshte LU nje folje elementare primitive e shqipes qe ne shqipen e sotme eshte
LU-aj(loz)=lëviz~lo-jë(emër)

Kete rrenje-folje te shqipes e gjejme dhe ne gjuhe te 'tjera'

Greek- ptolemos
English-struggle

Pjesen e dyte te fjales lu-f-të(alb)-beteje~lo-tta(it)~lu-tte(fr)

duhet kerkuar prape tek shqipja ne foljen the-j qe ne ditet e sotme eshte thy-j ose thye-j, kjo sepse beteja eshte nje aksion(levizje) ku palet perpiqen te thyejne njera-tjetren.
Aq e vertete eshte kjo saqe ajo shfaqet dhe ne foljen(emrin) ""greke"" te betejes

προσπάθεια-prospatheia

Duhet permendur qe fluiditeti i zanoreve eshte fare normal per funksionin qe kane ato ne morfologjine e fjales gjate infleksionit. Ajo qe nuk leviz eshte bashketingellorja L-ë, kurse zanoret ndryshojne sipas kesaj skeme morfemo-rrokore...

Kjo eshte arsyeja qe foljen primitive lu ose format e saj te ngjashme lë, li, lo, la etj i gjejme dhe ne gjuhet e lashta te zhdukura:

psh

luftëtar(shqip)---> proe-liator, pre-liator(latin)
luftë(shqip)---> be-llum(latin)
luftetar------> miles militis

Te gjithe e dime qe emri i fjales KEMBA ka ardhur prej funksionit qe ajo kryen: që mba-n trupin tonë, ajo eshte baza qe ne mbeshtetemi dhe siguron mbajtjen ose mbeshtetjen tone.
Shikojeni pak ne """greqisht""", ajo me zyrtarizuara eshte po-ys, qe ka per sinonime me poshte baj apo e mbaj, fjale qe nuk kane nevoje per perkthim, sepse te gjithe i kuptojme cfare jane. Pra sic shihet poys ose ka shnderruar b--> p, nje shnderrim qe une nuk e di nese ka qene natyral apo artificial per fjalen bojsh~mbojsh=mbash=te mbash, por duke u nisur nga fjalet:

papa=baba=pa-ater-as

mendoj se transformimi ka qene skolastik.

Po u afrohesh kodeve ndertues.
Keshtu beri dhe Dante qe gjoja u mbeshtet tek "dialektet" e gjuhes vulgare per te ndertuar Italishten moderne.Disa fjale te dantes nuk gjenden ne asnje dialet te njerzeve qe banonin dhe banojne sot Italine.
Zeus,jane transformime shkollareske.Jane shume te vonshme,ose te reja.kane per baze dy dialektet e medha t'gjuhes Shqipe:gege dhe toske.
Si e shpjegon ti Zeus kete kalim:
Bir>birth.Birth i nenes>i vogli nenes
Dhe:
youth (yth)
n. pl. youths (yths, yz)
1.
a. The condition or quality of being young.
b. An early period of development or existence: a nation in its youth.
2. The time of life between childhood and maturity.
3.
a. A young person, especially a young male in late adolescence.
b. (used with a sing. or pl. verb) Young people considered as a group.
4. Geology The first stage in the erosion cycle.


Dhe "th"-ja mos eshte gje valle zvogeluese e nje em(e)ri????
vetem ne gjuhen shqipe jane te forta B-te dhe P-te dhe nuk ngaterrohen kollaj.Kjo per arsyen e thjeshte sepse gjuha Shqipe permban zemren e kodikeve dhe mbi bazen e tyre jane ndertuar fjalet.Njesite e saj jane shume afer momentit baze te ndertimit gjuhesor.Pothuajse jane ne qender.Njesite jane shume te sakta dhe nje shmangje e vogel te con ne njesi te re.

Ethymologjia



PREJARDHJA e fjalës - ETIMOLOGJIA


Fjala ETIMOLOGJIA, si fjalëformim, fjalë e përbërë (kompozitë) e njohur në shkencën e Gjuhësisë (Linguistike), që spjegon, emërtimin e Degës së Gjuhësisë, e cila studjon prejardhjen e fjalëve të një gjuhe, duke u mbështetur në historinë e saj dhe në mbështetje e lidhje me gjuhët tjera - sot është fjalë e papërcaktuar shkencërisht, si (gr.etymon = i vërtetë, logos=fjalë). Fjala ETIMOLOGJIA edhe pse me falsifikime gjuhësore është munduar të na japi një spjegim për të vërtetën e fjalës, nuk qëndron para faktit shkencor, së ajo ka të bëjë me prejardhjen e saktë të një fjale, nga një gjuhë e parë, paraardhëse e saj.
Vet fjala ETIMON, si "i vërtetë" burimin, rrjedhën origjinale linguistike e ka në ATË që THEN LOGJIKËN ME një të vërtetë SHKENCORE, që është diçka më thellë logjikisht, për tu thyer një logjikë e thënë, a e përthënë, me një vërtetësi të re shkencore, e që në fakt është një ethymologji, një logjikë e thyer shkencërisht me një të vërtetë të re, më të thellë, më të largët nga një gjuhë paraardhëse, kuptohet në lidhje me gjuhët tjera - E THYEME logjikë - E THYER LOGJIKA - LOGJIKA E THYER E PREJARDHJES së një fjalë ME një vërtetësi të RE HISTORIKO-LINGUISTIKE!
Fjala ETIMOLOGJIA (etimologia, sllavistike; etymology, romanistike) edhe në gjuhën e njësuar letrare shqipe të sotme, në të gjitha nivelet e shkencës së Gjuhësisë Shqiptare (Albanistikës)- iu ka përshtatë gjuhëve sllave e romane, pasi ato vetiu nuk kanë mundur ta përcaktojnë shkencërisht derisot dhe kështu ka mbetur edhe në Shqipen si emërtim i papercaktuar. Kjo fjalë, iu ka përshtatë gjuhëve sllave - Sllavistikes me direktivat e saj të njohura, më shumë së sa e thotë të vërtetën historike të vet shprehjes gjuhësore të saj, ashtu sikundër janë sllavizuar shumë terma e terminologji tjera shkencore, pikërisht edhe nga greqishtja e vjetër në gjuhët sllave edhe pse vet të gjitha ato gjuhë sllave janë si gjuhë greke!

Fjalëformimi ETIMOLOGJIA, si nistorja e një shkencë linguistike, derisot më me vërtetësi, më realisht është thënë e shkruar në gjuhët romane - në Romanistike - ethymologie, etymology, sesa në vet shprehjen gjuhësore të saj në vet gjuhën e sotme shqipe në Albanistikë! Në gjuhën greke si ETYMOS është falsifikuar nga gjuha illire ETHYMUS, ETHYMIS, vetëm për të mos mund të vërtetohet shkencërisht, si logjikë e thyer e një theze të përparshme, me një thezë të re shkencore, për ta saktësuar të vërtetën historike të prejardhjes së një fjalë.
Kështu, në kemi në gjuhët romane (etymology, ethymologie), që është me afër realitetit gjuhësor të vet fjalëformimit (kompozitës) ETHYMOLOGJIA.
Le të thonë sot e gjithmonë grekët në gjuhën e tyre që e mendojnë, vërtet, të tyre - etymos=i vërtetë, por ekziston një e vërtetë më e madhe, që then një të vërtetë të deritashme.
Për shumë shkaqe të tilla edhe vet Sllavistika iu ka shmangur Gjuhësisë falsifikatore greke dhe nuk e njeh si burim të linguistikës së tyre, si Hellenistike, që e mendojnë grekët, ashtu sikundër nuk është pranuar vet emërtimi i Greqisë, me emrin - Hellenicos, por (Grcka, sll. Griecheland, ger. Greece, ang)...
Duke iu përshtatur Gjuhësisë sllave (dhunshëm me direktiva) - dhe akcentit apo theksimit të gjuhëve të tyre, në mungesë të dy tingujve - TH, Y, TH-tokzanorja T+H dhe zanorja Y, si mungesë e këtyre tingujve në gjuhët sllave, ku është TH=T, y=i, vet fjalëformimi ETHYMOLOGJIA është folur e shkruar edhe në vet Shqipen si ETIMOLOGJIA (për ndryshim nga gjuhët sllave, vetëm me alternimin e tingullit G=GJ - etimologija, sll. në etimologjia, shqip, si një shqipërim i thjeshtë.
Fjalëformimi (kompozita) ETIMOLOGJIA, prejardhjen e vet gjuhësore e ka në gjuhën skipe illire, në gjuhën illire të stërlashte paraballkanike dhe paraeuropiane, para i.e. e cila mund të spjegohet me gjuhën e vjetër shqipe. Kompozita illire, e skipes illire (skypas), duke u deshifruar a zbërthyer në gjurmimin e saj gjuhësor: morfologjik e fonetik.
Kompozita ETHYMOLOGJIA ETHYMOLOGIA kur zbërthehet në pjesët e saja ne: rrënjë fjalësh, rrokje, diftongje e tinguj na del kështu:

E + THYM + O + LOG + I + A = ETHYMOLOGIA

E = nyje e parme e foljes shqipe E THYME (Shqipja e Vj)
THYM = folja shqipe e vjetër THYME, emër THYMJA
O = është lidhëza alternuese që lidhë dy rrënjët e fjalëve (sikur të bi+o, fil+o),
LOG = logu (llogu), prova, njohja, sprova, studimi
I = sufiksi në trajtën e pashquar të emrit - ethymologi
A = sufiksi në trajtën e shquar të emrit

Këte përcaktim shkencor të fjalëformimit ETIMOLOGJIA sot ka fuqi linguistike ta spjegojë Shqipja e vjetër apo Illirishtja e Re, si SKIPE ILLIRE, pra, folja E THYME, si rrënjë E THYM, folje shqipe illire - THYMJE, THYMJA, E THYME, E THYMJA, në dialektin e Gegënishtes së vjetër, flitet sot në pjesën Veriore të Shqipërisë, mbi lumin Shkumbin, që ndan dy dialektet...ka kuptimin e Shqipes së sotme - e thyeme, e thyer, si folje, nga folja - me thye, për të thyer.
Sot folja gege, - me thy (me thye), si mbiemër - e thyme, (i thyme, e thyme, të thyme, si emër - thymja, i thymi, e thymja, të thymit) - dhe folja toske: për të thyer, thyer,(i,e,te thyer), tingulli apo zanorja E, vie për shqiptim dialektor, ku nga rrënja e foljes THY, është marrë vetëm si formë modernizimi gjuhësor, nga E THYME, në E THYEME-E THYER, e rrënja e fjalës është THY (theksimi i gjatë i zanores Y).
Folja gege e vjetër - ME THY, (me thye), THYMJA emër, E THYME mbiemër, E THYMJA, kjo rrënjë shqipe illire - THY, formoi shumë fjalëformime tjera shqipe sikurse janë: mbërthye, shpërthye, mbërthimi, shpërthimi, shpërthy-e, shpërthe (ti), i,e të, mbërthyem, mbërthyer, krahthyme, dorëthyme, zemërthyme, shpirtthyme, krythyme, shtatthyme, ashtthyme, kambthyme, brijthyme, rrugëthyme (kur then rrugën), apo si emra: i mbërthymi, i shpërthymi, krah-thym-i-e-ja-it-et-te, dorë-thymi, zemër-thymi, shpirt-thym-i-ja-e-it-et-të, kamb(ë)thym-i-e-ja-it-et-te, kry-thym-i-ja-it-et-të, shtat-thym-i-a-të(ët),asht-thym-i-e-ja-të(ët), dorë-thym-i-ja-ët-të, rrugë-thym-ë-ja-ët-it etj.
Kemi shprehjet shqipe të vjetra nga rrënja THY-E THYM - udha e thyme; ma ke thy zemrën; ma ke thy shpirtin; zemër e thyme; Degë e thyme; gotë e thyme; dashuri e thyme; e thyme n'dorë, e thyme n'kambë, e thyme n'qafë; e thyme n'palcak të qaf's; e thyme n'kohë; e thyme n'moshë; e thyme n'zemër; e thyme n'shpirt; fjala e thyme; besa e thyme; theoria e thyme; ushtri e thyme; e thyme; e pathyme; e pathyshme; i,e,te pathyme-i-et-te; kapërthy-e-m-mja-mi-mit-mët; i'e'te'pathyshmët, i,e,te pathyshmit; e thymja; e pathymja (e thyshmja, e pathyshmja) etj.

Nëse analizojmë foljen shqipe gege E THYME, si emër E THYMJA, si në zgjedhimin e foljes nëpër vetat gramatikore, ashtu edhe në lakimin si emër nëpër rasat gramatikore të njëjësit e shumësit të shqipes - sikur e kemi në rasat dhe trajtat (të pashquar e të shquar), në njëjësin e shumësin, - por në dialektin e Gegenishtes së vjetër të Shqipes, del kështu:

E THYME, THYMJA gegë shqipe

rasat - trajta e pashquar - trajta e shquar - njëjësi

Emn. Nom. (nji) e thyme
Gjin.Gen. i,e,të,(nji) e thyme
Dhan. Dat. (nji) të thymje
Kallx. Akuz. (nji) të thyme
Thirr. Vok. O e thyme
Rrjedh. Lok. prej (nji) të thyme-je

apo: e thymja - thymja, i,e,të,thymes; të thymes; të thymen; oj e thyme; prej të thymes, nëpër rasat gramatikore është si trajtë e shquar.

Fjala shqipe si folje, E THYME, e thymja (gege); e thyer, e thyrma (toske); ka kuptimin e thymjes - thyerjes, dhe vie nga folje gege - ME THY, me thye apo për të thyer (tosk)- kurse në fjalëformimin ETHYMOLOGJIA - rrënja e parë ETHYM-O ka kuptimin e thyemjes-thyerjes së një theorie, apo të thyemjes-thyerjes së disa theorive, me një theori të re të vërtetë shkencore, kur është fjala në studimin e prejardhjes a origjinës së një fjale të një gjuhe, duke u mbështetur në historinë morfologjikë e fonetike të saj, e në lidhje me gjuhët tjera, përreth apo të largëta - për ta dhënë një përfundim të ri shkencor.
Pra, fjala, kuptimi është për ta thyer një thezë mendimi të origjinës së një fjalë, në kuptimin e drejtë me të vërtetë shkencor, duke ardhë deri tek njohja sa më reale, sa më e vërtetë, e prejardhjes së një fjale apo fjalëformimi (kompozite) apo të një togfjalëshit, por që janë në interes të shkencës, për tu shkruar sa më me vërtetësi historiko-gjuhësore.
Kur thehet një theori e papërcaktuar mirë në mënyrë shkencore, drejtë me një theori të re, kur e spjegon me vërtetësi, saktësi prejardhjen e një fjalë, kuptimin e prejardhjes së një fjalë, respektivisht fjalëformimin e kompozitës ETHYMOLOGJIA, që si shprehje shqipe është E THYME LOGJIKA, logjika e thyme, logjika e thyeme-e thyer, Ethymologjika, studimi i thyme-i thyer, prova e thyme-e thyer, e përcakton vet shkencën në fjalë ETHYMOLOGJIA.

ETHYMOLOGJIA e fjalës - L O G (LOGOS)

Fjala LOG shqipe, gege (dardhane- skipe-skype-skypas) që është fjalë paragreke, kjo fjalë shqipe-illire LOG - LOGU njëjësi i emrit dhe LOGJE - LOGJET shumësi i emrit, si trajta të pashquara: LOG, LOGJE dhe si trajta të shquara: LOGU, LOGJET, janë të gjuhës skipe illire - të Shqipes illire paragreke.
Fjala LOG është kuptimi i shprehjeve dardhane illire, si vend prove, sprovimi të aftësive të njeriut, qofte fizike apo psikike, mendore sikurse janë historikisht: logu i burrave, logu i meidanit, logu i kuvendit, logu i shkathtësisë, shkathtësive, log i provimit të mençurisë, log i studimit të aftësive të njeriut dhe të shkencës në rastin konkret. Pra, fjala LOG ka kuptimin e studimit, sprovimit, njohjes, zgjedhjes së të vërtetës, testimit, matjes së aftësive të njeriut, së kush është më i drejti, më i dituri, më i guximshmi, kush ia qëllon me së miri:fjalës, diturisë, guximit, drejtësise, shkathtësisë në garat sportive deri të ato marathonike, në garat e vdekjes mbretërore etj.
Poashtu edhe në shkencë fjala LOG nuk është vetëm një fjalë, logos=fjalë (greke), por diçka me e madhe së vet ajo fjalë greke, respektivisht në shkencë, ku shumë shkenca, të mos them në përgjithësi, janë emërtuar me pjesën e dytë të kompozitës LOG-i-a.
Logu i kuvendit, logu i Pleqërisë, LOGU I PLAKONISË, (gjyqi i popullit, oda e pleqëve, zakoni i drejtësise në log kuvendi, thjeshtë, kur njerëzit janë në LOG në sprovë, provë-provim të madh, për tu ndarë e vërteta, ku kjo fjalë në shkencë ka kuptimin e argumentimit, eksperimentimit, provimit, të diturive e shkathtësive shkencore, për tu emërtuar një shkencë.

Pra, fuqimisht në mënyrë të pakontestueshme, fjalëformimi ETHYMOLOGJIA, jep kuptimi më të madh e më të ditur, e më të drejtë shkencor për shkencën në fjalë dhe është vet shprehja e spjegimit të Shqipes së vjetër nga bazat e skipes illire, shqipes illire të stërlashtë paragreke - si thymje logjikë-llogjikë e një theze me një theori të re që do të behet hipothezë e qëndrueshme, e vërtetuar shkencërisht, para gjuhës së vet shqipe e para botes.
Këtë emërtim nuk e bënë grekët, por dardhanet, illirët paragreke e paraeuropian, si një emërtim të Degës së Gjuhësisë illire (Hillirika), që merret me studimin e prejardhjes së fjalëve historikisht, në baza historiko-linguistike.
Ethymologjia është morfologjia historike e Gramatikës Krahasimtare (Gramatika Komparative), poashtu edhe i vet Linguistikës Komparative (Gjuhësisë Krahasuese) dhe Linguistikës Gjenetike të sotme si shkencë moderne.
Kjo shkencë ethymologjikë për prejardhjen e fjalëve të një gjuhe apo të një gjuhësie deri tek Linguistika Gjenerale (gjuhësia e Përgjithshme), e cila ka fuqinë shkencore ta gjejë të vërtetën historike, për origjinën e drejtë të fjalëve, fuqimisht prejardhjen e vet si fjalë emërtuese e ka në Shqipen Illire - SKIPE ILLIRE.

Të gjithë sufiksat grek - os, mbuluan të gjithë sufiksat - is, us të gjuhës shqipe illire, si gjuhë paragreke, që vet grekët duhet sot ta pranojnë falsifikimin e tyre historiografik të Ballkanit dhe të shkencës në përgjithësi...
Nga kompozita shqipe illire - skipe illire ETHYMOLOGJIA, ethymologia, u formuan shumë kompozita tjera i.e. sikurse janë: ethymolog, ethymologu, ethymologët, ethymologjist, ethymologjistët,ethymologjik, ethymologjikë...në gjuhët përkatëse i.e. është fjala kryesore ETHYMI SKIP ILLIR, nga i cili e ka origjinën fjala tjetër më e re novatore, nga forma e parë e fjalës së vjetër, nga e cila dalin fjalët e prejardhura të sotme në Linguistiken Gjenerale. Prandaj, një gjuhë aq e lashtë, apo e stër-stërlashte illire dhe e mbetur pas dore, nën hijen e shkencës sonë, për të cilen shkakëtare ishin pushtimet e mëdha, si mosnjohje e qëllimte e saj, si dhe diskriminimet, shfarosjet, spastrimet etnike, asimilimet e dhunshme (sidomos ato greke mbi shqiptaret autoktonë në Greqine e sotme), poashtu që të tjerët i bënë dhe ende i bëjnë mbi popullin shqiptar gjuhëformues e kulturformues ballkanik - sot Shqipja duhet të merret parasysh në elaboratin shkencor botëror dhe nuk bën më shumë të mbetet, si gjuhë e vetme që nuk i takon asnjërit grup gjuhësh: satëm as kentuum. Por, të vërtetohet se Shqipja e vjetër është SKIPE ILLIRE që mund t'i spjegojë edhe vet emërtimet e këtyre grupeve. Pa pjesëmarrjen e Shqipes në elaboratin e drejtpërdrejtë shkencor linguistik të Linguistikes Gjenerale, nuk mund të realizohet e vërteta historike as për gjuhësinë i.e (LInguistiken indo-europiane) Indoeuropianistikën, as nuk ka themele të sigurta shkencore vet Linguistika Gjenerale.

Duke u nisur nga Ballkanistika, si shkencë linguistike indo-europiane, vet emërtimi i saj nuk është i përcaktuar pa spjegimin ethymologjik nga Shqipja illire dhe prejardhjen e saj si fjalë dhe si shkencë gjuhësie e ka në skipen illire, në Shqipen illire-pellgase.
Domethënia e Botës është Thoti Skipe - Thoti Shqipe!




Artikulli është huazuar nga Forumi Shqipëria.com

2001-2002 Shqiperia

fjalen "Kuzhine" e kan marr italianet (dhe te tjeret) nga shqipja, dhe nuk eshte e mundur qe te kemi marr ne nga ata kete fjale, pasi qe ne gjuhet e tyre nuk spjegohet dot domethenje e kesaj fjale, kurse ne shqip po.

Sepse :

Cucina (ita.), Cuisine (fra.), Küche (gjer.), Kuhina (ser.) quhet vendi Ku Zinë qe e themi ne sot ne nje forme pake me ndryshe Kuzhinë.

Pra vendi apo dhoma Ku Rrin, dhoma Ku Flen, dhoma Ku Punon, dhoma Ku Zin, dhoma Ku Han, dhoma Ku bene kete e dhoma Ku bene ate.

Pastaj kemi fjalen Figurë qe e kan huazuar te gjith nga Shqipja. Sepse FI i thone ne gegerisht Gacës se shymure dhe Gurë (i thone gurit hehehe), pra me ate kuptimin te vizatosh me FI në GURE.

Fjala Gaide (instrument) eshte po ashtu e huazuar nga Shqipja, sepse ne gegerisht nje gjëje qe eshte shume interesant e qe eshte diçka karakteristike i thone Kaide, pra ky lloj instrumenti eshte shume interesat, eshte Kaide.

Fjala Kapito eshte po ashtu e huazuar nga shqipja, sepse Kap (get ne anglisht), kapitoj, kaptoj, kuptoj, a po ta kap .

Fjala ***** eshte po ashtu e huazuar nga shqipja, sepse ne frangjisht lexohet idijo dhe do te thot i padijshem, pra i di jo, jo i dijshem

Fjala Animal po ashtu vjen nga Shqipja, a-ni-mal, ne gegnisht thuhet ā = është (p.sh. ā i madh = eshte i madh, ā i menqum = eshte i menqur, ā shkue, ā kanë, ā rrite ose kush ā ky ktu = kush eshte ky ketu, kush ā kanë sot = kush ka qene sot kush ā me ty = kush eshte me ty etj.), pra animal = ā ne mal (eshte ne mal).

Fjala Autokton vjen po ashtu nga Shqipja, u + tok + ton , ne gegnisht thuhet U = Unë, pra u + n’tok(ë) + ton(ë) = Unë në tokën tonë.

Fjala Dinar apo Denar eshte poashtu nga Shqipja qe do te thot Dhën Ar, Arë per te Dhën e jo per stolisje. Kurse Shkronja DH ndryshohet nga te tjeret ne D.

Fjala Arian (raca e bardh) vjen nga Shqipja, Ar + ian = Arë + jan, pra jan te arte apo jan njerz me floke te arte (te verdha) ose jan njerz me ngjyre te arte (te verdh, te bardh).

Fustan vjen po ashtu nga shqipja, fus + tan, fus tan trupin ne te, pra nje pelhure qe fut tere trupin ne te. Me vone vijne Fustanellat qe do te thot fustanell = fustan i vogel.

Lingua eshte nga Shqipja, lin + gua, lin(d) + gu(h)a, gjuha e lindur.

Lagun vjen nga Shqipja, lágun ose lagur, pra nje vend qe laget nga uji, uji i detit ne kete rast.

Periode vjen nga shqipja, per + i + ode, per + i + udhe, ne gegnisht numri një thuhet edhe vetem i ( pur i njéri = per nje njeri, per i popull = per nje popull), pra fjala periode = per i udhe = per nje udhe.

Region vjen nga shqipja, fjala Regjë ka kuptimin e pastrimit apo perpunimit, p.sh. me regjë konopin (kanabisin) te pastrosh apo te perpunosh kanabisin per litar, pra regj + ion = regj + jon do te thot vendi i pastruar apo i perpunuar i jonë.

Terror vjen nga Shqipja, therrur, me therrë derrin apo qingjin, qe ka ndryshuar pak nga domethenja dhe ka tash kuptimin Terror = “kasaphane”. (megjithse nuk e paska ndryshuar edhe aq shume kuptimin)

Treasure, tesoro vjen nga shqipja, Thesar, thes me arë.

Tradition vjen nga shqipja, Traditë, t’rodit, të rodit, te fisit, ku argumentohet ne nje far menyre qe sllavet e kan marr fjalen Rod nga shqiptaret qysh ne arrdhjen e tyre ne Europe, pra shume heret.

Tragedia, Tragödie vjen nga Shqipja, trag + e + di, trag e di, e dijë tragun e ketij rrefimi a ku ta di une.

Traitor vjen nga shqipja, trathtar, tradhtar ku vet fjala tradhtar eshte nga fjala tradh, tredh, me tredh (p.sh. a e pe çka i bani atina, e ka tredh = a e shikove se çka i beri atije, e ka tredhur = e ka tradhtuar), ketu eshte shkronja DH te cilen shume popuj nuk munden ta theksojn si p.sh. Latinet.

Track vjen nga shqipja, trakë, trakat ne fabrika qe vjen nga fjala e vjeter shqipe trag (gjurmë).

Truble vjen nga shqipja, trubull, tru + bull, trurin si bull, pra i rende nga mendja (keshtu ka qene burimi i fjales) ndersa me vone perdoret kjo fjale p.sh. per ujin e trubullt.

Value vjen nga shqipja, vlerë, vyer, gjerat qe vyejn, vlejn.

Vampir vjen nga shqipja, Vam + pir, Dham pir(s), pra nga fjala Dham per arsye te dhembeve te medhenje dhe pirë per arsye te pirjes se gjakut, ku shkronjen DH nuk munden ta theksojne shume popuj, keshtu qe Dhampir ndryshon ne Vampir dhe thuhet gabimisht se vjen nga Rumania. Edhe sot Shqiptaret e vjeter qe nuk kann pare filma me Vampia ne televizor dhe nuk kan pesuar kete asimilim te vogel ne kete fjale, thone Dhampir (ne Kosove thuhet Dhompir) e jo Vampir.

Zeal, zealous vjen nga shqipja, zell, i zellshem, ku nga fjala zell rrjedh fjala ziell (zhgedha e kafsheve per te terhequr karrocen) pra zell = pune, njeri i zellshem = njeri punetore apo njeri qe punon shume.

Feniker, Fenici, Phönizier vjen nga shqipja, fé-nik = njeri religjioz, fenik, fetar, si p.sh. Aziatik = njeri nga Azia etj.

Profet vjen nga Shqipja, pro + fét, per fét, per religjionet, njeriu qe eshte per religjionet.

Te shikojm edhe kete fjale qe te kuptojme kohen e vjeter te burimit te tyre, menyren primitive se si jan krijuar keto fjale para mijra viteve. P.sh. fjala Urdhër qe krijohet nga dy fjali shqipe Urë dhe Dhër, shikoni primitivitetin e krijimit te kesaj fjale para mijra mijra viteve. Urë dhër ne kuptim qe te ipen Ura apo te krijohen Ura ne mes te njerzve, pra urat qe ipen apo krijohen ne mes te Mbretit dhe atyre ne luft, kontakti qe behet sikur te kete ura ne mes tyre, Urat qe krijohen per te mar komanden etj.

Fjale Latine, Greke, Sllave e Turke ???
Faktet po flasin pak ma ndryshe ama, dhe po shihet shumë kjart se kush ka marr fjale me teper nga kush. Dua te them qe te tjeret kan marr shumë me tepër fjale nga ne sesa ne nga ata.

Fjala Vajzë eshte 100 % fjale Shqipe, dhe vjen nga fjala vaj (pikellim). Siç e dijme te gjith, ne kohet me te lashta se sot (dikund edhe sot), gjithmone kann qene Vajzat te pa deshirueshme, ne rast lindje te nje vajze ka rene e gjith familja ne VAJ (pikellim, merzi), kan mbajte zi se ka lind Vaj-z, ose per arsye qe kur te rritet duhet dhene dikujt, pra largohet nga ajo shtepi.

Fjala Djale vjen nga fjala Diell (drita e diellit, gjallerimi, vazhdimi i jetes ne ate shtepi etj.). Po ashtu ne anglisht dhe gjermanisht fjalet e tyre per Djale vijne nga fjalet e tyre per Diell, si p.sh. (gjer.) Sohn eshte Djale kurse Sonne eshte Diell, ne (ang.) Son eshte Djale kurse Sun eshte Diell.

"Cka te lindi gruaja ? - Me lindi Vaj-z (pikllim, merzi, mungese) e jo Djal (drite, diell, gjallerim, vazhdim i jetes ne ate shtepi etj." ky ka qene mentaliteti i asaj kohe, pasi qe djemt kan qene edhe luftetare, kurse Vajzat leje qe nuk kan mundur te luftojne si djemt por kan qene edhe barre e shtepise ne rast sulmi nga dikush.

Duhet te mirret gjithmone parasyshe vjetersia e fjaleve dhe emrave, pra eshte burimi apo krijimi i fjaleve dhe emrave primitiv, qe ka ndodhe para mijra mijra viteve. Duhet te mirren parasyshe edhe ndryshimet e vogla por edhe te medha qe kan pesuar fjalet dhe emrat gjat kesaj kohe mijra vjeqare.